آثار چشم و هم‌چشمی در تهیه جهیزیه

چند سالی است که تب لاکچری بودن در کشور راه افتاده و هر روز با مراسم عجیب و غریبی رو به رو هستیم، اما نکته قابل توجه این است که پس از مدتی این‌گونه رویداد‌ها برای‌مان عجیب نیست و خودمان هم دست به کار می‌شویم و در موقعیت‌های مختلف آن را اجرا می‌کنیم.

از جشن تعیین جنسیت و دماغ جدید گرفته تا تهیه جهیزیه‌های لاکچری که این روز‌ها در شبکه‌های اجتماعی مختلف زیاد می‌بینیم. اما این پایان ماجرا نیست. زمانی که هشتگی را با عنوان جهیزیه تازه عروس یا مواردی از این دست در این صفحات جست‌وجو می‌کنیم به برخی از موسسات و افرادی می‌رسیم که چیدمان و تزیین خانه زوجین را به‌عهده دارند و با گرفتن مبالغی بالا این کار را انجام می‌دهند. 

متاسفانه این روز‌ها به‌دلیل هزینه‌های سنگین مراسم عروسی و تهیه وسایل خانه و دیگر حواشی آن، جوانان یا اصلا تمایلی به ازدواج ندارند یا پس از گذشت مدت طولانی از دوران عقد، ازدواج می‌کنند. یکی از دغدغه‌های اصلی آنان بعد از تامین خانه مناسب برای زندگی مشترک، هزینه‌های خرید لوازم جهیزیه است. در خرید این وسایل بسیاری از خانواده‌ها خود را دچار چالش می‌کنند و بعضا از روی چشم و هم‌چشمی‌های فامیلی یا تاثیر فضای مجازی، اقلامی تهیه می‌کنند که برای دختر و پسری که تازه زندگی خود را شروع کرده‌اند خیلی ضرورتی ندارد. در گذشته هدف اصلی تهیه جهیزیه، کمک به تامین هزینه‌های زندگی زوجین بود که تجمل گرایی در آن وجود نداشت. همچنین در آیین و رسوم مختلف در کشور، نقش داماد یا عروس در تهیه جهیزیه متفاوت بود، اما امروزه فضای مجازی در شکل دادن سبک زندگی مردم نقش بسزایی دارد و در بسیاری از این صفحات از کاربران مخصوصا نو عروس‌ها خواسته می‌شود از جزئیات وسایل خود تصاویری را تهیه کرده و به اشتراک بگذارند. البته در این بین افراد یا گروه‌هایی هم هستند که زوج‌های جوان را برای ازدواج آسان تشویق و وسایل ضروری آنان را تهیه می‌کنند. مقام معظم رهبری نیز درخصوص جهیزیه‌های سنگین می‌فرمایند: برخی خانواده‌ها برای دختران‌شان همه وسایل ریز و درشت و لازم و غیرلازم را تهیه می‌کنند که این کار‌ها غلط است.

حرکت جامعه به سمت رفاه زدگی
امیرعباس عبداللهی جامعه‌شناس، پژوهشگر و مدرس دانشگاه درخصوص تهیه جهیزیه‌های لاکچری می‌گوید: نیاز‌ها و سطح فرهنگی و اجتماعی مردم تغییر کرده و جامعه به سمت یک رفاه زدگی خاصی حرکت می‌کند. خانواده‌ها تصور می‌کنند که هر چه جهیزیه و وسایل تکمیل‌تری را برای دختران‌شان تهیه کنند، او خوشبخت‌تر است. این تصوری که در سطح جامعه پیش آمده، غلط است. بعضا شاهد بودیم که همین زوجین با داشتن جهیزیه‌های اشرافی، پس از مدتی از یکدیگر جدا شده‌اند. وی می‌افزاید: جهیزیه‌های لاکچری به نوع فرهنگ و تبلیغات فرهنگی بستگی دارد. هر چه جامعه رفاه زده‌تر باشد، تهیه این مدل از جهیزیه‌ها را بیشتر می‌بینیم. در دهه‌های گذشته تجمل‌گرایی به این شکل نبود و از دهه ۹۰ به بعد شاهد یک جهش در روند و نوع شکل‌گیری این جهیزیه‌ها بودیم. در بسیاری از موارد، این وسایل جنبه دکور دارد و در طول زندگی استفاده نمی‌شود.

​​​​​​​این پژوهشگر با اشاره به رفاه زدگی جامعه تاکید می‌کند: «ازدهه۷۰ به بعد و باتوجه به صنعتی شدن کشور، این رفاه زدگی را مخصوصا برای تامین وسایل زوج‌های جوان می‌بینیم. هر چه فرهنگ جامعه به سمت توسعه می‌رود، بافت وفرهنگ خانواده‌ها تغییر می‌کند.»
 
وجود حالت تفاخر در تهیه جهیزیه‌های اشرافی
این جامعه‌شناس معتقد است که خرید و تهیه جهیزیه‌های اشرافی، نوعی فرهنگ غربی است و حالت تفاخر دارد. وی تصریح می‌کند: خانواده‌ها با این نوع خرید از لوازم منزل، به‌گونه‌ای می‌خواهند خود را نشان دهند. افراد با مطرح کردن این حالت‌ها، خلأ‌های روحی و فکری خود را تامین می‌کنند.
عبداللهی بر این باور است که یکی از عوامل به تاخیر انداختن ازدواج، تهیه جهیزیه‌های لاکچری است. او می‌گوید: به نمایش گذاشتن تصاویر جهیزیه‌های لاکچری در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی منجر به شکل‌گیری اختلاف طبقاتی در سطح جامعه وبرای افرادی که سطح زندگی آنان زیرخط فقر است باعث یاس وسرخوردگی می‌شود.