فرهنگ سازی، وظیفه ای که رهبری برای مداحان تعیین کردند

اشاره: در آستانه میلاد پر نور و برکت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها طبق رسم دیرینه مقام معظم رهبری با مداحان اهل بیت علیهم السلام دیدار کردند؛ دیداری که سراسر رهنمود های ایشان در عرصه جامعه ایمانی و انقلابی و ساحت هیئت به عنوان پایگاهی مردمی در نشر معارف اهل بیت علهیم السلام در پستی و بلندی تاریخ است.

در همین راستا خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، با مصطفی مروانی از مداحان انقلابی و شرکت کننده در دیدار با مقام معظم رهبری گفت و گویی انجام داده است که در ادامه می‌خوانید:

رسا- طبق بیانات رهبر معظم انقلاب، هیئت از گذشته بستر تبیین بوده است؛ امروزه با توجه به شرایط زمانه الگوی جهاد تبیین در هیئات به چه صورت است؟

همانطور که حضرت آقا در یکی از بیاناتشان فرمودند هیئت رسانه منحصر به فرد شیعه است و اینکه ما با مخاطب به صورت رو در رو و حضوری در ارتباط هستیم، این باعث می شود که در هیئت یک زندگی در جریان باشد و مخاطب با آن محیط زندگی می کند. همین باعث می شود در تمام وقایعی که در عرصه فردی و چه در عرصه اجتماعی رخ می دهد بتوانیم در هیئت پیرامون آن به صحبت و تحلیل بپردازیم. این خاصیت هیئت است و شاید کمتر جائی بتوان این را پیدا کرد.

فعالیت های فرهنگی معمولا یک طرفه است مثل سینما و تئاتر اما در هیئت این ارتباطِ حضوری باعث شکل گیری گفت و گو در قالب شعر، منبر، پرسش و پاسخ یا نشست های درون مجموعه ای تشکیلاتی می‌شود و همه اینها باعث می شود آن ابزاری که برای تبیین نیاز داریم در اختیار داشته باشیم و بتوانیم از تمام ظرفیت ها استفاده کنیم همانطور که اخیرا حضرت آقا فرمودند که باید در جهاد تبیین تنوع داشته باشیم و از همه ی ابزار ها استفاده کنیم.

رسا- رهبر معظم انقلاب متذکر شدند که برخی صورت های هنری نباید بر مداحی غلبه کند و از آنجا که مداحی و شعر آمیخته با هنر است ملاک استفاده از هنر و این غلبه در چیست؟

بیانات حضرت آقا در خصوص استفاده از اشعار و نغمه های مداحی بسیار کامل بود و اگر دوستان مداح و دوستان وعّاظ همین را تحلیل کنند و به یک نتیجه برسند، خیلی از مسائل مشخص می شود.  حضرت آقا فرمودند که هیئت را خود اهل بیت علیهم السلام تشکیل دادند و هدف هم این بود که حول مودت سید الشهدا و محبت اهل بیت علیهم السلام مردم را به سمت اهداف اهل بیت هدایت کنند. اینجا تکلیف مشخص است؛ یعنی اگر بنا است که من از نغمه و یا جذابیتی استفاده کنم، باید وسیله ای باشد که مخاطب را به سمت اهدافی که اهل بیت علیهم السلام از من می‌خواهد هدایت کند.

اهل بیت علیهم السلام زمانی که حکومت و مسجد که محور جامعه در زمان پیامبر بود از دستشان خارج شد به عنوان نقشه جایگزین هیئت را تشکیل دادند و در بستر هیئت کار سیاسی و مبارزه ای می کردند و شاگردان خود را در همین بستر تربیت می کردند و بستر هیئت مکانی شد برای تربیت دوباره سرباز و انسان هایی که به مبارزه با ظلم برخاستند. لذا کامل مشخص می‌شود که محتوا و هدف، اصل است و هر چه به این اصل ضربه بزند قطعا اشتباه و بیراهه است و هر چه که بتواند کمکی در جهت بالا رفتن سرعت و دقت کند و در خدمت رساندن مخاطب به هدف باشد قطعا مورد پسند است. از جمله نغمه، ابزار کلمات و یا منبر منتها هدف نیست. متاسفانه در برخی جاها می بینیم که این جذابیت هدف شده است و شخص به دنبال این است که به هر قیمتی مخاطب را جذب کند که مقام معظم رهبری نیز تذکر دادند که قرار نیست به هر قیمتی مخاطب را جذب کنیم.

رسا- مقام معظم رهبری در بیانات شان با مداحان فرمودند که نباید صدای رسا مداحان خاموش شود و همانطور که عملکرد ایشان در سال ۸۸ ستودنی بود این اتفاقات اخیر چه ظرفیتی را در جهاد تبیین در بستر هیئات ایجاد کرد و مداحان چه نقشی در این فتنه اخیر ایفا کردند؟

باز در یکی دیگر از بیانات مقام معظم رهبری ایشان فرمودند نقش هیئت ها و مداحان علی الخصوص نقش فرهنگ سازی است. وظیفه یک مداح این است که بتواند ذائقه و فرهنگ تولید کند نه اینکه صرفا به دنبال ذائقه مردم بدود. متاسفانه مشاهده می کنیم که اکثرا به این سمت متمابل شده اند که آنچه مردم دوست دارند را تولید کنند تا دیده بشود و کمتر این زحمت را به خود می دهند که سلیقه و فرهنگ را بسازند و مردم را به سمت آن بکشانند. وقتی وظیفه فرهنگ سازی داریم قطعا به این خاطر است که تریبونی در اختیار داریم که مجبوریم در مسائل روز و در بزنگاه ها ورود کنیم و هدایت مجموعه ای را به عنوان تریبون دار و کسی که از خواص جامعه محسوب می شود به دست بگیریم. الان هم مشاهده می کیند که در اتفاقات اخیر برخی موضع گیری ها از سوی بزرگان و مادحین و پیرغلامان به معنای واقعی دشمن سوز بود و واکنش شدید دشمنان را به دنبال داشت. این نشان دهنده این است که این جایگاه موثر است و اگر موثر نبود قطعا سنگ اندازی ها و توهین های دشمنان را به دنبال نداشت.

از طرفی هر جامعه و جبهه ای نیز به یک سردار و سردمدار احتیاج دارد در جبهه باطل بعضا برخی سلبریتی ها را تریبون قرار داده اند و حرفشان را از قِبل و دهان آن ها می زنند اما در جبهه حق مداحان و وعاظ هستند که صاحب تریبون و جایگاه اجتماعی در میام مردم هستند. به طور مثال در زمان جنگ تحمیلی نقش یک مداح به اسم حاج صادق آهنگران چقدر موثر بود و به گفته خود فرماندهان زمانی که در تنگنا قرار می‌گرفتند با یک نوحه حاج صادق ورق بر می گشت و این نشان می دهد این جایگاه چقدر حساس است که باید قدر آن را دانست و از خدا بخواهیم تا بتوانیم در این مسیر نوکری کنیم ان شاءالله.