ماه رمضان و فرصت‌های تربیتی برای والدین

به گزارش خبرگزاری رسا، یکی از دغدغه های ذهنی خانواده های مسلمان در ماه مبارک رمضان با وجود داشتن دختر و پسر نوجوان ، تشویق آنها به روزه داری است. خیلی از بچه ها به طور خودکار تمایل به روزه داری و نماز خواندن دارند اما برخی نیاز به تشویق بیشتر و آموزش دارند.

بر اساس روایاتی از امام جعفر صادق (ع) که می‌فرمایند: ما وقتی فرزندانمان هفت ساله می‌شوند، به آن‌ها می‌گوئیم به اندازه‌ طاقت و تحملشان روزه بگیرند؛ نصف روز یا بیشتر یا کمتر و هر وقت تشنگی و گرسنگی اذیتشان کرد، می‌خورند. تا اینکه به روزه گرفتن عادت کنند؛ پس به فرزندانتان هر وقت هفت ساله شدند، دستور بدهید، هر چقدر از روز را که طاقت دارند روزه بگیرند و هر وقت تشنگی بر آن‌ها غالب شد، بخورند.

حال این سوال به ذهن می رسد که چطور می بایست بچه ها را از سن بلوغ به سمت نماز و روزه سوق داد که در لوح جانشان نقش ببندد و چه والدین باشند و چه نباشند آنها واجبات را برای خداوند به جا آورند.

*راهکارهای تشویق فرزندان به سمت روزه و نماز

1- نخستین نکته این است که والدین بدانند هیچ آموزشی برای تربیت دینی یک مرتبه رخ نمی دهد مثل اینکه ما صبرکنیم دخترمان 9 ساله بشود و بعد به او بگوییم نماز بخوان و روزه بگیر، همه این آداب اسلامی و آشنایی با قرآن و دیگر واجبات تدریجی می بایست رخ بدهد مثلا از چند سال قبل از سن تکلیف به مرور آموزش والدین با عمل کردن خود به دستورات دین آغاز می شود.

2- پدر و مادر با برپایی مجالس مختلف دعا خوانی در منزل، نماز و روزه گرفتن، جمع شدن سر سفره های افطار و سحر و قرآن خوانی جمعی به فرزندانشان علاقه به روزه گرفتن و آدابش را آموزش می‌دهند و هیچ اجباری هم در کار نباشد که باعث فرار کردن بچه ها از دین شود.

در جلد سوم کتاب کافی نقل شده از امام محمدباقر (ع) در مجلسی آمده که فرمودند ما کودکان خود را وقتی پنج ساله اند به نماز امر می کنیم اما شما از هفت سالگی به نماز امر کنید و باز هم می فرمایند که ما کودکانمان را از هفت سالگی به روزه وا می داریم حال کامل یا نیمه روز باشد تا به روزه عادت کنند ولی شما از 9 سالگی شروع کنید تا در حدی که توان دارند روزه بگیرند و بعد افطار کنند.

بنابراین نیازی نیست والدین صبر کنند تا بچه ها صرفا به سن تکلیف برسند بلکه از چند سال قبل از آن می توانند در زمان های افطار و سحر آنها را در کنار خود بشنانند و آنها را با روزه آشنا کنند اما بهتر است که اعتدال این بین رعایت شود و به جسم بچه ها ضربه نخورد.

4- نکته دیگر درک اهمیت روزه گرفتن است که بهتر است هم در لفظ و هم در عمل با فعالیت های خودمان به بچه ها یاد دهیم. بچه ها عمل پدر و مادری را که علی رغم همه مشغله ها، گرما و سرمای هوا، کار زیاد روزانه و خستگی روزه می گیرد ، هیچ گاه فراموش نمی کنند و خودشان نیز این پدر و مادر را الگو قرار می دهند.

5- همچنین نوجوانان باید این را درک کنند که روزه گرفتن تنها نخوردن و نیاشامیدن نیست بلکه دوری از همه مبطلات از غیبت و دروغ و تهمت، رعایت حجاب و پوشش و مسائل دیگر است یعنی فقط این زبان نیست که روزه است همه اعضا و جوارح ما می بایست روزه باشد و در مسیر الهی گام بردارد، فهم چنین چیزی نیز با عمل والدین فراهم می شود.

*چند توصیه دیگر برای تشویق به روزه داری

حجت الاسلام عبدالعلی گواهی کارشناس مذهبی در این رابطه می گوید: بهترین کار برای تشویق کودکان در انجام واجبات گفتن حسن و ارزش آن کار خیر و اعمال واجب است؛ در روزه داری بهتر است برکات و تغییر نفس کار برای کودکان بازگو شود؛ مثلا بگوییم در ماه‌های دیگر مانند ماه رمضان برکت وجود نداشته و سفره ما سرشار از نعمت‌های الهی است؛ نتیجه کار‌های ثواب برای آن‌ها بازگو شود؛ در ماه رمضان و روزه داری طوری رفتار و عمل کنیم که کودکان خود به این نتیجه برسند که ماه رمضان و روزه داری بهترین ماه  است و برای انجام آن تشویق شوند.

وی در این باره می‌افزاید: اخلاق نیکو بهترین راهکار برای تشویق کودکان در امر روزه داری و انجام واجبات و مستحبات است.

*آیا به کودکان باید اجازه روزه کامل داده شود؟

خیلی از بچه ها قبل از سن تکلیف اصرار دارند که روزه کامل بگیرند درحالیکه هنوز قدرت بدنی آن را ندارند در این طور مواقع بهتر است شرایط روزه داری را برای بچه‌ها آسان کنیم. مثلا با آن‌ها همراهی کنیم تا تمام شب و تا اذان صبح را بیدار بمانند و بعد از خواندن نماز صبح بخوابند. در این صورت نیمی از روزه‌داری را راحت‌تر می‌گذرانند. 

خیلی از بچه ها نیز با گرفتن روزه کله گنجشکی به عبارتی همان روزه تا ظهر و نیمه روز حس خوب روزه گرفتن را چون یک تمرین ، تجربه می کنند. امام صادق(ع) در این باره می فرمایند: «ما کودکان خود را در سحرگاهان بیدار می‌کنیم تا روزه بگیرند اما در طول روز هر وقت خواستند می‌توانند افطار کنند».

*مراقبت از تغذیه نوجوانان

اگر نوجوانی داریم که در این دوران مشغول به روزه داری است حتما مراقبت از تغذیه او را هنگام افطار تا سحر از مواد مغذی و نوشیدنی‌های سالم تا  مواد غذایی مناسب و سبک برعهده بگیریم و تغذیه نوجوانان را چون بزرگسالان در نظر نگیریم.

و در نهایت برای تشویق بیشتر بچه ها به سمت روزه داری و علاقه مندی به ماه رمضان خیلی از مادرها و پدرها برای  کارهای مربوط به روزه داری حتی آماده سازی سفره های سحری و افطار ماه رمضان می توانند از بچه ها و نوجوانان کمک بگیرند و ذوق و شوق مشارکت را در این ماه بیشتر کنند.