سیاستهایی که ضمانت تحقق ایرانِ جوان از وعده تا عمل را میخواهد
به گزارش گروه جمعیت و خانواده خبرگزاری رسا، جوانی جمعیت دغدغهای که چند سالی است بسیار مورد توجه قرار گرفته و خط مشی فعالیتهای مختلف بر آن معطوف شده است.
شاید در دهه ۶۰ و ۷۰ که خانوادهها به واسطه از دست دادن فرزندانشان در جنگ بیشتر زاد و ولد کردند و شرایط نامناسب جامعه پس از جنگ سبب شد سیاست "فرزند کمتر زندگی بهتر" لحاظ شود؛ اما پس از گذشت مدتی و حدودا در دهه ۸۰ با کاهش شدید زاد و ولد در کشور و تمایل خانوادهها به تک فرزندی سبب شد آمار جمعیت جوان و نیروی فعال کشور رو به کاهش آمده و جمعیت ایران به سمت کهنسالی پیش برود.
رهبر معظم انقلاب نیز در بحث جمعیت به صراحت عنوان کردند که سیاست کاهش جمعیت سیاست غلط و اشتباهی بود و حالا با در نظر گرفتن مشوقها باید جبران شود.
از این رو قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت بر اساس اصل هشتاد و پنجم قانون اساسی، در یک کمیسیون مشترک بررسی شد و پس از موافقت مجلس با اجرای آزمایشی آن به مدت ۷ سال، در دهم آبان ۱۴۰۰ به تأیید شورای نگهبان رسید.
ستاد ملی جمعیت با ۲۴ عضو تشکیل شد
بر اساس ماده نخستین قانون، ستاد ملی جمعیت به ریاست رئیس جمهور تشکیل میشود که در مجموع ۲۴ عضو دارد. علاوه بر رئیس جمهور، دبیر ستاد، وزرای کشور بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، علوم، تحقیقات و فناوری، ورزش و جوانان، راه و شهرسازی، تعاون، کار و رفاه اجتماعی، اطلاعات، امور اقتصادی و دارایی، فرهنگ و ارشاد اسلامی، آموزش و پرورش و ارتباطات و فناوری اطلاعات بخشی از اعضا هستند.
رؤسای سازمانهای صدا و سیما، برنامه و بودجه کشور، تبلیغات اسلامی و پزشکی قانونی کشور و همچنین معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری یا دستگاه مرتبط، مدیر حوزههای علمیه، دادستان کل کشور، رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، شورای عالی انقلاب فرهنگی، دو نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی به عنوان ناظر، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و رئیس سازمان بسیج مستضعفین هم در ستاد ملی جمعیت حضور خواهند داشت.
ستاد ملی جمعیت چه وظایفی دارد؟
برای ستاد ملی جمعیت ۱۲ وظیفه تعیین شده که از جمله وظایف، تهیه یک برنامه عملکرد و ایجاد هماهنگی میان نهادهای مرتبط با موضوع جوانی جمعیت و خانواده و نظارت بر نقش آنهاست.
تدوین شاخصهای ارزیابی و سنجش اقدامات اثربخش و رشد ازدواج و فرزندآوری به تفکیک بخشهای خانواده، رسانه، سازمانهای مردمنهاد و دستگاه اجرایی، شرکتها و مؤسسات خصوصی مدیران و نخبگان، اهدای سالانه جایزه ملی جوانی جمعیت، پایش زمانی و مکانی مستمر تغییرات جمعیتی در سطوح ملی، استانی و شهرستانی با مشارکت مرکز آمار ایران و پایش جامعه وضعیت سقط جنین در کشور بر اساس جمعبندی گزارش دستگاههای ذیربط و پژوهشهای مرتبط بخشی از وظایف ستاد ملی جمعیت است.
در این قانون همه وزارتخانهها و دستگاههای زیرمجموعه دولت موظف شدهاند تا دستورالعملها، برنامهها و منشورهای مرتبط با خانواده، فرزندآوری و جمعیت را در چهارچوب مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی تهیه کنند و در زمان مقرر ارائه دهند.
در این میان برخی مشوقها همچون تعطای تسهیلات کمبهره و یا اعطای زمین و واحد مسکونی به خانوادهها و ارائه تسهیلات به دانشجویان متاهل، ورود فرزندان به بورس، صاحب خودرو شدن مادران با تولد فرزند دوم، سه برابر شدن یارانه و جذب نیروهای متاهل در دستگاهها در کنار تسهیلات مرخصی زایمان، تسهیلات ناباروری و ... در نظر گرفته شده است، اما باید دید این موارد تا چه حد ضمانت اجرا دارند!
رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیامی با تشکر از فعالان دلسوز حوزه جمعیت، تلاش برای افزایش نسل و جوان شدن نیروی انسانی کشور و چارهجویی برای نجات کشور از آینده هولناک پیری جمعیت را سیاستی حیاتی و از ضروریترین فرائض دانستند که متن پیام ایشان به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام به همه کسانی که دلسوزانه و عاقبتاندیشانه به فعالیت در حوزه جمعیت روی آوردهاند و با تشکر از مسئولانی که در مجلس و دولت به چارهجویی برای نجات کشور از آینده هولناک پیری جمعیت میپردازند، بار دیگر تأکید میکنم که تلاش برای افزایش نسل و جوان شدن نیروی انسانی کشور و حمایت از خانواده، یکی از ضروریترین فرائض مسئولان و آحاد مردم است.
این فریضه درباره افراد و مراکز اثرگذار و فرهنگساز، تأکید بیشتر مییابد. این یک سیاست حیاتی برای آینده بلندمدت کشور عزیز ما است. کاوشهای صادقانه علمی نشان داده است که این سیاست را میتوان با پرهیز از همه آسیبهای محتمل یا موهوم پیش برد و آینده کشور را از آن بهرهمند ساخت.
به دستاندرکاران این حسنه ماندگار توصیه میکنم که در کنار تدابیر قانونی و امثال آن، به فرهنگسازی در فضای عمومی و نیز در نظام بهداشتی اهمیت دهند.
در این میان آنچه حائز اهمیت است اینکه این مصوبات با ۳۷ ماده و ۸۱ تبصره چه زمانی لحاظ خواهد شد، چگونه میشود که خانوادهها در شرایط نامناسب اقتصادی امروز به فرزنداوری ترغیب شوند اما برخلاف گذشت بیش از ۶ ماه از سال ۱۴۰۱ هنوز اعطای وامهای کمبهره که مبلغ بالایی هم ندارند میسر نشده است؟
به نظر میرسد هموار شدن این راه سخت نیاز به صمانت اجراهای قویتری دارد که باید به ان توجه ویژه شود.
خبرگزاری فارس با گشودن این پرونده در گزارشات بعدی جزئیات مصوبات، مادهها و تبصرهها، وظایف دستگاهها و اقدامات در حال انجام را بررسی خواهد کرد.