یادداشت؛
علامه حسن زاده، عرفان را همان معرفت نفس می‌دانست(2)
علامه آثار گرانسگ فراوان عرفانی، فلسفی، کلامی، تفسیری، روایی، رجالی، فقهی، ادبی و آثار متفرقه دیگر از خود بجای گذاشته‌اند.
به گزارش خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، بیان یکی از نکات ناب علمی مرحوم علامه حسن زاده: علامه آثار گرانسگ فراوان عرفانی، فلسفی، کلامی، تفسیری، روایی، رجالی، فقهی، ادبی و آثار متفرقه دیگر از خود بجای گذاشته‌اند. (حسن رمضانی، مروری بر آثار و تالیفات) اما ایشان در کنار علوم مرسوم حوزوی به علوم ریاضی و هیوی نیز پرداخته و حدود 26 اثر در این خصوص دارند. در زمانی که علوم ریاضی از حوزه‌ها رخت بربسته‌اند، چرا ایشان به شکل تخصّصی به ریاضیات قدیم اهتمام ورزیده‌اند؟
1- علت پرداختن متخصصانه به ریاضیات قدیم
در «رساله اى پيرامون فنون رياضى» علامه علت را شرح داده‌اند: ایشان برخى آيات و روايات در زمينه بناء عالم بر اساس حساب و هندسه را مطرح نموده و عنوان می‌کنند زيبايى جهان بر تقدير و اندازه گيرى مبتنی است و قدر، به هندسه و خلق، به ايجاد به اندازه، تفسير شده است. در پايان درباره تأثير علوم رياضى در تقويت نفس و تقويم و تعديل فكر و اهتمام قدماء نسبت به اين مطلب و همچنين نياز فقيه به علوم رياضى، مطالب مفيدى را رقم مى‌زنند. (همان، ص113)
و در کتاب «دروس هيئت و ديگر رشته هاى رياضى» (ص114)چنین می‌فرمایند: «اين كتاب مستطاب، دروسى در دانش گرانقدر هيئت و دیگر رشته هاى ارزشمند رياضى است، كه هر دانشمند دينى را بدان نياز است؛ زيرا كه بيانگر آيات و روايات وقت و قبله و هلال است و دستور استوار خط سمت قبله و اعتدال و زوال. علاوه اين كه حاوى معارفى است كه ينابيع آب حياتند و حايز مطالبى كه مصابيح فراراه وادى ظلمات».
2- تبیین تنها اعجاز فعلی باقی مانده از رسول خدا (ص)
علامه حسن زاده در کتابی با عنوان «تعيين سمت قبله و تشخيص ظهر حقيقى مدينه منوره به اعجاز رسول الله (ص)» اثبات می‌نمایند پیامبر(ص) به وحی و الهام ملکوتی، قبله مدینه را -که به همان حال باقی است- بدون به کار بردن وسائل نجومی و قواعد علم هیئت تعیین کردند و این تنها معجزه فعلی باقی رسول خداست. دوستی ظریف که از مهندسان بود، بعد از خواندن این کتاب می‌گفت این معجزه پیامبر (ص) به جای خود، این کتاب و محاسبات علامه حسن زاده خود برای من جلوه یک معجزه داشت!
علامه در این کتاب نگاشته‌اند:
«معجزات فعلى براى عوام است كه با محسوسات آشنايند و با آنها الفت گرفته‌اند و خو كرده‌اند، اين فرقه بايد با حواس ادراك كنند تا باورشان آيد، ولى خواص را كه قوه عاقله و متفكره پيكر مدينه فاضله انسانى اند علوم و معارف به كار آيد.. قبله مدينه طيبه، تنها معجزه فعلى باقى رسول الله (ص) است كه بدون اعمال آلات نجومى و قواعد هيوى و يا در دست داشتن زيج و ديگر منابع طول و عرض جغرافيايى، آن را در غايت دقت و استواری تعيين كرد و بسوى كعبه ايستاد و فرمود: «محرابى على الميزاب» دانشمندان رياضى به نام، به قواعد رياضى قبله مدينه را چنان يافتند كه رسول الله (ص) بدون آنها يافت.»
علامه درباره تشخیص ظهر حقیقی نیز با شیوه‌ای که پیامبر(ص) به کاربردند به نقل از استاد خود علامه شعرانی می‌نویسند:
«ديوار مسجد پيغمبر، درست محاذى دائره نصف النهار بود يعنى در سطح آن بود و هر ديوار كه چنين باشد، در همه فصول سال چون سايه آن برگردد به طرف مشرق ظهر مى شود و امروز هم در رصدخانه هاى فرنگستان مانند گرينويج و پاريس، ديوارى به آن طرز مى سازند و گويند بهترين وسيله تعيين ظهر حقيقى آن است، پس تعيين ظهر در مسجد پيغمبر صلى الله عليه و آله بهترين طريقه بود كه امروز علماى اروپا به كار مى برند.(همان، ص25)
اینک این عالم فرزانه و یگانه دوران، رخت از دیار نیستی بیرون کشیده و ما را داغ‌دار رحلت خویش ساخته است. حقیقتا با غروب نور وجود امثال علامه حسن زاده، حوزه علمیه تاریک می‌گردد. به آن امید که با تاسّی طلاب جوان از امثال این بزرگان و با مجاهدت علمی و اخلاقی، شاهد ظهور چنین شخصیت‌های کم نظیری در حوزه علمیه باشیم. «هَلَک خُزّانُ الْامْوالِ وَ هُمْ احْیاءٌ وَ الْعُلَماءُ باقونَ ما بَقِی الدَّهْرُ، اعْیانُهُمْ مَفْقودَةٌ وَ امْثالُهُمْ فِی الْقُلوبِ مَوْجودَةٌ»
جمال مومنی زاده
ارسال نظرات
نظرات بینندگان
ناشناس
۱۷ مهر ۱۴۰۰ - ۱۱:۰۵
یادداشت عالمانه ای بود. درود
پاسخ