غفلت از نیروی جوان مهمترین عامل ضعف در سینما

مقدمه: یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین عناصر در فرهنگ جامعه، عنصر پر طمطراقی به نام سینماست عنصری که امام خامنه‌ای در بیان اهمیت، از آن به عنوان کلید پیشرفت کشور یاد کرده‌اند بنابراین بدیهی است که غفلت از عنصر سینما، می‌تواند ضربات جبران‌ناپذیری را به بدنه فرهنگ جامعه وارد آورد و سینمای پس از انقلاب، از نقطه صفری شروع شد که بر بستر همان مسیر قبل از انقلاب قرار داشت و به بیانی دیگر سینمای اکنون ایران، تولیدات مناسب و خوب فراوانی دارد اما کلیت آن طراز انقلاب اسلامی نبوده و نیست.

به همین خاطر خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا باتوجه به اهمیت سینما در مساله فرهنگ به گفت و گو با علی گائینی فیلم ساز و کارگردان پرداخت.

رسا- سیر کلی تاریخ سینمای ایران را از لحاظ فرهنگی بفرمایید.

بعد از انقلاب و در جریان انقلاب فرهنگی در اوایل انقلاب بدنه سینما  می خواست به لحاظ ارزشی با جریان انقلاب همسو شود ولی به مرور زمان خصوصا در دو دهه اخیر مقداری بدنه سینما از ارزش های انقلاب فاصله گرفت و الان هم واقعا بدنه سینما ایران با اهداف نظام خیلی همسو نیست و بسیاری از کارهایی که الان ساخته می شود که بودجه اش هم توسط حکومت تامین می شود و حتی به کارگردانان آن اثر به فیلم سازهای حکومتی تعبیر می شوند ولی با این وجود آن تاثیر فرهنگی که باید داشته باشند را نیز ندارند.

رسا- فاصله الان سینمای ایران با سینمای تراز انقلابی چه قدر است؟

میزان فاصله زمانی به خوبی مشخص می شود که باتوجه به اینکه یک بحث بعد از انقلاب تحت عنوان صدور انقلاب وجود داشت اما الان ما وقتی که برای مستند سازی به خارج از کشور سفر کنیم و با افراد مختلف تعامل داشته باشیم متوجه آن می شویم که درست است که ایران از جهاتی در سیاست خارجه خیلی پیشرفت داشته است اما از لحاظ فرهنگی هیچ کاری نتوانسته انجام دهد و گاهی در جایی مثل کشور سودان و نیجریه که متاثر از انقلاب اسلامی است یک اتفاقاتی می افتد و یک حجم عظیمی از مردم شیعه می شوند و به انقلاب گرایش پیدا می کنند اما این مبتنی بر یک فرد خود جوش و نه نظام هدفمند فرهنگی است و یعنی ما یک حرکت سیستماتیک فرهنگی نداریم و اگر برنامه ریزی فرهنگی داشتیم ما شاهد خیلی از اتفاقاتی که الان داریم میبینیم نبودیم.

رسا- موانع رسیدن به سینمای تراز انقلابی چیست؟

بحث کادر سازی یکی از موانع آن محسوب می شود به این بیان که به نیروهای جوان انقلابی بها داده شود که بیایند در زمینه سینما فعالیت کنند که از این جهت این بحث بسیار اهمیت دارد چراکه طبق فرمایش مقام معظم رهبری اگر یک کادر جوان انقلابی را در عرصه سینما و فرهنگ هم داشته باشیم حتی اگر بخواهیم مانع عملکرد این نیرو شویم موفق نخواهیم بود و این به نظرم مهمترین مانع است.

از دیگر موانع رسیدن به سینمای تراز انقلابی بحث تخصیص بودجه ها است به این معنا که بسیاری از هزینه ها نابه‌جا مصرف می شود و هیچ اولویت فرهنگی در پرداخت بودجه وجود ندارد و بسیار اتفاق افتاده است که بودجه یک فیلم زرد و حتی ضد فرهنگی تامین می شود اما از فیلم فرهنگی و ارزشی حمایت حداقلی هم نمی شوند.

رسا- مافیای سینما در این زمینه چه قدر نقش داشته اند؟

مافیای سینما همیشه بوده اند و خواهند بود اما اگر یک کادر ایجاد می شد که این لشگر بتواند درمقابل این ها بایستد به لحاظ فرهنگی کار خود را انجام میداد و حتی مافیای سینما هم نمی توانستند مانع آن شوند چراکه برخلاف آنچه که تصورش را ایجاد کرده اند زبان انقلاب به شدت برای جوانان جذاب است زیرا اگر مبانی انقلاب و عدالت خواهی آن را نه تنها در ایران بلکه درهرکجای عالم بیان شود مورد استقبال همگان خصوصا جوانان قرار می گیرد که اگر این بستر ایجاد شود می تواند بسیار تاثیرگذار باشد.

رسا- برخی از فیلم ها از لحاظ تربیتی و اخلاقی اصلا جنبه مناسبی ندارد، عامل و راهکارهایش چیست؟

سینمادارانی که این نوع فیلم ها را تولید می کنند توجیه شان سلیقه مخاطب است اما این ها دوسویه و به هم مرتبط است که سلیقه مخاطب به مرور زمان ایجاد می شود به طور مثال در این چند دهه با فیلم هایی که ساخته شد مخاطب را به جایی می رسانند که علایق و سلایقش به این نوع فیلم ها کشیده شود ولی می شود این را تغییر داد که در بحث ههای بنیادی مثل حجاب، پوشش سینما به شدت تاثیر گذاشت و همینطور در ایجاد ارزش و ضد ارزش به شدت موثر است که با تولید یک سری آثاری که در آن ارزش ها به صورت درست پرداخته و مطرح شود می توان سلایق مردم را تا حدودی اصلاح کرد چراکه در بسیاری از فیلم ها شعارزدگی به شدت وجود دارد که به جای تبلیغ، ضد تبلیغ است ولی در هرصورت بحث میانه‌روی در درنظر گرفتن مخاطب و ارزش ها می تواند در حوزه فرهنگ سازی بسیار کمک کند چون فیلمی که ساخته شود و مخاطب نداشته باشد نمی تواند تاثیرگذار باشد.

رسا- مردم برای پذیر ش سینمای تراز انقلابی به این بلوغ فکری رسیده اند؟

همانطور که گفته شد بحث های انقلاب مثل عدالت خواهی برای همه مردمان دنیا و نه فقط ایرانیان جذاب است و اگر مشکلی هم هست از زبان ما است که درست نتوانستیم بیان کنیم وگرنه مبانی انقاب واقعا همین الان هم میتوند قشر جوان را جذب کند و در این حوزه بحث تبلیغ و ضد تبلیغ را می توان بسیار مورد صحبت قرار داد که ما با چه زبانی باید بیان کنیم که مخاطب باید بپذیرد و تبدیل به ضد تبلیغ نشود