قصه تلخ کرونا در ایران به سَر رسید

«به دنبال یک بیماری حاد تنفسی ظرف روزهای اخیر، دو مورد در آزمایشات اولیه از نظر کرونا ویروس مثبت گزارش شدند، متاسفانه هر دو بیمار با توجه به کهولت سن و نقص سیستم ایمنی در بخش مراقبت‌های ویژه فوت کردند.» این سخنان سخنگوی وزارت بهداشت، درباره ورود ویروس مرموز کرونا به کشور بود!

بیش از سه سال و نیم از از آغاز همه‌گیری ویروس کرونا گذشته است؛ سال‌های سختی که زندگی را به کام خیلی‌ها تلخ کرد. سازمان جهانی بهداشت برآورد کرده بود همه‌گیری کووید باعث مرگ نزدیک به ۱۰ میلیون نفر در سراسر جهان خواهد شد، انتشار تصاویر عجیب و غریب از چین و بالا رفتن آمار روزانه مبتلایان جهان بر ترس مردم می‌افزود. حالا با گذشت بیش از  ۱۲۰۰ روز از شیوع کرونا بر اساس اعلام رسمی تاکنون مجموع مبتلایان به این بیماری در دنیا به ۶۹۰ میلیون و ۸۴۷ هزار و ۶۶۹ نفر رسیده است. سازمان بهداشت جهانی همچنین گفته بود که بسیاری از کشو‌رها شمار مرگ‌و‌میر ناشی از کووید را کمتر از میزان واقعی برآورد کرده‌اند. حالا با گذشت سه سال از آغاز پاندمی و اعلام پایان وضعیت اضطراری آن، آمار رسمی، از مرگ بیش از ۶.۹ میلیون نفر در سراسر جهان حکایت دارد و این ویروس توانست سلامت بیش از ۶۹۰ میلیون نفر را تحت تأثیر قرار دهد و ضربات سنگینی بر روان افراد وارد کند.

تمامی استان‌های کشور در محاصره کرونا

گرچه کرونا در ایران از شهر قم سربلند کرد، اما فقط دو هفته لازم بود تا تمامی استان‌های کشور را محاصره کند. بعد هم آش کرونا به قدری شور شد که اوایل فروردین ۱۳۹۹، مسعود مردانی، استاد دانشگاه شهید بهشتی و عضو کمیته کشوری کرونا، اعلام کرد شدت شیوع کرونا در ایران حتی از چین، منشأ صدور این ویروس هم بیشتر است. در این روزهای سیاه کرونایی در ایران، محدودیت‌های بسیاری اعمال شد. برخی مشاغل به حالت تعطیل یا نیمه‌تعطیل درآمدند، مدارس غیر‌حضوری شدند و ماه‌های زیادی تنها یک‌سوم کارکنان ادارات دولتی در محل کار خود حاضر شدند. سینماها، رستوران‌ها، کافه‌ها، باشگاه‌های ورزشی، استخرها و هر فعالیت غیرضروری دیگری به حالت تعلیق درآمد و حتی رفت و آمدهای بین شهری برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا محدود شد. اما از سوی دیگر برخی بی تدبیری‌ها در محدود کردن سفرهای نوروزی باعث شد تا آمار مبتلایان به کرونا که رو به کاهش بود مجددا شعله ور شود.

هفت موج کرونایی در ایران

ویروس کرونا در ایران هفت موج را پشت سر گذاشت. تلخ‌ترین، سنگین‌ترین و سیاه‌ترین آن، موج پنجم بود که در تابستان ۱۴۰۰ و با شیوع سویه دلتا جولان داد و گرد‌و‌خاک زیادی به پا کرد. مثلا از اولین روز مرداد ۱۴۰۰ تا اولین روز شهریور همان سال نرخ ابتلای روزانه به رقمی معادل ۳۸‌هزار‌و ۶۵۷ مورد رسید و به همین نسبت بستری بیماران در مراکز درمانی جهش ۱۱۰‌درصدی را پشت سر گذاشت. بیشترین آمار مرگ‌و‌میر کرونا در ایران به بیش از ۷۰۰ جان‌باخته در روز هم رسید. دوم شهریور ۱۴۰۰ وزارت بهداشت از مرگ ۷۰۲ نفر بر اثر ابتلا به ویروس کرونا در کشور خبر داد.

حمله رسانه‌های معاند با دروغ‌های شاخ‌دار

در گیر و دار بیماری کرونا و در روزهایی که مردم و کادر درمان شاید سخت‌ترین روزهای عمر خود را می‌گذارندند و دولتمردان و محققان تلاش خود را برای تامین و تولید واکسن کرونا به کار گرفته بودند، رسانه‌های معاند خارجی تلاش می‌کردند که با انتشار اخبار دروغ مردم را ناامید و عصبانی کنند. پس از سخنرانی رهبر معظم انقلاب در خصوص ممنوعیت واردات واکسن آمریکایی، دروغ «دستور رهبری،ممنوعیت واردات واکسن خارجی» در دستور کار این رسانه‌ها قرار گرفت. این دروغی بود که بیشتر از همه روی آن تمرکز شد و حجم اصلی جنگ روانی همه‌جانبه روی آن شکل گرفت. رهبر انقلاب به علت سابقه منفی آمریکا و انگلیس، تنها ورود واکسن از مبدأ این دو کشور را ممنوع کردند، نه مطلق واکسن خارجی را! و نه حتی واکسن‌هایی با برند آن‌ها که در کشورهای دیگر تولید می‌شود! شاهد این مطلب، واردات واکسن آسترازنکا بود. همچنین رهبری در چند سخنرانی بر تهیه واکسن مطمئن از هر طریق ممکن چه تولید داخلی و چه واردات خارجی تاکید کردند.

«قرار است مردم ایران موش آزمایشگاهی تکنولوژی عقب افتاده کوبا در ساخت واکسن شوند» این خبر هم دروغ بود. تکنولوژی پزشکی و دارویی کوبا پیشرفته است و کشورهایی مانند آلمان و ایتالیا نیز از این کشور کمک بودند. ساخت واکسن کرونا نیز یک پروژه مشترک ایرانی_کوبایی بود و تمام مراحل تست هم در ایران انجام نشد، بلکه دو مرحله اصلی مطالعات بالینی در کوبا انجام شد و سپس، واکسن برای تزریق در مرحله سوم وارد ایران گشت.

متخصصین ایرانی نسبت به واکسن روسی تردید دارند و حاضر به تزریق آن نیستند، این خط رسانه‌ای با اظهارات مینو محرز، عضو کمیته ستاد مقابله با کرونا و شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت مجلس و اعضای سازمان نظام پزشکی وقت علیه واکسن اسپوتنیک، آغاز شد و شدت گرفت. در صورتی که مرجع تشخیص صلاحیت واکسن، کمیسیون سازمان غذا و داروی کشور بود که پس از دریافت مستندات علمی، این واکسن را تایید کرده بود. در نهایت، نتایج کارآزمایی بالینی این واکسن در نشریه لنست، بانفوذترین مجله علمی جهان منتشر شد و به اختلاف نظرها پایان داد.

تصویر منتشر شده از اولین تست انسانی واکسن برکت نشان می‌دهد که این تزریق نمایشی است، چون از روی لباس انجام شده، دروغ بودن این ادعا که به میزان زیادی هم در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد، با بررسی تصاویر موجود از آن تست روشن می‌شود.

اینها تنها بخشی از خبرهای دروغ در جنگ رسانه‌ای علیه کشورمان بود، خبرهایی که نشان از دشمنی و عداوت آنها با مردم ایران داشت و میشد با کمی تحقیق دروغهای شاخ دار آنها را بر ملا کرد. در آن دوران که بسیاری از مردم به دلیل شیوع این ویروس جهانی داغدار فوت عزیزانشان بودند، برخی از سلبریتی‌های داخلی نظیر سحر زکریا و کتایون ریاحی و برخی از چهره‌های ضد انقلاب نیز با انتشار برخی مطالب در اینستاگرام سعی در ناامید کردن مردم و تشویش اذهان عمومی داشتند که این قائله با ورود نخستین محموله‌های واکسن به کشور پایان یافت.

از ساخت واکسن تا واردات میلیونی واکسن کرونا

در یک سال ابتدایی شیوه کرونا در ایران، چند شرکت ایرانی برای ساخت واکسن تولید داخل آستین بالا زدند. عاقبت در ۲۱ بهمن ۱۳۹۹، واکسیناسیون سراسری علیه بیماری کووید‌۱۹ در ایران در بیمارستان امام خمینی تهران و استان‌های دیگر با واکسن اسپوتنیک‌وی روسیه آغاز شد. اوایل سال ۱۴۰۰ متخصصان گفتند اگر واکسن نرسد، فاجعه انسانی رخ می‌دهد. هنوز واکسن‌های ایرانی آماده بهره‌برداری نبودند و رئیس‌جمهور هم گفت که «نمی‌توانیم منتظر واکسن داخلی در تابستان باشیم و باید از انواع واکسن‌های خارجی استفاده کنیم و همه شرکت‌ها هم مجاز هستند».

با‌این‌حال، روند واکسیناسیون در ایران به کندی پیش رفت. در‌حالی‌که علیرضا رئیسی، معاون وقت وزیر بهداشت در دولت دوم حسن روحانی، تأکید کرده بود «شبکه بهداشت کشور توانایی واکسیناسیون ۲۰ میلیون نفر در ماه را دارد». القصه اینکه در کنار شرکت‌های متعدد دانش‌بنیان، شش پروژه تولید واکسن برکت (در ستاد اجرایی فرمان امام)، پاستوکووک (انستیتو پاستور ایران)، کووپارس رازی (مؤسسه سرم‌سازی رازی)، فخرا (وزارت دفاع)، واکسن نورا (دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله) و اسپایکوژن در یک شرکت خصوصی در تلاش برای تولید واکسن ایرانی کرونا بودند. گرچه تا پایان دولت دوازدهم واکسیناسیون قطره‌چکانی کرونا در ایران حاکم بود و در عین حال شمار قربانیان کرونا روز به روز بیشتر می‌شد، اما با تغییر دولت به نظر رسید که سیاست کلی برای مبارزه با ویروس کرونا تا حدی تغییر کرد و درهای واردات به روی واکسن‌های خارجی باز شد.

تامین ۲۱۰ میلیون دز واکسن کرونا

رئیسی در اولین جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا به عنوان اولین اقدام درباره این ویروس برای نهایی کردن «طرح تحول در نحوه مقابله با کرونا» ضرب الاجل یک هفته‌ای تعیین کرد و گفت: «برای تغییر این وضعیت نیازمند اقدام جهادی و جهشی هستیم و کار مسؤولان اجرائی کشور فقط توصیه نیست و باید ضمانت اجرای مناسب برای تصمیمات اتخاذ شده در نظر گرفته شود. ضروری است که سازوکارهای متناسب برای بسیج نیروهای داوطلب و نهادهای مردمی طراحی شود.»

عزم رئیس جمهور جدید برای تامین واکسن از همان زمان تبلیغات انتخابات مشخص بود و وی نیز بلافاصله پس از نشستن بر کرسی ریاست جمهوری دولت را برای تامین سریع واکسن به خط کرد که نتیجه آن افزایش واردات واکسنهای مختلف و جاری شدن سیل واکسن به کشور شد. ۲۱۰ میلیون دز واکسن کرونا از ابتدای دوران کرونا تامین شد که این روند با واردات اسپوتنیک روسیه آغاز شد و تا پایان واکسیناسیون ادامه داشت که از این رقم حدود ۵۰ میلیون دُز تولید داخل و ۲۸ میلیون دُز اهدایی بوده است.

فعالیت بیش از  ۱۰۰۸ پایگاه تجمیعی واکسیناسیون

ناگفته نماند برای تسریع واکسیناسیون، اقشار و گروه‌های مختلف اعم از سازمان بسیج، اورژانس، گروه‌های جهادی و هلال احمر نیز به کمک وزارت بهداشت شتافتند تا با افزایش چند برابری مراکز واکسیناسیون ثبت، سیار و خودرویی به واکسیناسیون عمومی جامعه سرعت بخشند. بر اساس اعلام وزارت بهداشت  تعداد ایستگاه های تزریق واکسن در استان تهران به بیش از ۷۱۱ پایگاه رسید و بیش از ۱۰۰۸ پایگاه تجمیعی واکسیناسیون با ۵۱۸۰ تیم واکسیناتور در سراسر کشور فعال شدند که نیمی از آنها را بسیج راه اندازی کرد یا در آنها مشارکت داشت. همین اقدامات جهادی باعث شد تا طی روزهای اخیر رکورد واکسیناسیون کشوری بارها شکسته شود و آسمان کرونایی ایران به مرور زمان رنگ آبی به خود بگیرد.

عدد صفر جان باختگان کرونایی

بر اساس اعلام وزارت بهداشت، تاکنون ۵۶ میلیون و ۹۸۴ هزار و ۶۲۴ آزمایش تشخیص کووید۱۹ در کشور انجام شده است و آمار مرگ و میر بیماران کرونایی برای چندمین روز متوالی صفر بوده است. بر اساس آخرین اعلام وزارت بهداشت در طول ۲۴ ساعت گذشته، هیچ یک از بیماران کووید۱۹ در کشور جان خود را از دست ندادند و مجموع جان باختگان این بیماری، در عدد ۱۴۶ هزار و ۳۰۶ نفر ثابت ماند.

شهادت ۳۰۰ مدافع سلامت در دوران کرونا

نباید فراموش کنیم کاهش آمار مرگ و میر ناشی از کرونا در روزهای اخیر و مقایسه آن با چنین روزهایی در سال گذشته، نشان از ایثار، تلاش و زحمات کادر درمان و کنشگران سپیدپوش عرصه سلامت دارد. پزشکان و پرستاران روزها و هفته‌ها دور از خانه و خانواده به درمان بیماران کرونایی پرداختند تا آنها سلامت‌شان را بازیابند و به کانون خانواده‌های خود بازگردند. تلاش این فرشتگان زمینی در ایران هم بسیار شگفت انگیز بود و اقداماتی صورت گرفت که باعث تعجب و تحسین شد. به‌عنوان مثال، پرستاری مراسم ازدواجش را به تعویق انداخت که این موضوع مورد توجه رهبر معظم انقلاب نیز قرار گرفت و وزیر بهداشت نیز از او تقدیر کرد.

برخی از آنها حتی تا یک‌ماه هم رنگ و روی خانه و خانواده را ندیدند و روز و شب را بر سر بالین بیماران گذراندند. این اتفاق درحالی رخ داد که برخی از بیمارستان‌ها و مراکز درمانی با کمبود تجهیزات و تخت‌های بستری مواجه بودند حتی تعدادی به ناچار بخش‌های ویژه را هم به کرونا اختصاص داده بودند، در این میان پرستاران با تقسیم کار، روزهای طاقت فرسا و با شیفت‌های طولانی در کنار بیماران و خانواده آنها بودند.

در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی هم تصاویر پرستارانی که ساعت‌های طولانی ماسک بر صورت داشتند و حتی چهره برخی از آنها نیز به‌شدت آسیب دیده و زخمی شده بود بر بالین بیمارانی که کارشان به دستگاه ونتیلاتور کشیده شده بود، می‌ایستادند و اشک می‌ریختند. در کنار این تصاویر تلخ اما یادمان نمی‌رود آن روزهایی که صدا و چهره امیدوار‌کننده‌شان در بیمارستان‌ها دست به دست می‌شد. پرستارانی که تلاش می‌کردند تا روزهای  سخت و مملو از ناامیدی بیماران را به امید و روز‌های خوش پیوند بزنند. حالا در این روز باید یادی کنیم از آن ۳۰۰ شهید مدافع سلامتی که در این دو سال جانشان را در راه سلامتی بیماران از دست دادند و لقب شهید مدافع سلامت گرفتند. 

پایان شرایط اضطراری در ایران

پس از تلاش‌ها و از خوگذشتگی‌های کادر درمان و همراهی مردم و پشتکار دولت در زمینه تامین واکسن کرونا و تاکید بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی صبح امروز کمیته کشوری کرونا پایان شرایط اضطراری کرونا در کشور را اعلام کرد.

در این اطلاعیه آمده است «با توجه به اعلام کمیته علمی کشوری کرونا لازم نیست همه افراد جامعه ماسک بزنند. بر اساس نظر این کمیته مبنی بر شرایط با ثبات کنونی و پایان وضعیت اضطراری کرونا، به جای توصیه عمومی به کل جامعه برای استفاده از ماسک، تأکید می شود صرفا افرادی که دارای سن بالا، بیماری زمینه ای، نقص ایمنی، بیماری های کلیوی، قلبی، ریوی و کبدی هستند و نیز کسانی که در تماس مستقیم با فردی بوده اند که مشکوک یا قطعا مبتلا به کرونا بوده است، باید از ماسک استفاده کنند.

همچنین در مورد مراکز بهداشتی و درمانی در مناطقی که انتقال عمومی یا خوشه ای کووید19 گزارش شده باشد، استفاده از ماسک برای همه اعم از کارکنان و مراجعان این مراکز، توصیه می شود ولی در مناطقی که انتقال قطعی به صورت تک گیر وجود داشته باشد، استفاده از ماسک صرفا برای کارکنان درگیر با بیماران توصیه می شود.»