یادداشت؛
حضرت احمد بن موسی ابوالفضل امام رضا
حضرت احمد بن موسی و حضرت معصومه سلام‌الله علیهما خواهر و برادری که در عصر امام رضا علیه‌السلام در حمایت از امام معصوم و ولی خدا بار دیگر حماسه‌ای به عظمت کربلا آفریدند.
به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، ولایت موضوعی است که همواره شیطان به دنبال ایجاد بدل از آن بوده است و در طی تاریخ حوادث زیادی برگرد همین مطلب ایجاد شده است. برای مثال در زمان حضرت سلیمان علیه‌السلام شیطان با دزدیدن نگین انگشتری حضرت سلیمان سلام‌الله‌علیه خود را سلیمان نبی معرفی کرد و به دنبال فریب یاران حضرت سلیمان علیه‌السلام بود و از قضا عده زیادی را نیز فریب داد؛ اما تنها ولایتمداران واقعی متوجه این مطلب شدند که نگین یک انگشتر و اینکه در دست چه کسی باشد نمی‌تواند ولی خدا در زمین را مشخص کند؛ بلکه ولایت الهی در دست کسی است که از جانب خداوند منصوب شده و رسالت یاری تمام بشریت به او واگذار شده است.
ولیِ خدا همواره دلسوز مردم بوده و به دنبال یاری و هدایت مردم است و حتی اگر اقبال مردمی نداشته و مردم نسبت به ایشان بی‌اعتنا باشند و به‌عبارت‌دیگر ولی خدا و امام معصوم اگر باوجود مشروعیت، مقبولیت نداشته باشد، باز عدم پذیرش عمومی نمی‌تواند ولایت الهی را از او سلب کند.
انگشتربازی شیطان با ولی خدا و معرفی بدل‌ها به‌جای امام معصوم، بازی و راهبردی بود که شیطان از زمان حضرت آدم علیه‌السلام شروع کرد و زمانی که هدیه قابیل پذیرفته نشد و نتوانست به دلیل نداشتن اخلاص جایگاه ولی خدا در زمین را به دست آورد، تصمیم گرفت با قتل برادر جانشین پدر شود؛ درحالی‌که غافل بود که حتی اگر هابیلی در زمین نباشد و حتی اگر هابیل تنها بشر روی زمین بود بازهم ولایت الهی به انسان‌های نفس‌پرست و قاتل نمی‌رسد و نمی‌توان با شهادت و کشتن ولی خدا، جایگاه ولایت الهی را غصب کرد.
* بالاترین هدف شیطان، انحراف ولایت الهی
در طی تاریخ شیطان بانفوذ در خاندان انبیا بسیار تلاش کرد تا ولایت الهی را از مسیر درست منحرف کرده و مردم را نسبت به ولی خدا دچار تردید کرده و آنها را از مسیر ولی خدا دور کند و حتی پس از بعثت حضرت رسول صلی‌الله علیه و آله نیز این بازی شیطان پایان نیافت.
شیطانی که سقیفه را ایجاد کرد و مبدع سقیفه شد پس از قیام عاشورا و رسوایی خاندان بنی‌امیه، موضع حربه‌های خود را عوض کرد و این بار به جای بنی‌امیه و بنی‌عباس به سراغ خاندان امام معصوم آمد و سعی کرد با ایجاد دشمنی، وسوسه و کینه در میان فرزندان امام معصوم مردم را نسبت به ولایت امام واقعی پس از امام معصوم دچار تردید کند. مثلاً در زمان امام جعفر صادق علیه‌السلام یکی از فرزندانشان به دروغ ادعای امامت کرد و حق امام موسی کاظم علیه‌السلام را به‌عنوان امام معصوم غصب کرده و خود را جانشین امام صادق علیه‌السلام به مردم و شیعیان معرفی کرد که البته امام کاظم علیه‌السلام نسبت به این موضوع بسیار آگاهانه و هوشمندانه عمل کردند.
در خاندان امام کاظم علیه‌السلام، ایشان به زیاد فرزند داشتن، شهرت دارند؛ بر همین اساس شیطان سعی کرد همین حربه را تکرار کند؛ بنابراین ازآنجایی‌که پسر بزرگ امام کاظم علیه‌السلام یعنی حضرت احمد بن موسی از مقبولیت عمومی زیادی برخوردار بود و مورداحترام امام کاظم علیه‌السلام نیز بود شیطان با ایجاد تمایل در مردم نسبت به ایشان و بیعت مردم با ایشان به‌عنوان امام بعد از امام کاظم علیه‌السلام سعی داشت مردم را از ولایت امام رضا علیه‌السلام به‌عنوان امام معصوم دور کند اما همان‌گونه که بیان شد انسان‌های ولایت مدار هرگز فریفته وسوسه‌های شیطان نشده و شیطان برای آنها تنها مانند سگی است بر در خانه که پارس می‌کند و هرچه صدای پارس سگ بلندتر می‌شود هوشیاری صاحب‌خانه نیز بیشتر می‌شود.
بر همین اساس زمانی که وسوسه‌های شیطان شدت گرفت و شیطان بیش‌ازپیش سعی در وسوسه حضرت احمدبن موسی داشت تا خود را به‌عنوان امام معصوم به مردم معرفی کند؛ اما ازآنجایی‌که حضرت احمد بن موسی به‌مانند عموی بزرگوارشان حضرت ابوالفضل علیه‌السلام معلم ادب بودند و بر در خانه امام معصوم زانوی ادب زده بودند؛ زمانی که وسوسه‌های شیطان به اوج خود رسید، حضرت احمد بن موسی مردمی را که به‌عنوان امام با ایشان بیعت کرده بودند را همراه خویش به در خانه امام رضا علیه‌السلام بردند و به آنها فرمودند « ای مردم! کسانی که در بیعت من هستند بدانند که من در بیعت برادر خویش امام رضا علیه‌السلام هستم و بدانید که امام بعد از امام کاظم علیه‌السلام، امام رضا علیه‌السلام هستند» و به‌این‌ترتیب حضرت احمد بن موسی از این امتحان و آزمون بزرگ سربلند بیرون آمده و شیطان را سرافکنده کردند و به‌عنوان امین ولایت حق ولایت امام معصوم را به بهترین نحو ممکن ادا کردند.
* نماینده امام معصوم در شبکه وکالتی
ولایت مداری حضرت احمد بن موسی علیه‌السلام تنها به همین ماجرا ختم نشد بلکه ایشان در دورانی که امام رضا علیه‌السلام به‌شدت تحت محاصره خاندان بنی‌عباس بودند به‌عنوان وکیل و نماینده امام شبکه وکالتی را که امام کاظم علیه‌السلام برای ارتباط با شیعیان ایجاد کرده بودند را به‌درستی مدیریت کردند و زمانی که مأمون با حربه ولایتعهدی سعی داشت نه‌تنها اهل سنت بلکه حمایت شیعیان را نیز برای حکومت خود جلب کند حضرت احمد بن موسی علیه‌السلام با اقدامات خویش به آگاه کردن شیعیان اقدام کردند و اگر روشنگری‌های حضرت احمد بن موسی و حضرت معصومه علیه‌السلام در مسیر هجرت به ایران نبود به‌یقین خیل عظیمی از ایرانیان و شیعیان فریفته اقدامات مأمون شده و همان‌گونه که تا سال‌ها موضوع شهادت امام رضا علیه‌السلام بر مردم پوشیده بود اگر اقدامات حضرت احمد بن موسی و حضرت معصومه سلام‌الله علیها نبود ماجرای ولایتعهدی و مقصود اصلی مأمون نیز مدت‌های زیادی بر مسلمان و شیعیان پوشیده می‌ماند؛ اما حضرت احمد بن موسی مانند حضرت ابوالفضل علیه‌السلام و حضرت معصومه سلام‌الله علیها مانند حضرت زینب سلام‌الله علیها در دشت کربلا در زمان امام رضا علیه‌السلام هدف اصلی مأمون و خاندان بنی‌عباس از ولایتعهدی را برای مردم آشکار کردند و به دلیل همین روشنگری بود که مأمون اقدامات حضرت معصومه و حضرت احمد بن موسی علیهماالسلام را تحمل نکرد و دستور حمله به کاروان‌های ایشان را داد و حضرت احمد بن موسی و حضرت معصومه سلام‌الله علیهما در مسیر هجرت به ایران و دیدار برادر غریبانه به شهادت رسیدند.
مأمون پس‌ازاینکه با ماجرای ولایتعهدی، امام رضا علیه‌السلام را از مدینه به مرو منتقل کرد، امام رضا علیه‌السلام برای اینکه هدف اصلی مأمون را برای مردم و شیعیان آشکار کنند هیچ‌یک از اطرافیان و خاندان خود را در این سفر با خود همراه نکردند و همچنین به اهل‌بیت خویش دستور دادند که به هنگامی‌که ایشان از مدینه خارج می‌شوند برای ایشان گریه و عزاداری کنند چون ایشان به اهل‌بیت خود فرمودند که سفر ایشان به مرو و خراسان سفری بی‌بازگشت بوده و مأمون ایشان را به شهادت خواهد رساند.
یک سال از ماجرای هجرت اجباری امام رضا علیه‌السلام به مرو و دستور مأمون می‌گذشت که حضرت معصومه سلام‌الله علیها در راستای انجام رسالت جهانی خویش به درخواست امام رضا علیه‌السلام با محارم خویش از مسیر شمال ایران شهرهای سمنان و قم راهی مرو شدند.
* حربه مأمون برای غصب ولایت امام معصوم
حضرت معصومه سلام‌الله علیها در مسیر هجرت خود به ایران برای دیدار برادر در تمام طول مسیر با سخنرانی‌های زینب گونه خویش بابیان احادیث نبوی جایگاه امام معصوم و ولایت امام معصوم و حقانیت امام رضا علیه‌السلام را برای مردم و مسلمانان آن زمان آشکار ساختند و مظلومیت و تنهایی امام رضا علیه‌السلام را برای شیعیان تبیین کردند و برای شیعیان بیان کردند که ولایتعهدی جز حربه مأمون برای غصب ولایت امام معصوم نیست؛ زیرا اگر ولایت حق امام معصوم باشد خداوند این حق را به امام داده، کسی نمی‌تواند بگوید که من این حق را از امام معصوم غصب می‌کنم و دوباره این حق را به امام برمی‌گردانم همان کاری که مأمون انجام داد و اگر ولایت برای امام معصوم نباشد جز خدا کسی حق انتصاب یا عزل در مقام ولایت را ندارد.
روشنگری‌های حضرت معصومه سلام‌الله علیها در مسیر هجرت به ایران کار را برای مأمون بسیار سخت کرد و مأمون که مناظرات زیادی ترتیب داده بود تا با غلبه دانشمندان برای امام رضا علیه‌السلام عجز امام را به مردم نشان دهد، زمانی که امام رضا علیه‌السلام بر تمامی دانشمندان بزرگ ادیان و اقوام دیگر غلبه کردند مأمون بسیار برآشفته شد؛ زیرا نه‌تنها از برگزاری مناظرات به هدف خود نرسیده بود بلکه علم و جایگاه امام رضا علیه‌السلام بیش از گذشته بر مردم آشکار شد و تمام کسانی که با امام مناظره کردند آنهایی که انسان‌های منصف و حق مداری بودند به بیعت امام درآمدند و این اقدام و سفر حضرت معصومه سلام‌الله علیها و روشنگری‌های ایشان در مسیر سفر موجب شد که مأمون دستور حمله به کاروان حضرت معصومه را صادر کند و حضرت معصومه سلام‌الله علیها در مسیر سمنان موردحمله مأموران مأمون قرار گرفتند و بسیاری از برادرزاده‌ها، خواهرزاده‌ها و محارم ایشان در این سفر به شهادت رسیدند و حضرت معصومه سلام‌الله علیها که در این سفر صحنه‌ای کربلا گونه را مشاهده کرده بودند از شدت رنج، اندوه، جراحت و بیماری به دلیل تعریفی که از امام کاظم علیه‌السلام از اشعریون قم شنیده بودند دستور دادند تا ایشان را درحالی‌که زخمی و بیمار بودند به قم منتقل کردند و ایشان در شهر قم پس از ۱۷ روز رحلت شهادت گونه داشتند؛ اما این بانوی عظیم‌الشأن رسالت جهانی خود را مانند حضرت زینب به انجام رساندند و برگرد وجود مضجع شریف ایشان امام خمینی، انقلاب اسلامی عصر پیامبر را در سال ۵۷ بار دیگر تجدید کردند.
اما هم‌زمان با حضرت معصومه سلام‌الله علیها، حضرت احمدبن موسی علیه‌السلام نیز از راه جنوب به سمت مرو حرکت کردند و ایشان نیز کاروانی را با خود به همراه داشتند که ایشان نیز مانند حضرت معصومه سلام‌الله علیها در مسیر هجرت به ایران برای دیدار برادر بزرگوارشان امام رضا علیه‌السلام، حقانیت، ولایت و مظلومیت ایشان را برای مردم آشکار کردند و به‌صورت چهره به چهره جایگاه امام معصوم و حقانیت امام رضا علیه‌السلام را برای مردم ایران و مردمی که در مسیر کاروان ایشان بودند، تبیین کردند و ازآنجایی‌که حرکت هم‌زمان حضرت معصومه علیه‌السلام و حضرت احمد بن موسی کار مأمون را بسیار دشوار کرد و خیل عظیمی از ایرانیان به ماهیت واقعی اهداف و برنامه‌های مأمون پی بردند.
* فرمانی دوباره برای خاموش کردن خورشید!
مأمون به مانند کاروان حضرت معصومه سلام‌الله علیها دستور حمله به کاروان حضرت احمد بن موسی شاه‌چراغ را نیز صادر کرد و حضرت احمد بن موسی در حوالی شیراز درنبرد با مأموران مأمون به‌شدت مجروح شدند و به شهادت رسیدند. ایشان را در شهر شیراز به خاک سپردند و امروزه آرامگاه احمد بن موسی در ایران به سومین حرم اهل‌بیت علیه‌السلام در شهر شیراز مشهور است.
حضرت احمد بن موسی برای امام رضا علیه‌السلام مانند حضرت ابوالفضل برای امام حسین علیه‌السلام بودند؛ باوجوداینکه حضرت احمد بن موسی از امام رضا علیه‌السلام بزرگ‌تر بودند ولی بزرگی به لحاظ سنی موجب نشد که ایشان از پذیرش ولایت امام رضا علیه‌السلام به‌عنوان امام معصوم روی برگرداند؛ بلکه ایشان ابوالفضل گونه، بیرق ولایت امام رضا علیه‌السلام را بر دوش کشیدند و اجازه ندادند که پرچم خیمه‌گاه علوی بر زمین افتد.
ایشان در بازار غبارآلود فتنه‌هایی که مأمون و گروه‌هایی مانند واقفیه و دیگر گروه‌های تندرو و افراطی ایجاد کرده بودند به روشنگری مردم پرداختند و غبار فتنه را کنار زدند تا مردم حقیقت ولایت امام معصوم را در پس غبار فتنه درک کنند و ایشان به‌عنوان امین ولایت تا جایی که توانستند یاریگر امام عصر خویش بودند و هرگز امام زمان خود را تنها نگذاشتند.
سراسر زندگی حضرت احمد بن موسی علیه‌السلام برای شیعیان و محبان اهل‌بیت درس است؛ درسی که به شیعیان می‌آموزد که باید مانند حضرت احمد بن موسی زمانی که در خیمه‌گاه امام معصوم وارد شدند ادب ولایتمداری را به جای آورده و اجازه ندهند که شیطان به بهانه منفعت، شهرت، قدرت، جان، مال و یا ناموس مانع ولایت مداری آنها شود.
* رسالتی بزرگ بر دوش شیعیان
مهم‌ترین رسالت شیعیان به‌عنوان شیعه امام زمان این است که به‌مانند حضرت احمد بن موسی امین ولایت باشند، امین ولایت بودن یعنی اینکه زمانی که غبار فتنه‌ها همه‌جا را فراگرفت و این غبار موجب شد که نور ولایت و امامت به‌راحتی قابل‌مشاهده نباشد، مؤمن اشتباه نکند و جز درِ خانه امام معصوم درِ خانه‌ای دیگر را نکوبد و تا پای جان با روشنگری یاریگر امام معصوم باشد. زیرا شیعه در برابر ولایت امام معصوم در هر برهه‌ای از تاریخ وظیفه و رسالتی خاص دارد شاید در برهه‌ای از تاریخ لازم باشد که شیعه ولایتمدار به مانند اصحاب کربلا با شمشیر آخته به نبرد با دشمنان امام معصوم رفته و دلاورانه در دفاع از امام قیام کند و شاید در برهه‌ای لازم باشد به مانند حضرت معصومه و حضرت احمد بن موسی با شمشیر برنده کلام به نبرد با فتنه و راهبردهای فریبنده شیطان و مأمون‌های زمان برود.
به هر صورت مهم این است که شیعه واقعی در هر عصر و زمان به‌درستی رسالت خود را تشخیص داده و آتش به اختیار مأموریت خویش را انجام دهد.
امام خامنه‌ای چندی پیش به دلیل حجم زیاد فتنه‌ها و غبار غلیظ فتنه در جامعه جهانی و فضای افسارگسیخته مجازی به جوانان به‌عنوان افسران جنگ نرم و به افراد ولایتمدار مؤمن و متقی فرمان نبرد فرهنگی دادند و از ولایتمداران و مؤمنان به ولایت درخواست کردند که بنابر تشخیص خویش آتش به اختیار برای مقابله با غبار فتنه و هجمه‌های دشمن عمل کنند.
* بهترین الگو
حضرت احمد بن موسی علیه‌السلام بهترین الگو برای جوانان عصر حاضر در نبرد جهانی فرهنگی با دشمنان ائمه معصوم هستند و جوانان عصر حاضر باید با تشخیص رسالت و وظیفه خویش مانند حضرت احمد بن موسی علیه‌السلام آتش به اختیار برای حمایت از امام زمان با شمشیر برنده کلام، قیام کنند و قیام کردن در این راه کمتر از شهادت نیست.
حضرت احمد بن موسی و حضرت معصومه سلام‌الله علیهما در عصر امام رضا علیه‌السلام مانند دو بازوی قوی برای امام معصوم عمل کردند و با روشنگری امانت داری و ولایت مداری و علم خویش درحالی‌که امام معصوم در حصر و زندان طاغوت زمان بودند امام رضا علیه‌السلام را یاری کردند و نقشه‌های مأمون را برای مردم برملا کردند هرچند که مأمون با شهادت حضرت احمد بن موسی و حضرت معصومه سلام‌الله علیهما سعی کرد، روشنگری که دو ایجاد کرده بودند را از بین ببرد ولی، اقداماتش جز سست شدن پایه‌های حکومت بنی‌عباس نتیجه‌ای دیگر نداشت و حکومت بنی‌عباس پس از مأمون دچار تزلزل شد و حضرت معصومه و حضرت احمد بن موسی سلام‌الله علیهما با آگاه کردن شیعیان برای همیشه ماهیت طاغوتی حکومت بنی‌عباس، مظلومیت امام معصوم را در تاریخ برای بشریت آشکار کردند و به یقین به گزاف نگفته‌ایم اگر بگوییم که ایرانی شیعه بودن و ولایت مدار بودن خود را مدیون فرزندان امام موسی کاظم علیه‌السلام به‌ویژه حضرت معصومه و حضرت احمد بن موسی علیهماالسلام است.
* جامعه جهانی را برای پذیرش ولایت امام معصوم آماده کنیم
حضرت احمد بن موسی علیه‌السلام و حضرت معصومه سلام‌الله علیهما نشان دادند که حق ولایت امام معصوم در عالم بر تمامی حق‌وحقوق ارجحیت دارد زیرا زمانی که پای حمایت از امام معصوم به میان آمد رسالت خواهری و برادری حضرت معصومه و حضرت احمدبن موسی در درجه دوم قرار گرفت و این خواهر و برادر در حمایت از امام رضا علیه‌السلام به‌عنوان امام معصوم به‌عنوان شیعه ولایتمدار، ولایتمدارانه عمل کردند و قبل از اینکه خواهر و برادر امام رضا علیه‌السلام باشند شیعه و مرید امام رضا علیه‌السلام بودند و در حمایت از امام عصر خویش از هیچ کوشش و تلاشی دریغ نکردند.
رسالت ما نیز به‌عنوان شیعه امام رضا علیه‌السلام در عصر غیبت این است که تا جایی که می‌توانیم با روشنگری و امانت‌داری جامعه جهانی را برای پذیرش ولایت امام معصوم آماده کنیم و باید توجه داشته باشیم که اگر ما وظیفه خود برای آماده‌سازی جامعه جهانی برای نیاز به درک ولایت امام معصوم را به‌درستی انجام دهیم، به‌یقین موانع ظهور برطرف خواهد شد و به لطف خداوند خواهیم توانستیم به عصر ظهور نزدیک شویم.
فاطمه قاسمی
ارسال نظرات