ولایت فقیه از منظر امام خمینی

به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، امام‌خمینی، ولایت فقیه را به معنای حکومت، اداره کشور و اجرای قوانین شرع دانست و برای اثبات ولایت فقیه، ادله عقلی و نقلی ارائه کرده‌است؛ دلیل عقلی این است که احکام اسلامی همیشگی است، بنابراین نیاز به حکومت، نیازی همیشگی است و محدود به زمان حضور پیامبر(ص) و امام(ع) نیست آنچه دلیل نیاز به امامت است، دلیل بر ضرورت حکومت در دوران غیبت نیز است.

امام‌خمینی بر این باور است که همه روایات مرتبط به بحث، روی‌هم‌رفته بر این نکته دلالت می‌کنند که قدر متیقن از جواز ولایت، ولایت فقیه عادل است و حاکم باید دارای دو جهت علم (علم اجتهادی) به قانون و عدالت باشد؛ بنابراین ولی امر مسلمانان فقیه عادل است؛ امام‌خمینی، درباره انتصابی یا انتخابی بودن ولی‌فقیه قائل است فقیه در همه صور ولایت دارد؛ اما تولّی حکومت و تشکیل آن، به آرای اکثریت مسلمانان بستگی دارد که در صدر اسلام از آن به بیعت تعبیر می‌شد. و اختیارات حکومتی و ولایت ولی فقیه را بسیار گسترده می‌داند که محدود به رعایت چارچوب احکام فرعی شرعی نیست.

اثبات حاکمیت فقها

همانطور که پیامبر مامور اجرای احکام و برقراری نظامات اسلام بود، خداوند او را حاکم مسلمین قرار داد، فقهای عادل هم رئیس و حاکم باشند و بر اجرای احکام نظارت و نظام اجتماعی را مستقر کنند، حکومت اسلام، حکومت قانون است، قانون شناسان و از آن بالاتر فقها باید متصدی آن باشند، ایشان برتمام امور اجرایی، اداری و برنامه ریزی کشور مراقبت دارند. ( امام خمینی؛ ولایت فقیه و جهاد اکبر، ص 80)

ماهیت و ساختار حکومت

قدرت مقننه و اختیار تشریع، خاص خداست و هیچ قانونی جز حکم شارع را نمی توان به اجرا گذاشت، در حکومت اسلامی به جای مجلس قانون گذاری، مجلس برنامه ریزی وجود دارد که در پرتو اسلام برای وزارتخانه های مختلف برنامه ترتیب می دهد و با این برنامه ها کیفیت انجام خدمات عمومی را در سراسر کشور تعیین می کند، شرط تصدی منصب قضا رئیس جامعه بودن است که در اختیار ولی فقیه قرار دارد. ( امام خمینی؛ ولایت فقیه و جهاد اکبر، ص 46 و 87)

شرایط زمامدار اسلامی

حاکم باید افضلیت علمی داشته باشد، این شرط به قدر مهم و ضروری است که اگر زمامدار قانون را نداند، لایق حکومت نیست، اگر تقلید کند، اقتدار حکومت شکسته می شود و اگر تقلید نکند، نمی تواند حاکم و مجری قانون اسلام باشد، همچنین زمامدار بایستی از کمال اعتقادی و اخلاقی برخوردار و عادل باشد و دامنش به معاصی آلوده نباشد. ( امام خمینی؛ ولایت فقیه و جهاد اکبر، ص53)

آثار نظریه امام در جامعه

با گذشت 14 قرن از تشکیل واقعی حکومت اسلامی و با توجه به تحولات عظیم جهانی، هیچکس نمی دانست حکومت اسلامی چیست؛ امام با ترسیم «ولایت فقیه» چارچوب حکومت اسلامی را به مردم ارائه داد و ثابت کرد که احکام خدا تعطیل بردار نیست و در هیچ شرایطی حتی عصر غیبت نمی توان از اجرای احکام الهی سرباز زد. ( امام خمینی؛ ولایت فقیه و جهاد اکبر، ص54)

امتیاز طرح امام خمینی(ره)

بحث ولایت فقیه از قبل هم وجود داشت ولی امام با بررسی موضوع اصل ولایت فقیه را احیا و در جایگاه اصلی خود نشاند و این خیلی مهم تر و اساسی تر بود، قبلا موضوع ولایت فقیه در کتاب های فقهی مطرح می شد ولی امام این بحث را از حوزه "فقه" خارج و در جایگاه دیگری با عنوان "کلام" مطرح کردند.