رسانه تبیین امام یا تحریف امام/ توصیه ای به حجت الاسلام سید حسن خمینی

اشاره: چند وقتی است که رسانه‌هایی مانند جماران، ذیل دستورکار ویژه‌ای که برای انتخابات 1402 جهت تخریب شورای نگهبان دنبال می‌کنند، موضوع منحرف نشان دادن انقلاب اسلامی و نهادهای آن به ویژه شورای نگهبان از خواسته‌ها و منش امام خمینی (ره) را در دستور کار قرار داده‌‌اند. این رسانه‌ها که به صراحت و گاهی در لفافه این ادعاها را مطرح می‌کنند، وضع را به جایی رسانده‌اند که با انتشار اطلاعات محرمانه جهت‌دهی شده از امام خمینی(ره) تلاش دارند نتیجه‌ای نادرست را از بیانات ایشان استنباط کنند.

از این رو خبرنگار سرویس سییاسی خبرگزاری رسا به سراغ حجت‌الاسلام محمدعلی لیالی، استاد حوزه و دانشگاه رفت تا خط تحریفی جدید جماران علیه امام خمینی(ره) در مصاحبه‌های پایگاه اطلاع رسانی جماران با برخی از شخصیت‌های سیاسی و انتشار برخی از یادداشت‌های مشکوک را بررسی کند.

رسا ـ خط خبری جدید جماران در بیان اینکه امام خمینی فردی تکثرگرا بود و به همه جریانات سیاسی بها می‌داد که به خصوص تا سال ۶۸ شاهد این موضوع بودیم، آیا حقیقت دارد یا اینکه این رسانه به دنبال تحریف امام خمینی است؟

ضرورت پرداختن و تبیین صحیح اندیشه‌های امام، نکته‌ای بسیار حائز اهمیت است. رهبر انقلاب در تمام دوران زعامت خویش همیشه بر این ضرورت تأکید می‌فرمودند. ایشان مواظبت و پاسداشت اندیشه‌های امام و نیز مقابله با تحریف‌های احتمالی اندیشه‌های حضرت امام را مورد بحث قرار داده‌اند. طبیعی است که وظیفه همه ما، تبیین، ترویج و تشویق جامعه نسبت به اندیشه‌های امام است. بایستی پاسبان‌های خوبی در پاسداشت اندیشه‌های امام باشیم. ما هم باید خودمان مراقب باشیم که اندیشه‌های امام را تحریف نکنیم و هم مراقب تحریف اندیشه‌های امام از سوی دیگران باشیم.

در فهم اندیشه امام بایستی به این نکته توجه داشته باشیم که جامعیت اندیشه امام و وجود زمان و مکان در تبیین اندیشه‌های ایشان برای ما اهمیت بسزایی دارد. وقتی ما بخواهیم اندیشه‌های امام را مورد بحث قرار بدهیم، بایستی به تمام ابعاد اندیشه‌های امام توجه کنیم. نبایستی تک بعدی و یک جانبه‌گرایی به خرج بدهیم. ما باید از بیانات و اندیشه‌های امام، یک امام متحجر نتیجه نگیریم. یا برعکس نباید از بیانات و اندیشه‌های امام یک امام روشنفکر التقاطی معرفی کنیم. تفسیر کاریکاتوری اسلام رحمانی با گل و بلبل که همه چیز آن خندان است با واقعیت امام سازگاری ندارد.

امام خمینی(ره) دارای شخصیت جامعی است. هم ایشان محبت و عشق به مردم را در دل دارند و هم در آن فرهنگ استکبارستیزی، جهاد، شهادت و مقاومت در برابر دشمنان اسلام وجود دارد. این ذات اندیشه و جامعیت امام است که طبیعی است که از اندیشه اهل بیت برگرفته شده. اندیشه اهل بیت و امیرالمؤمنان نیز به همین شکل بوده است. در بیان اندیشه‌های امام خمینی (ره) باید به زمان و مکان اندیشه‌هایی که در آن مطرح شده، توجه کنیم. اینکه ببینیم ایشان در چه زمان یا در چه مکان و در مواجهه با چه شخص یا چه کسانی بود. اگر این موضوع را دقت کنیم، گرفتار عدم فهم صحیح اندیشه‌های حضرت امام نخواهیم شد.

تمام کسانی که گرفتار تبیین اندیشه‌های امام آن هم از یک جهت و یک جانبه‌نگری شده‌اند، حتماً به خطا رفته‌اند و به امام و اندیشه ایشان ظلم کرده‌اند. بسیاری از گروه‌ها و جریان‌های سیاسی که خودشان را منتسب به امام و خط امام می‌دانند؛ اما از بسیاری از اندیشه‌های امام فاصله گرفته‌اند. امروز برای مثال وقتی که توسط برخی از سایت‌ها و نهادهای منتسب به حضرت امام مطرح می‌شود که ایشان یک شخصیت متکثر یا تکثرگرا بوده است و اندیشه تکثرگرایی در اندیشه امام وجود دارد که برای اثبات این اندیشه تکثرگرایی هم امکان دارد که به لیست‌های انتخاباتی از آرای امام نیز اشاره کنند.

من چند سؤال دارم که معنای تکثر و تکثرگرایی چیست؟ آیا این تکثر و تکثرگرایی به معنای پلورالیسم که در اندیشه سیاسی و کلامی مطرح می‌شود است یا توجه امام به همه افراد، گروه‌ها و جناح‌هاست؟ اگر دومی باشد که طبیعی است که امام پدر جامعه است و به تمام افراد، اندیشه‌ها و اشخاص توجه دارد. رهبر معظم انقلاب نیز چنین است. رهبری جامعه به‌عنوان مقام عظمای ولایت و امامت، چتر پدرانه را برای همه پهن کرده‌اند و با جذب حداکثری تأکید دارند که همه بایستی بیایند و در نظام سیاسی مشارکت داشته باشند؛ اما اینکه امام به کسی رأی بدهند، حتماً به معنای تأیید آن فرد برای همیشه است؟

این سؤال و پرسش مهمی است که اگر امام به کسی حکم یا مأموریت داد، حتماً آن شخص تا ابد مورد تأیید است؟ امام حکم ریاست جمهوری بنی صدر را داد، ایشان بسیاری از فتاوای خودش را به آقای منتظری ارجاع می‌داد و حتی او را قائم مقام رهبری کردند و حاصل عمر خود می‌دانست؛ اما آیا آقای منتظری هر کاری که می‌کرد صحیح بود؟ اینجاست که وقتی امام می‌دانست با چنین مشکلاتی مواجه می‌شود، عبارت صحیح را بیان کردند که ملاک حال فعلی افراد است.

امکان دارد که امام به افرادی هم رأی داده باشند که در آن زمان و مکان اگر آن فرد در آن جایگاه قرار می‌گرفت با امام، انقلاب و نظام همراهی داشت؛ اما آن فرد بعدا گرفتار لغزش و چالش شد که از نظام برید، مانند آقای منتظری. در آن زمان بدترین برخورد را امام خمینی با آقای منتظری انجام داد. چون آقای منتظری می‌خواست انقلاب را تحویل لیبرال‌ها و منافقین بدهد. نامه امام خمینی را ببینیم متوجه این موضوع خواهیم شد. طبیعی است که ملاک حال فعلی افراد است. امکان دارد امام به برخی از افراد رأی داده یا از آن‌ها تعریف و تمجید کرده باشد. این تعریف و تمجید امام در آن مقطع زمانی برای فرد، مکان و جایگاه مشخص است. امام تصریح دارد که من از برخی از افراد تعریف و تمجید کرده‌ام و برای همین تصریح می‌فرمایند که ملاک حال فعلی افراد است. بنابراین این تعریف و تمجیدها به معنای تعریف و تمجید از اندیشه‌ها و عملکرد افراد به طور دائمی نیست.

رسا ـ هدف اصلی جماران از بیان این مطلب چیست؟

اینکه آرای حضرت امام خمینی(ره) منتشر شد به صلاح است یا خیر؟ اینها ابتدا رأی مخفی و سپس اسرار محرمانه است. اگر قرار باشد که آرای حضرت امام را در انتخابات منتشر کنیم، مؤسسه تنظیم و نشر امام تصمیم بگیرد و از همان اول آن رأی‌هایی که اصرار محرمانه است و بحث‌های امنیتی، نظامی و حفظ اسرار نظام است بماند و غیر از آن تمام اسناد درباره آرا و اندیشه‌های امام به‌طور علنی از سال 1357 منتشر شود.

اینکه چه کسی باید تصمیم بگیرد که برخی از آرای حضرت امام در انتخابات یا برخی از نامه‌های محرمانه را پخش بکند؟ من الآن نمی‌دانم چنین جایی وجود دارد یا نه. چرا آرای امام را در یک مقطع خاص و فلان انتخابات را پخش می‌کنید؟ اگر تصمیم بر این است آرای حضرت امام را در تمام انتخابات‌ها از سال 1357 تا 1368 را منتشر بکنید.

طبیعی است که امام هم امکان دارد بسیاری از این افراد را نشناسد؛ اما به پیشنهاد و مشورت برخی از افراد دیگر به برخی از این افراد رأی داده باشد. آیا این به معنای تکثرگرایی و بازگشت برخی از این افراد به عرصه قدرت، حاکمیت و حکومت است؟ طبیعی است که تکثرگرایی به معنای حضور همه افراد و جریان‌ها در عرصه‌های سیاسی و قدرت سیاسی است؛ اما از آرای امام و رأی ایشان استفاده کنیم تا فلان جریان مانند نهضت آزادی یا جریان اصلاحات قدرت بگیرد، طبیعی است که تکثرگرایی به معنای بازگشت این چنین جریان‌هایی به عرصه حاکمیت نیست. جریان اصلاحات می‌تواند خود را به عرصه سیاسی بازگرداند؛ اما حق ندارد که با تمسک به یک رأی مخفی امام در یک انتخابات خاص برای امروز خود رأی بخرد.

رسا ـ اهمیت بازگرداندن چهره خاتمی که این روزها تمام افراد مرتبط با اصلاحات به دنبال تطهیر او هستند برای اصلاحات چگونه است؟ آیا می‌توان این مطلب تکثرگرا بودن امام را در این پازل دانست؟

من صریحاً به دوستان اصلاح طلب و با حفظ احترام و بدون تعارف می‌گویم که تاریخ رهبران جریان اصلاحات دیگر تمام شده است. شما با آقایانی که کار کردید، در فتنه 88 تاریخ مصرفشان تمام شد. من نمی‌گویم فتنه 78، بلکه می‌گویم فتنه 88 و حتی می‌گویم که در فتنه‌های دهه 90 تمام شد. شما به دنبال رهبران و تفکرات جدید بروید و به بازسازی ساختار و تشکیلات جریان اصلاحات بپردازید. برخی از اصلاحات آدم‌های متدین و خوبی هستند و به نظام متعلق بودند و هستند؛ اما برخی از رهبران اصلاحات یاغی و باغی شدند و محکومیت پیدا کردند. ایشان با امام و ولایت فقیه همراهی نکردند. اگر شما خودتان را متعلق به امام می‌دانستید با امامی که ولی فقیه بود و ولایت مطلقه فقیه را مطرح کرد، درگیر نمی‌شدید.

برخی از رهبران اصلاحات یاغی و باغی و برخی نیز بازنشسته عالم سیاست شده‌اند. آن‌ها در سن هشتاد و نود سالگی قرار دارند و دیگر قدرت رهبری جریانی به نام اصلاحات را ندارند. برخی از اینها گرفتار استحاله شدند و برخی از آن‌ها چریک‌های پشیمان هستند. چریک پشیمان نمی‌تواند اندیشه اصلاح و اصلاحات را رهبری کند. برخی از اینها عملکرد خوبی نداشته‌اند و برخی از عملکرد اصلاح طلبان با مذاق جامعه سازگار نیست. جریان اصلاحات باید به فکر تغییر خودشان در رهبری، سازمان، ساختار و تشکیلات خود با کادرسازی و نیروسازی البته در درون نظام برای همراهی با آن باشند.

من همینجا از جناب آقای حجت الاسلام سید حسن خمینی و دوستان عزیز در مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خواهش می‌کنم که مراقب تبیین صحیح و دقیق اندیشه‌های امام باشید. اندیشه‌های امام را کاریکاتوری مطرح نکنید. اندیشه‌های امام را با آن نگاه جامعیت اندیشه‌های امام بیان کنید و ایشان را بازیچه احزاب، گروه‌ها و جریان‌های سیاسی به خصوص جریان اصلاحاتی که در برخی از موارد تاریخی امتحان خوبی پس نداده‌اند و عملکرد خوبی از خود نشان نداده‌اند، قرار ندهید. امام خمینی(ره) امام فقرا، محرومان، عدالتخواهان، آزادیخواهان، استکبارستیزی، استقلال طلبی و ... است.

شما باید همه ابعاد اندیشه‌های امام را مورد توجه قرار دهید تا خدای ناکرده سایت‌ها و رسانه‌های منتسب به امام و مهم‌تر از همه بیت و کسانی که به امام تعلق داشتند، خدای ناکرده در چرخه تحریف اندیشه‌های امام نیفتند. وظیفه همه ماست که راه، خط و اندیشه امام را تبیین کنیم و به نسل جوان تفسیر صحیحی بدهیم که ان شاءالله اندیشه امام به عنوان اندیشه مترقی و متعالی از کشور صادر شود که برای محرومان جهان و آزادیخواهان و کسانی که به فکر تغییر در نظام سلطه، استبداد و استکبار هستند و برای کسانی که به دنبال آزادی و عدالت هستند، اندیشه‌های امام قطعاً کارگشا خواهد بود.