شاعر مشهور مسیحی که هزاران بیت شعر برای سیدالشهدا سروده است

مستند «سر بر شانه آسمان» به کارگردانی احمد جان میرزایی روایتی متفاوت از شاعری مسیحی است که عشق به اباعبدالله دارد و اشعار زیادی را درباره امام حسین علیه السلام سروده است.

جان میرزایی کارگردان این فیلم مستند درباره آن توضیح داد و گفت: این مستند پرتره‌ای از جورج شکور، شاعر مسیحی لبنانی است؛ با اینکه او مسیحی است، اما قریحه بسیار خوبی در سرودن اشعار عربی دارد و به همین دلیل یکی از مشهورترین شاعران در کشورش به شمار می‌رود. چند سال پیش بود که او به ایران آمد و مراسمی در حوزه هنری برگزار شد، مستند «سر بر شانه آسمان» به نمایش درآمد و از ایشان نیز تقدیر شد.

وی اضافه کرد: چیزی که باعث شد سراغ او برویم و مستندی از وی بسازیم، علاقمندی بسیار زیاد او به پیامبر و امام حسین علیه‌السلام است. جورج شکور، مسیحی است اما شناخت بسیار زیادی از امام حسین دارد و یک دیوان بسیار مفصل شعر در وصف امام حسین سروده است؛ دو کتاب شعر او «ملحمه الحسین» و «ملحمه الرسول» است که هزاران بیت شعر دارد.

جان میرزایی درباره شخصیت اصلی این مستند بیشتر توضیح داد و گفت: جورج شکور در یکی از روستاهای بیروت زندگی می‌کند و ما برای تصویربرداری به این روستا رفتیم. بخشی از تصویربرداری‌ها در یک کلیسای نسبتاً متروکه‌ای است که به گفته خود او ساعت‌ها در آنجا می‌نشسته، درباره امام حسین و واقعه کربلا مطالعه می‌کرده و شعر می‌سروده است.

وی ادامه داد: زمانی که فیلم را می‌ساختیم، گفت‌وگوهای زیادی با یکدیگر داشتیم و از او می‌پرسیدم چرا با اینکه مسلمان نیست، درباره امام حسین (ع) تحقیق کرده، او را شناخته و برایش شعر سروده است. پاسخش برایم جالب بود؛ می‌گفت: «هر زمان که نام امام حسین می‌آید، انگار جاذبه‌ای در من ایجاد می‌شود تا به سمت او بروم، درباره‌اش مطالعه کنم و شعر بسرایم.»

کارگردان مستند «سر بر شانه آسمان» درباره دو کتاب جورج شکور توضیح داد و گفت: در لبنان، آموزه‌های صدر اسلام خیلی دور از مردم نیست و به دلیل اینکه بخشی از مردم مسلمان‌اند، این آموزه‌ها در جامعه لبنانی دارای اهمیت است. جرج شکور هم درباره پیامبر اسلام و و امام حسین مطالعات زیادی داشته و دو کتاب شعرش برهمین اساس نوشته شده است. هر کدام از کتا‌ب‌های «ملحمه الحسین» و «ملحمه الرسول» بیش از 400 صفحه است و چندین هزار بیت شعر درباره این بزرگان اسلام دارد. «ملحمه» در زبان عربی به معنای «حماسه» است.

وی درباره انتخاب نام این مستند گفت: زمانی که می‌خواستم اسمی برای این مستند انتخاب کنم، خیلی فکر کردم؛ سوژه فیلم ما یک مسیحی بود که به دلیل داشتن قریحه خوب ادبی، قدمی برای سیدالشهدا برمی‌دارد، اما یک موضوع برایم مهم‌تر بود. به نظرم جورج شکور بر بلندای آسمان، یعنی امام حسین تکیه کرد و به همین واسطه خودش هم بلند مرتبه شد. امام حسین برای او مثل یک آسمان است که وقتی به او تکیه می‌کند، شأن و منزلتش نیز فزون می‌شود. به همین دلیل نام مستند «سر بر شانه آسمان» انتخاب کردم.

جان میرزایی با اشاره به اینکه این مستند در سال 1389 تصویربرداری شده است، گفت: زمانی که این فیلم را می‌ساختیم، مصادف با پیروزی لبنان بر اسرائیل در جنگ 33 روزه بود و حزب‌الله با شکست اسرائیل افتخار بسیار بزرگی را کسب کرده بود. آن روزها موضوع «مقاومت» در لبنان بسیار پررنگ بود و مردم به اتفاقی که رقم خورده بود، افتخار می‌کردند. خاطرم هست، در مصاحبه‌ها با جورج شکور به نکته جالبی اشاره کرد. او می‌گفت: «این مقاومتی که امروز شاهدش هستیم، درسی است که ما از امام حسین گرفته‌ایم.»

وی ادامه داد: حتی خاطرم هست برای بخشی از تصویربرداری به جنوب لبنان رفته بودیم و وقتی وسط ادوات جنگی باقیمانده قدم می‌زدیم، باز هم این عبارت را تکرار می‌کرد و می‌گفت: «مقاومت، درسی است که ما از امام حسین یاد گرفته‌ایم.» او از این بابت واقعا افتخار می‌کرد.

این مستندساز که پیشتر نیز مستند پرتره دیگری از «جرج جرداق»، دیگر شاعر و نویسنده مشهور لبنانی ساخته است، درباره مستند «پرچین راز» نیز صحبت کرد. وی گفت: جرج جرداق نیز شخصیت عجیبی است. او هم مسیحی است، اما عاشق امام علی علیه السلام می‌شود و برای ایشان دست به قلم شده است. جرداق نویسنده بسیار توانمندی است و بسیاری از وقایع دوران امیرالمؤمنین را به شیوه داستان بیان کرده است. وقتی با او مصاحبه می‌کردم، می‌گفت: «این همه مسلمان، عاشق امام علی هستند، اما چه خوب است که یک مسیحی نیز عاشق ایشان باشد.»

جان میرزایی درباره جرج جرداق گفت: او از دوران کودکی به واسطه پدرش با نهج البلاغه آشنا می‌شود و به گفته خودش، تا 18 سالگی بیش از 20 بار نهج البلاغه را خوانده است. ماجرای آشنایی او با امام علی نیز قابل تأمل است. تعریف می‌کرد: «پدرم یک روز سنگی را آورد تا سر در ساختمان ما نصب کند؛ روی آن سنگ جمله‌ای نوشته شده بود که نمی‌دانستیم چه معنا و مفهومی دارد. روی آن نوشته شده بود: "لا فتی إلا علی لا سیف إلا ذوالفقار". همین جمله شاید باعث شد تا من درباره امام علی مطالعه کنم و شیفته ایشان شوم.»

او درباره نامگذاری این مستند نیز توضیح داد و گفت: نام این مستند را «پرچین راز» گذاشتن. همانطور که می‌دانید پرچین یک حصار کوچک است که در کنار خانه‌ها قرار داده می‌شود و حریم آن به حساب می‌آید؛ من فکر می‌کنم به جرج جرداق عنایتی شده که توانسته از آن پرچین عبور کند. گویا کسی دست ایشان را گرفته و به آن طرف کشیده است.