چه کسانی مانع تامین واکسن شدند؟

به گزارش خبرگزاری رسا، دکتر سید محمد مرندی، استاد دانشگاه در حوزه‌ی شرق‌شناسی و کارشناس مسائل سیاسی و بین‌الملل، اخیراً در دو توئیت به بخشی از شایعات اخیر درباره‌ی روند واردات واکسن‌های خارجی و واکسیناسیون عمومی واکنش نشان داد. در توئیت اول، می‌خوانیم:

غربزدگی غم‌انگیز است

ماه ژانویه[ی سال ۲۰۲۱]، یک روز پس از آن‌که وزارت بهداشت [ایران، واردات] واکسن اسپوتنیک را تأیید کرد، دکتر ظریف به مسکو رفت و روس‌ها به گرمی از این همکاری استقبال کردند

[با این وجود،] لابی/رسانه‌های فارسی‌زبان (اکثراً) طرفدار غرب یا غربی اقدام ظریف را محکوم کردند و دولت عقب‌نشینی کرد.

توئیت اول سید محمد مرندی با موضوع واردات واکسن اسپوتنیک‌وی از روسیه (+)

توئیت مرندی اشاره به مصاحبه‌ی مشترک ظریف با همتای روسی‌اش سرگئی لاوروف، یک روز پس از مهر تأیید سازمان غذا و دارو بر واردات واکسن اسپوتنیک‌وی از روسیه، دارد. در حالی که هنوز خبر این تأییدیه رسماً اعلام نشده بود، وزیر خارجه‌ی دولت روحانی برای جلب‌نظر مسکو و تضمین کمک روسیه به فرآیند واکسیناسیون عمومی در ایران، در مصاحبه‌ی مذکور اعلام کرد واکسن اسپوتنیک‌وی توسط مراجع پزشکی ایران مورد تأیید قرار گرفته است.

این خبر غیرمنتظره با استقبال مقامات روس همراه شد و مسکو اعلام کرد آمادگی دارد تا در صورت آغاز همکاری دوجانبه، مزایای مختلفی را به ایران اعطا کند و در زمینه‌های متعدد مربوط به واکسن کرونا برای تهران اولویت قائل شود. با این حال، متأسفانه بخش عمده‌ای از اصلاح‌طلبان و جامعه‌ی پزشکی کشور، از سازمان نظام پزشکی گرفته تا دکتر مینو محرز و حتی دکتر حسین‌علی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، همزمان به ظریف و واکسن اسپوتنیک‌وی حمله کردند؛ در حالی که نهادهای بین‌المللی و حتی غربی نیز با انتشار گزارش‌های مختلف، بی‌خطر بودن و کارآمدی واکسن اسپوتنیک‌وی را تأیید کرده‌اند. 

روس‌ها حاضر شده بودند در ازای همکاری ایران با کشورشان در حوزه‌ی واکسن کرونا، تهران را در اولویت دریافت واکسن اسپوتنیک‌وی قرار دهند (+)

در توئیت دوم مرندی آمده است:

غربزدگی مرگ‌بار است

ماه سپتامبر گذشته، چین از ایران (به علاوه‌ی امارات و ترکیه) برای شرکت در فاز سوم آزمایش بالینی واکسن [کرونا] دعوت کرد

[در صورت پذیرش این دعوت،] ایران برای دریافت حجم عظیمی واکسن در اولویت قرار می‌گرفت

نهادهای تحقیقاتی ایران در حوزه‌ی واکسن از این پیشنهاد استقبال کردند

ظریف هم حمایت کرد، اما لابی/رسانه‌های طرفدار غرب دولت را وادار به رد این پیشنهاد کردند

توئیت دوم سید محمد مرندی با موضوع پیشنهادات اولیه‌ی چین به دولت روحانی درباره‌ی تولید و وادرات واکسن کرونا (+)

این توئیت نیز اشاره به دعوت شهریورماه گذشته‌ی چینی‌ها از دولت روحانی و اعلام آمادگی آن‌ها برای شرکت دادن ایران در فاز سوم آزمایش بالینی واکسن‌هایشان دارد. پکن حتی به عنوان مشوق پیشنهاد کرده بود در مقیاس وسیع واکسن رایگان در اختیار ایران بگذارد و بعداً نیز کشورمان را در اولویت خرید و حتی تولید واکسن قرار دهد.

چنان‌که در توئیت بالا نیز می‌خوانیم، همزمان پیشنهاد مشابهی به امارات و ترکیه نیز ارائه شد. امارات همکاری با چین در زمینه‌ی واکسن سینوفارم را پذیرفت و ترکیه قبول کرد درباره‌ی واکسن سینوواک با پکن همکاری کند. و البته امارات به لطف پذیرش پیشنهاد چین، در حال حاضر در حوزه‌ی تولید واکسن کرونای چینی نسبت به ایران اولویت بالاتری دارد.

در ایران نیز، نهادهای فعال در حوزه‌ی آزمایش و تولید واکسن، مانند مؤسسه‌ی پاستور و مؤسسه‌ی رازی، از پیشنهاد چین استقبال کرده و گفته بودند چنین همکاری‌ای نه‌تنها موجب دسترسی ایران به واکسن‌های چینی می‌شود، بلکه به پیشرفت سریع‌تر ایران در زمینه‌ی تولید داخلی واکسن کرونا هم کمک خواهد کرد.

چینی‌ها گفته بودند اگر ایران در فاز سوم آزمایش بالینی واکسن‌هایشان کمک کند، علاوه بر دریافت حجم وسیعی واکسن رایگان، بعداً نیز در اولویت واردات و تولید این واکسن‌ها قرار خواهد گرفت (+)

این در حالی است که وزارت بهداشت دولت روحانی تحت تأثیر و فشار رسانه‌هایی که بعضاً حتی از خارج از کشور علیه واکسن‌های چینی تبلیغ می‌کردند، و البته «روشنفکران» چین‌ستیز و غرب‌گرا، اعلام کرد: مردم ما موش آزمایشگاهی چین نیستند. وزیر بهداشت دولت روحانی اخیراً نه‌تنها به این موضع اعتراف، بلکه افتخار، کرد؛ وزیر بهداشت همان دولتی که اگر موضع قاطع رهبر انقلاب نبود، یک گام با «موش آزمایشگاهی» کردن مردم ایران برای واکسن‌های آمریکایی و انگلیسی فاصله داشت.

لازم به ذکر است که وقتی آقای ظریف، وزیر خارجه‌ی دولت روحانی، طی سفرش به چین، از پکن درخواست کرد حجم بیش‌تری واکسن به ایران بفروشد، مقامات چینی پیشنهاد چینی‌ها و واکنش وزارت بهداشت دولت آقای روحانی را به او یادآوری کردند. همچنین لازم به یادآوری است که مسئولین سازمان نظام پزشکی نیز در آن مقطع به دنبال واردات مقدار محدودی واکسن آمریکایی فایزر بودند و علیه واکسن‌های چینی و روسی لابی کردند که این مسئله نیز مزید بر علت شد.