آشنایی با سوره آل عمران + دانلود فایل صوتی

محتوای اصلی سوره آل عمران درباره دعوت مؤمنان به اتحاد و صبر در برابر دشمنان اسلام است. توحید، صفات خداوند، معاد، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر، تولی،تبری و حج در این سوره مورد بررسی قرار گرفته و به بیان تاریخ انبیایی مانند آدم، نوح، ابراهیم، موسی، عیسی و داستان حضرت مریم و عبرت‌های غزوه احد و غزوه بدر نیز پرداخته است. آیات اعتصام، محکم و متشابه، کظم غیظ، مباهله و آیات ربنا از جمله آیات مشهور سوره آل عمران است. چندین آیه این سوره نیز در بردارنده احکام فقهی است. در فضیلت تلاوت این سوره آمده است هر كس سوره آل عمران را بخواند، خداوند برای هر آيه از آن، امانى براى گذشتن از پل دوزخ به او عطا می‌كند.

معرفی

 نام‌گذاری

 نام‌گذاری این سوره به نام «آل عمران» به دلیل وجود واژه «عمران» در دو آیه از این سوره است. در آیه ۳۳ به خاندان عمران ذیل عنوان آل عمران و در آیه ۳۵ به عمران پدر حضرت مریم(س) اشاره کرده است. نام دیگر این سوره «طیبه» یعنی پاک و پاکیزه از آلودگی‌ها و اتهامات است که اشاره به پاکی حضرت مریم از گناهان و تهمت‌ها دارد.  سوره بقره و سوره آل عمران را با هم، زَهراوان نامیده‌اند. 

 

 سوره آل عمران جزو سوره‌های مدنی و در ترتیب نزول، هشتاد و نهمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف، سومین سوره است و در جزء سوم و چهارم قرآن جای دارد. 

تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها

 سوره آل عمران ۲۰۰ آیه، ۳۵۰۸ کلمه و ۱۴۹۸۴ حرف دارد. این سوره دومین سوره از سوره‌های مقطعات است که با حروف مقطعه «الم» آغاز شده و بعد از سوره بقره و سوره نساء سومین سوره بزرگ قرآن است که حدود یک و نیم جزء از قرآن را دربردارد و جزو سوره‌های سبع طوال شمرده شده است. این سوره و سوره بقره باهم زَهراوان‌ نامیده می‌شود. به گفتهٔ برخی از مفسران، اين سوره در خلال جنگ بدر و جنگ احد، یعنی سال‌هاى دوم و سوم هجری، نازل شده و بخشى از حساس‌ترین دوران زندگى مسلمانان را در صدر اسلام نشان می‌دهد. 

علامه طباطبایی هدف اصلی سوره آل عمران را دعوت مؤمنان به اتحاد، صبر و استقامت در برابر دشمنان اسلام دانسته است. به نوشته او، این سوره از مسلمانان می‌خواهد تا يكديگر را به صبر سفارش كنند؛ سپس برای رهایی آنها از شبهات دینی و وسوسه‌های شیطانی، حقایق دین را به آنان یادآوری می‌کند. تفسیر نمونه، محتوای سورهٔ آل عِمران را در موارد زیر خلاصه کرده است: توحید، صفات خداوند، معاد و معارف اسلامى؛ دستور به جهاد و عبرت‌آموزی از دو غزوه بدر و اُحُد؛ اشاره به برخی از احكام اسلامى درباره خانه کعبه، فريضه حج، امر به معروف و نهی از منکر، تَوَلّى و تَبَرّى، امانت، انفاق در راه خدا و ترك دروغ؛ دعوت به وحدت مسلمانان و پايمردى در مقابل دشمن؛ صبر و شكيبايى در مقابل مشکلات و آزمايش‌هاى مختلف الهى و ذکر خداوند در همه حال؛ اشاره‌هایی به تاريخ انبياء از جمله: آدم(ع)، نوح(ع)، ابراهيم(ع)، موسى(ع) و عيسى(ع)؛ زندگی و فضایل حضرت مريم (س) و خاندان او؛ توطئه‌‏هاى پيروان متمرد حضرت موسى (ع) و حضرت عیسی (ع) در برابر اسلام.

 نوشتار اصلی: فضائل سور

 طبرسی در تفسیر مجمع البیان به نقل روایتی از پیامبر(ص) پرداخته مبنی بر این که هر كس سوره آل عمران را بخواند، خداوند برای هر آيه از آن، امانى براى گذشت از پل دوزخ به او عطا مي‌كند». وی در حدیثی دیگر از پیامبر آورده است: «هر كس سوره آل عمران را در روز جمعه بخواند، تا وقتى كه خورشيد غروب كند، خدا و فرشتگان براى او درود مى‌‏فرستند».

 

 

 

وَ اعْتَصِمُواْ بحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَ لَا تَفَرَّقُواْ وَ اذْكُرُواْ نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَينْ‏ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَ كُنتُمْ عَلىَ‏ شَفَا حُفْرَةٍ مِّنَ النَّارِ فَأَنقَذَكُم مِّنهَا كَذَالِكَ يُبَينِ‏ اللَّهُ لَكُمْ ءَايَاتِهِ لَعَلَّكمُ‏ْ تهَْتَدُون‏

و همگی به ریسمان خدا چنگ زنید، و پراکنده نشوید؛ و نعمت خدا را بر خود یاد کنید: آن گاه که دشمنان [یکدیگر] بودید، پس میان دل‌های شما الفت انداخت، تا به لطف او برادران هم شدید؛ و بر کنار پرتگاه آتش بودید که شما را از آن رهانید. این گونه، خداوند نشانه‌های خود را برای شما روشن می‌کند، باشد که شما راه یابید.

 

الَّذِينَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَكُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِيمَانًا وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ ﴿۱۷۳﴾

همان کسانی که [برخی از] مردم به ایشان گفتند مردمان برای [جنگ با] شما گرد آمده‌اند پس از آن بترسید و[لی این سخن] بر ایمان‌شان افزود و گفتند خدا ما را بس است و نیکو حمایت‌گری است

فِیهِ آیاتٌ بَینَاتٌ مَّقَامُ إِبْرَاهِیمَ وَمَن دَخَلَهُ کانَ آمِنًا وَلِلّهِ عَلَی النَّاسِ حِجُّ الْبَیتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَیهِ سَبِیلًا وَمَن کفَرَ فَإِنَّ الله غَنِی عَنِ الْعَالَمِینَ ﴿۹۷﴾

در آن نشانه‌هایی روشن است [از جمله] مقام ابراهیم است و هر که در آن درآید در امان است و برای خدا حج آن خانه بر عهده مردم است [البته بر] کسی که بتواند به سوی آن راه یابد و هر که کفر ورزد یقینا خداوند از جهانیان بی‌نیاز است

 

شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ وَالْمَلَائِکةُ وَأُولُو الْعِلْمِ قَائِمًا بِالْقِسْطِ ۚ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکیمُ ﴿۱۸﴾

خدا که همواره به عدل، قیام دارد، گواهی می‌دهد که جز او هیچ معبودی نیست؛ و فرشتگانِ [او] و دانشوران [نیز گواهی می‌دهند که:] جز او، که توانا و حکیم است، هیچ معبودی نیست.

 

فَمَنْ حَاجَّک فِیهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءَک مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکمْ وَأَنفُسَنَا وَأَنفُسَکمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل‌لَّعْنَتَ اللَّهِ عَلَی الْکاذِبِینَ

هرگاه بعد از علم و دانشی که (در باره مسیح) به تو رسیده، (باز) کسانی با تو به محاجّه و ستیز برخیزند، به آنها بگو: «بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم، شما هم فرزندان خود را؛ ما زنان خویش را دعوت نماییم، شما هم زنان خود را؛ ما از نفوس خود دعوت کنیم، شما هم از نفوس خود؛ آن‌گاه مباهله کنیم؛ و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.

 

قُلِ اللَّهُمَّ مَالِكَ الْمُلْكِ تُؤْتِي الْمُلْكَ مَن تَشَاء وَتَنزِعُ الْمُلْكَ مِمَّن تَشَاء وَتُعِزُّ مَن تَشَاء وَتُذِلُّ مَن تَشَاء بِيَدِكَ الْخَيْرُ إِنَّكَ عَلَىَ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (۲۶)

بگو بار خدایا تویی که فرمانفرمایی، هر آن کس را که خواهی فرمانروایی بخشی و از هر که خواهی فرمانروایی را باز ستانی و هر که را خواهی عزت بخشی و هر که را خواهی خوار گردانی همه خوبی‌ها به دست تواست و تو بر هر چیز توانایی