تازه‌ها در اندیشه علامه حسن زاده آملی وارد بازار نشر شد

نویسنده با هدف تنویر افکار علاقه مندان به مباحث فلسفی و عرفانی علامه حسن زاده آملی (ره)، کتاب حاضر را نگاشته است تا کسانی که استاد را تقریر کننده آثار گذشتگان یا شارح اندیشه آنان می‌دانند، با نوآوری‌ها و تازه‌های اندیشه آن بزرگوار در حوزه علوم طبیعی، ادبیات، معرفت نفس و روانشناسی، حوزه عرفان نظری و حکمت عملی و نیز شواهد بدیعی قرآنی و روایی آشنا شوند.

علامه حسن زاده آملی (ره) در نهایت ادب و حفظ امانت آثار و اندیشه بزرگان عرصه فلسفه و عرفان، نکاتی بدیع و تازه در آثار خود آورده اند که در عین تصحیح و تنظیم و تکمیل آثار گذشتگان، منشأ تحول در سیر متون عرفانی و فلسفی محسوب می‌شود؛ مخصوصاً سیر انفسی ایشان در قرآن کریم و روایت معصومین (ع) گوی بیان و بنان را از همگان ربوده است.

ساختار اثر

این اثر در هفت فصل تألیف شده است؛ در ابتدای این اثر به شرح احوال و آثار علامه حسن زاده آملی (ره) پرداخته شده و در فصل اول به «تازه ها در حوزه علوم طبیعی» اشاره و در این راستا علم طب و علم ریاضی و نجوم مورد تبیین قرار گرفته است.

نویسنده در دومین فصل از این اثر که به «تازه ها در حوزه ادبیات» اختصاص یافته، آثار ادبی، تازه‌ها در حوزه ادبیات عرفانی، و تاریخچه ادبیات عرفانی، نمونه‌ای از غزلیات علامه حسن زاده آملی (ره) و همچنین سیری در دیوان اشعار این عالم صورت گرفته است.

«تازه ها در حوزه معرفت نفس و روان شناسی» عنوان سومین فصل از این کتاب است که ضمن تبیین عیون مسائل نفس، به ۱۰ نظریه درباره معرفت نفس اشاره شده و تازه‌ها در قالب تبصره و بارقه نیز ذکر شده است.

در چهارمین فصل از کتاب مذکور، «تازه ها در حوزه عرفان اسلامی» مطرح و در فصل بعدی، «تازه ها در حوزه فلسفه اسلامی» به برهان و عرفان در ساحت قرآن، برهان صدیقین، فلسفه علوم، وحدت وجود، طهارت و مراتب آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

ششمین فصل از کتاب حاضر، به «تازه ها در حوزه حکمت عملی (اخلاق دینی)» می‌پردازد و مباحثی با عناوین سلوک قرآنی، آداب سیر و سلوک، توبه، طهارت، زهد، ذکر و فکر، محاسبه و مراقبه، عبادت، دعا و نیایش و… تشریح شده است.

در هفتمین و آخرین فصل از این اثر، که با عنوان «تازه ها در شواهد قرآنی و روایی» نگارش یافته، با هشت آیه شریفه به عنوان نمونه رو به رو می‌شویم که علامه حسن زاده آملی (ره) از شواهد و بوارق آنها در آثار خود بهره برده است.

برشی از اثر

علامه حسن زاده آملی (ره) اگر چه به طور مشخص کتابی در تفسیر قرآن مکتوب و مسطور نفرمود، غواصی در بحر معارف قرآن کریم و صید دقائق در سرادق آیات و ورود به لایه‌های باطنی قرآن کریم از هنرهای کم نظیر استاد است، به طوری که می‌توان همه آثار آن بزرگوار را تفسیر انفسی قرآن دانست.

این عالم ربانی معتقدند که اصلی ترین مبنای تفسیر قرآن کریم، سیر انفسی در بواطن آیات قرآن کریم است و شرط اصلی آن خروج از انانیت و قربانی شدن در ساحت علمی قران کریم است. حضرت استاد با استناد به آیه شریفه «و ما یعلم تأویله الا االله الراسخون فی العلم» مقام راسخون در علم قرآن را مخصوص اهل بیت (ع) می‌داند و به استناد کلام نورانی امیرالمؤمنین علی (ع) که فرمود: «فانزلوهم باحسن منازل القرآن»؛ با اهل بیت (ع) به منزل‌های قرآن سفر کنید؛ جواز ورود به تفسیر انفسی را اذن اهل بیت (ع) می‌داند که هدایت و مدیریت مفسر پاک و خالص را تضمین می‌کند.

مهدی فلاحی