تغییرات محتوایی توسط رئیس رسانه ملی

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبر گزاری رسا، پیمان جبلی در نخستین نشست «افق تحول» که با حضور مدیران سازمان و جمعی از خانواده شهدا، جانبازان و ایثارگران صدا و سیما برگزار شد، به نکته جالبی درباره توجه و اهمیتِ مخاطب و مأموریت جدید صدا و سیما صحبت کرد. 

او با اشاره به اینکه استعدادیابی مأموریت رسانه ملّی است، گفت: متأسفانه بسیاری از استعدادهای سازمان کشف نشده و سازوکارهایی باید ایجاد شود تا از همه توانمندی‌های سازمان به علاوه توانمندی‌های مردمی و جبهه فرهنگی در خارج سازمان استفاده شود.

جبلی با اشاره به تأکید مقام معظم رهبری درباره اهمیت جبهه فرهنگی انقلاب گفت: تعبیر مقام معظم رهبری پس از سال 1388 در استفاده نیروی انسانی، گزاره آتش به اختیار بود که به توانمندی‌های خودی در بدنه جامعه اشاره می‌کرد و این تعبیر با هم‌افزایی‌هایی که انجام می‌شود حتماً محقق خواهد شد.

او همچنین درباره اهمیت نظرسنجی و جامعه‌سنجی برای توجه بیشتر به مخاطب، نکته قابل تأملی را مطرح کرد. او گفت: باید اثرسنجی جایگزین نظرسنجی شود؛ به این عبارت که اکنون باید به حوزه اثرسنجی بیشتر توجه شود که تاکنون مغفول مانده‌است.

جبلی در این باره تأکید کرد: برای ما تأثیرپذیری مخاطب اهمیت به سزایی دارد و پس از این، کنش رفتاری مخاطب باید رصد شود تا نظرسنجی‌های سازمان از قالب «بررسی میزان مخاطب و میزان علاقه ‌مندی»، به قالب «بررسی میزان تأثیر و نفوذ محتوا در مخاطب» برسد.

در عنوانِ اصلی تبیین رویکردهای برنامه‌سازی در «افق تحول» به محتوا اشاره شده که مقدم بر جذابیت و کمیّت است. 

چالش محتوا و توجه به مخاطب

یکی از مشکلات عمده‌ای که بسیاری از کارشناسان و نخبگان رسانه به آن اذعان دارند، بحثِ فقدان خلاقیت، نوآوری و ایده‌پردازی در رادیو و تلویزیون است. با نگاهی به نظرسنجی‌های مختلفی که از مردم گرفته می‌شود و گزارش‌های میدانی، می‌توان این نکته را دریافت که نوستالژی‌های دهه 60 و 70، بیش از دهه‌های اخیر بیننده دارد. 

البته در این چند ماهه اخیر، بحث عقب ماندن خبر صداوسیما با تغییراتی که اتفاق افتاده تا حدودی برطرف شده اما به تعبیرِ خود جبلی رئیس صداوسیما تا بازگشتِ مرجعیت خبری به رسانه ملّی فاصله داریم. 

یکی از نکات دیگر موضوعِ عدم توجه سریال‌سازان و برنامه‌سازان به سلایق و ذائقه مخاطب امروز است و همچنین توجه به سرمایه‌سالاری زیاد از حد که در آگهی‌های بازرگانی نمود دارد.

او در این نشست به ویژگی‌های سند تحول اشاره کرده که ناظر به حوزه محتوا و توجه به مخاطب است. او گفت:  این سند، سند توسعه نیست، سند تحول است؛ بسیاری از اسناد نگاه اولیه‌اش نگاه تحولات ساختاری و زیرساختی است اما در سند تحول ما تلاش کردیم در وهله نخست گرفتار تغییرات ساختاری نشویم و اولویت اول را به تحول در آنچه از آنتن رسانه ملی پخش می‌شود، دادیم.

وی با اشاره به اینکه دغدغه مقام معظم رهبری در دوره‌های مختلف سازمان ناظر به حوزه محتوا بوده است گفت: اگر با تدابیری که در این برنامه تدوین شده، در زمان پیش بینی شده،  تحول مطلوب در محتوا ایجاد شود، ساختاری تغییر نخواهد کرد و با همین ساختار کار را پیش خواهیم برد و فقط ساختارهایی را تغییر خواهیم داد که نتوانسته است به تحول در محتوا کمک کند.

رئیس سازمان صداوسیما از سه حوزه تحول در دوره جدید در همه بخش‌ها اعم از سیما، صدا، برون مرزی و خبر یاد کرد و گفت: تحول در محتوا، تحول در رویکرد و تحول در سازوکار سه حوزه تحولی سازمان خواهد بود. دو محور هویت محوری و عدالت گستری به عنوان پیشران پیشرفت‌اند. هویت یعنی آنچه ما را به آن می‌شناسند و وجه تمایز مردم ایران است.

وی افزود: به نظر می‌رسد انعکاس ابعاد زیادی از ابعاد هویتی ما در طول سال‌ها در رسانه مغفول مانده؛ در حالی که در سراسر کشور نشانه‌های هویت ملی و اسلامی‌به وفور هویداست.

رئیس رسانه ملی با اشاره به بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی‌که مقام معظم رهبری از آن به عنوان چهل‌واره دوم انقلاب یاد کرده اند، گفت: ایشان با بیان ایستگاه‌هایی که در این 40 سال طی شده فرمودند آنچه در آن به نقطه مطلوب نتوانستیم برسیم مفهوم عدالت بوده است.

 وی افزود: رسانه ملی می‌‌تواند نقش مهمی در برطرف کردن این مشکل و عبور دادن جامعه از این چالش ایفا کند.

با توجه به اشرافِ مناسب پیمان جبلی بر روی فضای مجازی و ایجاد صفحات اینترنتی برای شبکه‌های مهمِ برون مرزی صداوسیما، احتمالاً فصل جدیدی از فعالیت‌ها در این عرصه آغاز خواهد شد. مهمتر از همه توجه به شبکه نمایش‌خانگی و ساماندهی و قانونمند شدن حرکت‌های ساترا است. این ساماندهی جزو مطالباتی است که برخی از تهیه‌کنندگان و سازندگان این عرصه نسبت به صداوسیما داشتند که با توجه به نهادینه شدن نظارت رسانه ملّی بر نمایش‌خانگی، باید هرچه زودتر در این عرصه هم تعیین تکلیف داشته باشد. 

جبلی در این نشست درباره ورود جدّی به عرصه فضای مجازی، تقویت  حضور تفکر عمیق انقلابی و دینی در ابتدای زنجیره تولید و پرهیز از میدان دادن به نگاه‌های منفعل و سکولار صحبت کرد. او گفت:  زنجیره تولید از خلق ایده آغاز می‌شود تا به نقطه نهایی یعنی پخش برسد. باید دید این زنجیره از مرحله طرح و ایده شروع می‌شود یا از مرحله سفارش دادن و چیدن جورچین محتوایی که مد نظر رسانه است. آنچه ما در این تحول رویکردی به آن توجه کردیم این بود که ابتدای زنجیره باید نگاه و تفکر دینی و انقلابی باشد یعنی از زمان شکل گیری طرح و خلق داستان، این نگاه باید وجود داشته باشد نه اینکه پیشنهادی را بگیریم و در آخر با نگاه انقلابی و دینی به جرح و تعدیل کار تولید شده بپردازیم.

همان‌طور که بسیاری اشاره کرده‌اند و منتظر تحول در سازمان صداوسیما هستند، چالش فعلی صداوسیما چالش محتوا و مخاطب است. حتماً باید جبلی رئیس صداوسیما در راستای افزایش ضریب مخاطب قدم بردارد؛ به تعبیری مخاطب‌آفرینی و خلقِ مخاطب کند. همان دغدغه‌ای که او بارها در اظهارنظرهای خود به آن اشاره کرده و توجه به مخاطب است. 

شاید تأکید مدیران جدید بر ساخت سریال‌های با کیفیت به جای تعدد کارهای بی‌کیفیت و تحویل فیلمنامه‌های کامل تا اینکه تهیه‌کنندگان طرح را تحویل سیمافیلم بدهند و کار کلید بخورد. از طرفی برنامه‌سازان به جای خلاقیت و نوآوری، دست به گریبان سلبریتی‌ها بشوند، به خاطر این نکات باشد. 

به خاطر این مشکلات است که انتظار می‌رود 1401 سالی باشد که رئیس جدید صداوسیما به سمت مخاطب‌محوری و کیفیت‌محوری برود. باید یک بازنگری جدّی در تولیدات و محصولات رادیو و تلویزیون داشته باشد که متناسب با این چهار مؤلفه تنظیم شوند. میل مخاطب، نیاز مخاطب، مصلحت مخاطب و ذائقه مخاطب؛ به تعبیری اگر این 4 مورد مهم، به یک استاندارد درست می‌رسیم.  برای نیلِ به این مؤلفه‌ها باید یک مهندسی و مدیریت پیام خوب و با دقت حاکم شود.

بنابراین با توجه و دقت به این مؤلفه‌ها و چالش فعلی صداوسیما که محتوا و مخاطب است، سطح کیفی تولیدات رسانه ملی مستمراً افزایش پیدا خواهد کرد. و این پیام را باید اعلام کرد نه به معنای انتقاد از وضع موجود، بلکه همیشه بایستی برنامه‌ها رو به رشد و تعالی و جهش حرکت کنند.