ساخت ویلچرهای فوق سبک با یکی از پیشرفته‌ترین مواد جهان

ویلچرها یا صندلی‌های چرخ‌دار را می‌توان از محصولات پر استفاده در حوزه تجهیزات توان‌بخشی دانست. افراد دارای نقص حرکتی که به استفاده از ویلچر نیاز دارند، نیازمند وسیله‌ای سبک هستند تا خود یا نزدیکان آن‌ها، این ویلچرها را به راحتی جابجا کنند و از طرف دیگر استحکام لازم را در استفاده‌های طولانی‌مدت روزمره داشته باشد. راحتی ویلچرها و وسایل توان‌بخشی، حضور و فعالیت افراد معلول و جانباز در جامعه را نیز به دنبال دارد.  

شرکت دانش‌بنیان آوا یکتا سامانه نوین که با نام تجاری آویتا نیز شناخته می‌شود، مجموعه‌ای است که از جوانان و نخبگان دانشگاه صنعتی شریف تشکیل شده است تا نیاز افراد را به ویلچرهای سبک و مستحکم رفع نماید. در محصول ساخت این شرکت، از یکی از به‌روزترین و پیشرفته‌ترین مواد اولیه، یعنی کامپوزیت فیبر کربن^۱ استفاده می‌شود.

ایده‌ای که توسط یک جانباز دفاع مقدس ارائه شد

میثم گچلو، کارشناس بازاریابی و توسعه بازار این شرکت، آغاز فعالیت هسته اولیه شرکت را چنین توصیف می‌کند: شروع کار ما با همکاری تعدادی از دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف در حوزه موتورسیکلت و خودروی برقی بود. تیم ما موفق شد اولین خودروی برقی ایران را با نام «توسن»، در سال 1388 بسازد. اولین موتورسیکلت برقی تمام‌اسپرت نیز در سال 1390 توسط تیم ما ساخته شد. علاقه افراد تیم در حوزه ساخت وسایل نقلیه بود. البته فعالیت‌های ما در ابتدا، به صورت کارهای دانشجویی بود و به تولید نرسید.

وی در خصوص تغییر ایده اولیه و شکل‌گیری شرکت آویتا عنوان کرد: در سال 1395 یکی از جانبازان عزیز ما که با تیم ما آشنا بود، ایده تولید ویلجرهای سبک و شخصی‌سازی ویلچرها را به ما معرفی کرد. این ایده پشتوانه تیم ما و شکل‌گیری شرکت شد. بعد از یکی دو سال تحقیق و توسعه، نمونه‌سازی و جمع‌آوری افراد متخصص، ثبت شرکت انجام دادیم و در مرکز رشد سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران مستقر شدیم و به این ترتیب تولید ویلچرهای سبک از جنس کامپوزیت فیبر کربن را شروع کردیم.

کمک به استقلال معلولان با ویلچرهای فوق سبک

گچلو در معرفی ویلچرهای فیبر کربنی اظهار داشت: محصول تولیدی از کامپوزیت فیبر کربن نسبت به ویلچرهای معمولی وزن بسیار کمی دارد. ویلچرهای معمولی در حدود 18 تا 20 کیلوگرم وزن دارند، در صورتی که وزن ویلچرهای کامپوزیتی حدود 7 تا 8 کیلوگرم است. محصول تولیدی ما قابلیت تا شدن نیز دارد و به راحتی قابل جابجایی است. استقلال افراد دارای معلولیت و کمک به حضور و استفاده از ظرفیت آن‌ها در جامعه که از موضوعات روز دنیا نیز هست، در ساخت این محصول دنبال می‌شود.

او ادامه داد: موضوع ویلچرهای سبک در دنیا یکی از موضوعات با اهمیت است. در دنیا، ویلچرهای بالای 18 کیلوگرم، غیر استاندارد محسوب می‌شوند. ویلچرهای بین 15 تا 18 کیلوگرم، به عنوان ویلچرهای سنگین، 12 تا 15 کیلوگرم، ویلچرهای سبک و کمتر از 12 کیلوگرم، ویلچرهای فوق سبک شناخته می‌شوند. ساخت ویلچرهای فوق سبک با مواد معمول مانند آلومینیوم، فولاد و غیره ممکن نیست؛ چراکه این ویلچرها، علاوه بر استحکام بالا، باید سبک و دارای وزن کمی باشند.

مدیر این شرکت دانش‌بنیان در خصوص دلایل استفاده از ماده فیبر کربن اظهار داشت: ویلچر، علی‌رغم سادگی ظاهری دارای پیچیدگی‌های فنی بالایی است. ویلچرها از محصولاتی هستند که به صورت روزمره و طولانی‌مدت مورد استفاده قرار می‌گیرند. افرادی که از ویلچر استفاده می‌کنند نیز معمولا دارای عادات و نحوه کاربری متفاوتی هستند.

وی افزود: یک بحث مهم در ویلچرها، موضوع استحکام آن است. تجربه‌ای که دنیا در سبک‌سازی ویلچرها طی کرده است، ساخت آن از آلومینیوم، منیزیم، تیتانیوم و کامپوزیت فیبر کربن است. از بین این مواد، کامپوزیت فیبر کربن دارای نسبت استحکام به وزن بیشتری است و ویلچرهای ساخته‌شده از این ماده، در مدت زمان طولانی‌تری می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

محصولی که قابل رقابت در بازارهای جهانی است

گچلو، با اشاره به استاندارد بالای محصول دانش‌بنیان اظهار کرد: از ابتدای شکل‌گیری شرکت و بعد از شروع فعالیت، استقبال بالایی از محصولات ما شد و گره فعالیت بسیاری از افراد با این محصول باز شد. از سال 1399 به بعد، به دلیل اینکه ویلچر ما به لحاظ استانداردی باکیفیت بود و نسب به محصولات جهانی قیمت پایین‌تری داشت، به صادرات محصول نیز روی آوردیم. شرکت ما تجربه صادرات و ایجاد نمایندگی در کشورهای مختلفی را دارد. محصول تولیدی ما در کشورهای انگلستان، ایتالیا، بلاروس، لبنان و عمان متقاضی دارد.

او در خصوص سایر محصولات تولیدی شرکت عنوان کرد: شرکت ما در حوزه تولید تجهیزات پزشکی و توان‌بخشی فعالیت دارد. کِشنده‌ ویلچر، پروتز و انواع ربات‌ها از دیگر محصولاتی است که در کنار تولید محصول اصلی ویلچر دنبال می‌کنیم.

فرهنگ غلط استفاده از ویلچرهای بیمارستانی در فعالیت روزمره

مدیر شرکت آوا یکتا سامانه نوین، با اشاره به دسته‌بندی کلی انواع ویلچرها گفت: ویلچرهای غیر برقی، در یک دسته‌بندی در دو نوع کلی هستند: ویلچرهای بیمارستانی یا ارتوپدی و ویلچرهای اکتیو یا فعال. ویلچرهای بیمارستانی، برای جابجایی موقت فرد به کار می‌رود، در صورتی که فرد دارای معلولیت، ممکن است تا 10 ساعت نیز بخواهد از ویلچر استفاده کند. ماهیت ویلچرهای با استفاده طولانی‌مدت، کاملا متفاوت است.

وی ادامه داد: در ابتدای فعالیت شرکت ما که در سال 1398 بود، با چالش‌های زیادی از جمله این فرهنگ غلط مواجه بودیم. متاسفانه رشد کم صنعت ما در این حوزه و گران‌بودن ویلچرهای باکیفیت باعث ایجاد یک فرهنگ غلط شده است که افراد از ویلچرهای بیمارستانی در کارهای روزمره استفاده می‌کنند.  در حال حاضر، مقاومتی نسبت به محصولات و تجهیزات جدید وجود دارد و افراد معمولا از تجهیزات قدیمی استفاده می‌کنند و این امر باعث شده است خیلی از مسائل حرکتی معلولین که در دنیا حل شده است، در ایران هنوز وجود دارند.

تجهیزات توان‌بخشی، صنعتی با اهمیت بالا ولی گردش مالی کم

گچلو، کم بودن گردش مالی حوزه تجهیزات توان‌بخشی را یکی از چالش‌های اصلی این حوزه عنوان کرد و افزود: یکی از دلایل عقب‌ماندگی حوزه تجهیزات توان‌بخشی در کشور، این است که این حوزه گردش مالی آنچنانی ندارد. ایران جزء کشورهایی است که تعداد معلول و جانباز و افراد دارای نقص‌های حرکتی به نسبت بالایی دارد. از طرفی جمعیت کشور به سمت سالمندی می‌رود و نیاز به تجهیزات توان‌بخشی در حال افزایش است.

او اضافه کرد: این افراد معمولا شغل و درآمدی ندارند و از طرفی حمایت کمی از آن‌ها از طرف سازمان بهزیستی و بنیاد شهید و ایثارگران می‌شود. برای مثال، حمایت سازمان بهزیستی، یک سرانه سیصدهزارتومانی ماهانه و کمک‌هزینه‌ای در حدود 2 میلیون تومان و در هر 4 سال یک‌بار برای خرید ویلچر است. از طفی تأمین ویلچر جزء حمایت‌های بیمه نمی‌شود.

مدیر بازاریابی این شرکت دانش‌بنیان با تأکید بر قدرت خرید پایین متقاضیان ویلچر عنوان کرد: روزانه از شهرهای مختلف تماس داریم که متقاضی ویلچرهای ما هستند، اما اعلام می‌کنند که توان خرید نداریم. صنعت کوچک و ورود نکردن خیلی از تولیدکنندگان در آن و همچنین قدرت خرید پایین افراد متقاضی از چالش‌های اصلی این حوزه است.

جای خالی حمایت از خریدکنندگان محصولات دانش‌بنیان

گچلو در رابطه با راه‌حل‌های این چالش‌ها عنوان کرد: حمایت بیمه‌ها و دستگاه‌های ذی‌ربط از متقاضیان برای خرید محصول باکیفیت از جمله مواردی است که می‌تواند به ارتقای سطح کیفی زندگی معلولان و همچنین بهبود کیفیت محصولات تولیدی کمک کند. همکاری بین معاونت علمی و فناوری، سازمان بهزیستی و بنیاد شهید و ایثارگران می‌تواند در ارائه خدمات بهتر به این گروه از افراد و همچنین شرکت‌ها و تولیدکنندگان حوزه توان‌بخشی کمک کند.

وی در ادامه تصریح کرد: معاونت علمی و فناوری، خدماتی را به خریداران محصولات دانش‌‎بنیان ارائه می‌دهد، اما صنعت تجهیزات توان‌بخشی به علت کم بودن گردش مالی شامل این تسهیلات نمی‌شود. رفع موانع این‌چنینی هم به رشد صنعت این حوزه و هم به حل مشکل مردم کمک می‌کند.

جوانان با انگیزه‌ای که نیاز به حمایت دارند

مدیر شرکت دانش‌بنیان آویتا با اشاره به مشکلات بروکراسی اداری اظهار کرد: شرکت‌های دانش‌بنیان اکثرا جوان و نوپا هستند و به ثبات نرسیده‌اند. تیم‌های با انگیزه متشکل از جوانان و دانشجویان کشور و با کارهای ارزشمند وجود دارد که در سال پنجم یا ششم فعالیت خود از بین می‌روند. خیلی از نهادهای دولتی وجود دارند که متولّی حمایت از این تیم‌ها هستند، اما در عمل برای استفاده از خدمات و تسهیلات این نهادها مراحل اداری زیادی وجود دارد.

¹ _{فیبر کربن رشته الیاف کربنی است که از روش‌های مختلفی چون حرارت دادن مواد آلی در محیط گازهای بی‌اثر حاصل می‌شود. این ماده دارای بیشترین مقاومت کششی در بین مواد و آلیاژهای معمول است. وزن فیبر کربن در حدود یک سوم وزن فولاد و مقاومت کششی آن ۵ الی ۱۰ برابر فولاد است که باعث می‌شود برای بسیاری از کاربردهای سازه‌ای در خودروها، صنایع هوا و فضا و غیره مورد استفاده قرار گیرد. کامپوزیت‌های فیبر کربن نیز با قرار دادن الیاف کربنی در زمینه‌های پلیمری به دست می‌آید.}