افزایش حقوق پلکانی
به گزارش خبرگزاری رسا، بر این اساس افرادی که حقوق پایینتری دارند نسبت به افرادی که حقوق بالاتر دریافت میکنند از افزایش حقوق بیشتری بهرهمند خواهند شد. از سوی دیگر دولت در مورد بودجه شرکتهای دولتی اعلام کرده تغییرات گسترده در نظر گرفته که بیشترین تغییر در بخشهایی بوده که فاقد شفافیت بودند. بودجه اکنون در کمیسیون تلفیق مجلس در حال چکشکاری است و ممکن است تغییراتی داشته باشد اما در زمینههایی که به آنها اشاره شد تغییر زیادی حاصل نخواهد شد. در این باره با مژگان خانلو، رئیس امور پایش تعهدات دولت و تجهیز منابع سازمان برنامهوبودجه گفتوگویی انجام دادیم. آنطور که خانلو میگوید تمهیدات اندیشیده شده در ارتقای کیفیت بودجهریزی و پیشبینی منابع پایدار برای پوشش هزینهها و استقراض نکردن از بانک مرکزی در بودجه۱۴۰۱ به کنترل تورم و ثبات اقتصادی منجر خواهد شد.
تقریبا همه کارشناسان بر این باورند بودجه شرکتهای دولت یک تاریکخانه است. بودجه شرکتهای دولتی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ چه تغییراتی داشته و دارای چه ویژگیهایی است؟
اصلاح ساختار بودجه از سال گذشته از بخش بودجه شرکتهای دولتی کلید خورد و در لایحه بودجه سال آینده نیز این اصلاحات عمق بیشتری پیدا کرد. این تغییرات شامل بودجه شرکتهای دولتی زیرمجموعه وزارت نفت است. شرکتهای دولتی تابعه وزارت نفت سهم بالایی در حجم بودجه شرکتهای دولتی دارند، از اینرو ضروری است ارقام واقعی آنها در بودجه مربوط منعکس شود تا تصویری درست از حجم بودجه شرکتها بهدست بیاید. در این زمینه مثالی میزنم تا مخاطبان بهتر متوجه شوند.
گفته میشود اغلب شرکتهای دولتی زیانده هستند. چرا پس از سالها همچنان این شرکتها از زیاندهی خارج نشدهاند و در کدام بخش قرار دارند.
اگر موافق هستید از همان بخش نفت پیش برویم و بعد به شرکتهای بعدی برسیم. شرکت ملی گاز ایران دارای وظایف حاکمیتی و غیرتجاری است و قیمت و میزان کالای عرضهشده (گاز طبیعی) به ذینفعان (مشترکین گاز طبیعی) بهصورت یکطرفه و دستوری است. قیمت تمامشده گاز طبیعی در سالهای اخیر به دلیل افزایش سطح عمومی قیمتها افزایش شدیدی یافته ، از این رو به منظور اداره مناسبتر شرکتهای زیرمجموعه شرکت ملی گاز ایران و جبران هزینههای آنها، نسبت به اصلاح ساختار بودجهنویسی خرید و فروش محصولات به روش حقالعمل در بودجه شرکتهای گاز استانی اقدام شده است.
از مجموع کل اعتبارات کمکزیان، به میزان 48.837 میلیارد ریال (۷۰درصد) به سازمان صداوسیما، میزان 6.363 میلیارد ریال به سازمان راهداری و حملونقل جادهای و میزان4.481میلیارد ریال (۹ درصد) به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اختصاص دارد. عمده دلایل زیانده شدن عملیات شرکتهای دولتی ارائه کالا و خدمات بر اساس قیمتگذاری دستوری و افزایش سنواتی مابهالتفاوت قیمت تمامشده با قیمت تکلیفی فروش ناشی از تورم سالانه، افزایش قیمت تمامشده و هزینههای تولید ناشی از تغییرات نرخ تسعیر ارز و افزایش قیمت شاخص بهای تولیدکننده، فرسوده بودن ماشینآلات و تجهیزات شرکتها و تکافو نداشتن منابع برای تعمیر و تجهیز و انجام سرمایهگذاریهای جدید، تحقق نیافتن برخی منابع پیشبینیشده ناشی از فروش داراییهای مازاد و درآمدهای عملیاتی شرکت و وامها و تسهیلات پیشبینی شده، تسهیلات تکلیفی و تجدید ساختارهای دستوری نظیر ادغام بانکها و مؤسسات اعتباری، پایبند نبودن دولت به تعهدات خود در قبال تکالیف تحمیلشده بر شرکتها، محدودیتهای ایجادشده به دلیل اعمال تحریمهای بینالمللی، بیانضباطی مالی و کنترل نشدن هزینهها در برخی شرکتهای دولتی و اجرا نکردن اصول حاکمیت شرکتی است.
از نظر بسیاری از کارشناسان، بودجه سال آینده بسیار حساس است و از آنجا که کشور در طول سالهای گذشته تورم زیادی را تجربه کرده دیگر فرصتی برای آزمون و خطا نیست. از این رو میخواهیم در مورد نقاط قوت بودجه۱۴۰۱ در امور پایش تعهدات دولت و تجهیز منابع توضیح دهید؟
در این باره بخشی از پاسخ سوال شما را در سوالات بالاتر پاسخ دادهام. از شفافیت بودجه شرکتهای دولتی از طریق انجام اصلاحات ساختاری، افزایش سرمایه بانکهای دولتی به میزان ۳۰هزار میلیارد تومان از محل واگذاری سهام گرفته تا کاهش حجم تسهیلات تکلیفی بانکها در جهت افزایش توان تسهیلاتدهی و تأمین منابع موردنیاز بخشهای تولیدی ازجمله نقاط قوت بودجه سال آینده است. از سوی دیگر در بودجه۱۴۰۱ برای امور پایش تعهدات دولت و تجهیز منابع اولویت تعیین شده است. ماموریت اولویتدار این بخش بازپرداخت تعهدات دولت به سیستم بانکی و تأدیه بدهی دولت به سازمان تأمین اجتماعی است.
تفاوتهای شاخص بودجه۱۴۰۱ با بودجه۱۴۰۰ در امور پایش تعهدات دولت و تجهیز منابع چیست؟
همانطور که پیشتر به آن اشاره کردم ،اصلاحات ساختاری همچنان در بودجه مشاهده میشود که این اصلاح در بخش شرکتهای دولتی بیشتر و پررنگتر است. همچنین در بخش اصلاحات عناوین برنامه ، فعالیت و کاهش تعداد شرکتهای زیانده تغییرات گستردهای اتفاق افتاده است. با توجه به ماهیت منابع واریزی به حساب سازمان هدفمندی یارانهها و در اجرای قانون هدفمند کردن یارانهها، ارقام درج شده در بخش درآمدها و هزینههای سازمان هدفمندی یارانهها، به بخش سایر دریافتها و سایر پرداختها در بودجه آن سازمان انتقال یافته و بودجه هزینهای سازمان هدفمندی یارانهها همانند سایر شرکتها کمکزیانبگیر تنظیم شده است. همچنین سرفصلهای بودجه با سرفصلهای صورتهای مالی با هم منطبق شدهاند.
آیا منابع و مصارف امور پایش تعهدات دولت و تجهیز منابع در بودجه ۱۴۰۱ پایدار است؟
منابع عمومیبودجه از طریق افزایش مالیات پرداختی شرکتهای دولتی از رقم 72.127 میلیارد ریال در سال ۱۴۰۰ به رقم 116.092 میلیارد ریال در سال۱۴۰۱ افزایش یافته است. همچنین منابع عمومیبودجه از طریق افزایش سود سهام ابرازی شرکتهای دولتی سود سهام شرکت نفت از رقم 151.611میلیارد ریال در سال۱۴۰۰ به رقم 248.847 میلیارد ریال در سال۱۴۰۱ رشد داشته است. دراینجا میخواهم به بودجه شرکتهای دولتی، بانکها و مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت در بودجه سال آینده اشاره کنم. بودجه شرکتهای دولتی، بانکها و مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت در لایحه بودجه سال آینده شامل درآمدها و سایر منابع تأمین اعتبار و هزینهها و سایر پرداختها، معادل 22.314.079 میلیارد ریال است، که نسبت به بودجه مصوب سال۱۴۰۰، حدود ۴۲درصد رشد داشته است. در پیوست شماره۳ لایحه بودجه۱۴۰۱ اطلاعات بودجهای ۳۷۷شرکت شامل ۳۶۴شرکت دولتی، دو ردیف فرعی، ۹بانک دولتی و دو مؤسسه انتفاعی وابسته به دولت درج شده است. ردیفهای فرعی یادشده در اجرای تعهدات بند «ق» تبصره (۲) قانون بودجه ۱۳۹۳ و ماده (۱۲) قانون رفع موانع تولید رقابتپذیر و ارتقای نظام مالی کشور به ترتیب برای شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی گاز ایران منظور شده است. همچنین از تعداد ۳۷۱ شرکت دولتی، بودجه ۱۵شرکت در حال تصفیه و ۳۱شرکت آب و فاضلاب استانی با حجم بودجه صفر منظور شده است.
در لایحه بودجه۱۴۰۱ پرداخت شرکتهای دولتی بابت مالیات علیالحساب شرکتهای دولتی 116.092 میلیارد ریال، بابت مالیات عملکرد شرکتهای دولتی 42.000 میلیارد ریال، بابت ۵۰درصد سود ویژه 147.818 میلیارد ریال و بابت سود سهام دولت که عمدتا توسط شرکت نفت پرداخت میشود 101.028 میلیارد ریال است که در مجموع با احتساب موارد یادشده و سود سهام معوقه شرکتهای دولتی 13.043میلیارد ریال، نیم درصد درآمد مشمول مالیات بانکها موضوع قانون تهیه مسکن برای اقشار کمدرآمد (۲۶۳ میلیارد ریال)، اصل وامهای داخلی موضوع ماده۳۲ قانون برنامه و بودجه (15.614) و ۲درصد از یکدوازدهم هزینه شرکتهای دولتی، بانکها و مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت سود ده (80.000 میلیارد ریال)، کل پرداختیهای شرکتهای دولتی به دولت بالغ بر 515.858 میلیارد ریال میشود. از طرفی شرکتهای دولتی مبالغی را بابت کمکزیان و اعتبارات تملک داراییهای سرمایهای از دولت دریافت میکنند. پیشبینی میشود مجموع دریافتهای شرکتهای دولتی از دولت در سال ۱۴۰۱ به دولت بالغ بر 412.290 میلیارد ریال خواهد بود که معادل 70.295 میلیارد ریال نسبت به قانون بودجه ۱۴۰۰ افزایش یافته است، لذا در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور تفاوت پرداختها و دریافتهای دولت و شرکتهای دولتی معادل 1.3.568 میلیارد ریال است.