بدون حضور مردم نمی توان بر دشمنان اقتصادی غلبه کرد/ پیروی از اقتصاد لیبرالی مشکلات فراوانی برای کشور به همراه دارد

حجت الاسلام ملک زاده عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به نام گذاری سال 1403 توسط رهبر معظم انقلاب در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا به تیین الزامات تحقق شعار سال و وظیفه مردم و مسئولان در این باره پرداخت.

 

وی بر تأثیر حضور مردم در بزنگاه های انقلاب اسلامی و گره گشایی آن ها از مشکلات جمهوری اسلامی تأکید کرد و شکل گیری اقتصاد قوی را مستلزم حضور مردم در عرصه های اقتصادی دانست.

 

مشروح گفت‌وگو با این پژوهشگر حوزوی در ادامه تقدیم مخاطبان می شود.

 

 

تاکید چند ساله مقام معظم رهبری به موضوع اقتصاد و تولید ملی در بحبوحه جنگ اقتصادی با دشمنان نظام اسلامی را می توان در راستای اهمیت این موضوع در مواجهه نظام با دشمنانش مورد تحلیل و ارزیابی قرار داد. مردم ایران، محور شکل‌گیری و رکن اساسی پیروزی و بقای انقلاب اسلامی بوده اند؛ از این رو رفع مشکلات و معضلات نظام نیز بدون حضور مردم به عنوان قهرمان اصلی ماجرا امکان پذیر نیست. مردم ایران همان گونه که در جنگ نظامی 8ساله دشمنان نظام را مایوس کرده و شکست دادند، در جنگ اقتصادی نیز بدون حضور و مشارکت فعالانه آنان نمی توان بر دشمنان غلبه کرد. دشمنان ما امروز از حربه اقتصاد جهت فشار به مردم و ضربه به ارکان نظام استفاده می کنند. بنابراین در این شرایط تحقق اقتصاد مقاومتی و جهش تولید نیز وابسته به حضور مردم در عرصه اقتصادی است.

 

 

یکی از مهمترین دلایل مشکلات اقتصادی در ایران، حاکمیت اقتصاد لیبرالی در کشور است. با وجود آشکار شدن ضعفهای اساسی اقتصاد لیبرالی هنوز برخی غربگرایان بر پیروی از اصول این اقتصاد ورشکسته تاکید دارند! امروزه پیروی از اقتصاد سرمایه داری باعث سرریز شدن مشکلات اساسی این اقتصاد به کشورهای اسلامی شده است. این در حالی است که اقتصاد لیبرالی ماهیتا در تضاد با اقتصاد اسلامی است که بر عدالت تاکید می ورزد و از این رو اقتصاد سرمایه داری هیچ تناسبی با جامعه اسلامی ندارد. برای رفع این مشکل مهمترین اقدام فوری، برکناری مسئولان غربگرا از عرصه های تصمیم گیری اقتصادی و بکارگیری اقتصاددانان اسلامی در ایران است.

 

 

انتظار مشارکت گسترده مردم در عرصه های مثبت اقتصادی و تحقق جهش تولید وابسته به تقویت ایمان و امید در میان مردم است. همان گونه که مقام معظم رهبری فرمودند اگر فروغ امید در دل‌ها خاموش بشود انتظار هیچ حرکت مثبتی را نمی توان داشت. از این رو دشمنان ما امروز ایمان و امید مردم به ویژه جوانان را هدف قرار داده اند. امروز دشمنان با ابزار رسانه تلاش می کنند جوانان را نسبت به آینده مایوس کنند. در حالی که واقعیت این است که در کشور ما به تعبیر مقام معظم رهبری عوامل امیدزا فراوان است و باید به آنها توجه کنیم. ایشان فرمودند: «ما این همه ظرفیت برای پیشرفت داریم، این همه جوان مستعد داریم، این ملت آماده به کار و پای کار را داریم، این منابع کم‌نظیر طبیعی را داریم، این موقعیت جغرافیایی ممتاز را داریم، ما می‌توانیم پیشرفت کنیم، پیشرفت‌های بزرگی کنیم، از اول انقلاب تا امروز هم خیلی پیشرفت کردیم اما بیش از این‌ها ما امکان پیشرفت داریم. همین پیشرفتهای علمی در عرصه‌ صنعت، در عرصه‌ سلامت، در عرصه‌ فضا، در سیاست و پیشرفتهایی که در سیاست خارجی داشتیم. امنیتی که در کشور وجود دارد. کمتر جایی در دنیا این ثبات، این امنیت، این حضور مردمی، این پیشرفتهای سریع و شگفت آور وجود دارد. اینها عوامل امیدزاست. حس عزّت را، حس افتخار را در مردم ما تقویت می‌کند». ایشان به درستی علت غفلت از این همه عوامل امیدزا را ضعف توان تبلیغاتی و نارسایی آن می دانند که باید برای رفع این مشکل هم از سوی مسئولان و هم مردم و تمام کسانی که تریبونی در اختیار دارند در قالب جهاد تبیین اقدام و از ترویج یاس و ناامیدی در جامعه پرهیز شود. 

 

 

راهکارهای زیادی وجود دارد که به دو نمونه می پردازم؛ اول انتقاد سازنده و منصفانه. امیدافزایی در جامعه به معنای نادیده گرفتن ضعف ها و مشکلات موجود و عدم انتقاد از برخی عملکردهای نادرست مسئولان درعرصه اقتصادی نیست. انتقاد از وجود ضعف و نارسایی ها در کشور فی نفسه اشکالی ندارد. بنیانگذار جمهوری اسلامی و مقام معظم رهبری در این باره همواره موضع خود را اعلام نموده و انتقادات مثبت را امری سازنده و در مسیر رشد و پیشرفت دانسته اند. اما انتقاد نباید به معنای همراهی با دشمن در مسیر ترویج یاس و ناامیدی در جامعه باشد. انتقاد سازنده نقاط ضعف و قوت را در کنار هم می بیند و راهکار جهت وضعیت بهتر و رفع مشکلات ارائه می دهد. امام خمینی با تفکیک انتقاد از توطئه و همراهی با دشمن می فرماید: «انتقاد از اموری است که سازنده است. ... هیچ کس جلویش را نمی‌گیرد. .. لکن یک وقت لحن، لحن انتقاد نیست، لحن، لحن تضعیف جمهوری اسلامی است... ما با این لحن مخالفیم؛ توطئه آزاد نیست، انتقاد آزاد است». (بیانات‌ حضرت‌ امام، 2/3/1362) بنابراین بیش از همه اصحاب رسانه باید مراقب این مسئله باشند که با انتقادات غیرسازنده، تخریبی و غیر منصفانه خود، در مسیر دشمن حرکت نکنند و بذر یاس و ناامیدی در جامعه نکارند.

 

دوم نیز امیدافزایی با تکیه بر منابع دینی. در جامعه اسلامی، وجود سختی ها و مشکلات هرگز نباید باعث یاس و ناامیدی گردد. قرآن کریم می‌فرماید همانا ما انسان را در رنج و زحمت آفريديم «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فی‏ کَبَدٍ»( بلد، 4). به تعبیر حضرت على عليه السلام: دنيا خانه‌اى است كه با سختى‌ها عجين شده است؛ «الدنیا دار بالبلاء محفوفة» (نهج‌البلاغه، خطبه 226) اما در همین آیات و روایات بارها از امید صحبت شده است. منابع دینی به انسان اجازه نمی‌دهد به دلیل مشکلات و سختی های زندگی امیدواری خود را از دست بدهد. قرآن می فرماید زندگی با سختی و آسانی عجین شده است «إِنَّ مَعَ ٱلۡعُسۡرِ يُسۡرٗا»؛ (شرح: 5-6) «به طور قطع همراه با هر دشوارى، آسانى است». این تاکیدات بزرگترین امید برای انسان مومن است که در برابر سختی ها و مشکلات زندگی تسلیم نشود و به آینده بهتر امیدوار باشد. در اوائل اسلام مسلمین در اوج فقر و سختى به سر مى بردند و در اثر همین فقر و مشکلات اقتصادی مشرکین آن‌ها را مورد سرزنش و ملامت قرار می‌دادند و تلاش می کردند مقاومت مسلمانان را بشکنند که آیه نازل شد و به مومنان بشارت داد و آنان را امیدوار ساخت. از دیدگاه قرآن ناامیدی نشانه کفر به خداست و از این رو می فرماید: «وَلَا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ ۖ إِنَّهُ لَا يَيْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْكَافِرُونَ»(یوسف: 87) «از رحمت خدا نومید مباشید که هرگز جز کافران هیچ کس از رحمت خدا نومید نیست». امیرالمؤمنین نیز فرموده‌اند: «بزرگ‌ترین بلا، ناامیدی است».

 

از دیدگاه روانشناسان نیز امید به آینده به ما انگیزه می‌دهد که از افکار منفی فاصله گرفته و کارهای مثبت بیشتری انجام دهیم و به نتایج مثبت دست یابیم. تنها با احساس امیدواری است که می توان برای رفع مشکلات برنامه ریزی کرد و بر چالش ها غلبه نمود. بدیهی است این امید یک امید واهی نیست بلکه کاملا واقعی و حقیقی است. زیرا تجارب متعدد نتایج مثبت آن را نشان داده است. امید زمانی واقعی است که تهدید‌های واقعی موجود را در نظر می‌گیرد و تلاش می‌کند بهترین راه برای عبور از میان آنها را پیدا کند. امید به آینده، بهترین فرصت برای تغییر و تحول و رشد و تکامل است. در جامعه اسلامی «ایمان» و «انتظار» که اجزای اصلی «امید» هستند باعث می شود عینک بدبینی را کنار بگذاریم؛ نقاط ضعف را بیش از حد بزرگ نکنیم بلکه آنها را در کنار نقاط قوت ببینیم.

 

امسال ماه مبارک رمضان ماه بهار قرآن با بهار طبیعت قرین شده است. تمسک به قرآن، امید به آینده را افزایش می دهد. قرآن، ذکر و منبع بشارت برای مؤمنان و صالحان است و ذکر موجب زنده شدن قلب و امید به آینده می شود. همه باید امیدوارانه از این فرصت در تحقق شعار سال «جهش تولید با مشارکت مردم» بهره کافی را ببریم. ان‌شاءالله