اهل بیت را الگوی زندگی قرار دهیم

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا،  آخرین ماه از یک سال قمری با بهترین روز خلقت و پیوندی آسمانی آغاز می شود، یکم ذی الحجه یادآور روزی در تاریخ اسلام است که بانوی دو عالم در سن 9 سالگی ولایت علی ابن ابیطالب را بر خود قبول کرده است. سالگرد ازدواج این دو نور عالم رخداد عظیمی است که به تعبیر امام خمینی (ره) اشاعه نور این خانواده عالم را روشن کرده است. از این روی اول ذی الحجه مصادف با سالگرد ازدواج حضرت زهرا (س) و حضرت امیرالمونین (ع) روز مبارکی است که در تقویم جمهوری اسلامی ایران به نام روز ازدواج نام گذاری شده است.

خواستگاران فراوان:كمالات فوق العاده فاطمه(سلام الله علیها) از يک سو، و انتسابش به شخص پيامبر(صلی الله علیه و آله) از سوى ديگر، و شرافت خانوادگى ایشان، سبب شد كه مردان زيادى از بزرگان ياران پيامبر(ص) به خواستگارى او بيايند، اما همه جواب رد شنيدند.و جالب اين‏كه غالباً پيامبر در پاسخ آنها مى‏ فرمود: «امْرُها الى رَبِّها»(كار فاطمه به دست پروردگار فاطمه است).

از همه عجيب‏ تر خواستگارى «عبدالرحمن بن عوف» بود، همان مرد ثروتمندى كه مطابق راه و رسم جاهليّت، به همه چيز از دريچه مادى‏ مى ‏نگريست، و مهريّه سنگين را دليل بر شخصيت زن و موقعيت ممتاز شوهر مى‏ پنداشت. او به خدمت پيامبر(صلى الله عليه وآله) آمد و عرض كرد: «اگر فاطمه را به همسرى من درآورى يكصد شتر كه بار همه آنها پارچه‏ هاى گران قيمت مصرى باشد به اضافه ده هزار دينار طلا مهريه او مى ‏كنم!». پيامبر(ص) از اين خواستگارى زشت و بى‏ معنا چنان خشمگين شد كه مشتى سنگريزه برداشت و به طرف عبدالرحمن پاشيد و گفت: «تو گمان كردى من بنده پول و ثروتم كه با پول و ثروت مى‏ خواهى بر من فخر بفروشى!».

آرى، بايد در خواستگارى فاطمه الگوهاى اسلامى مشخص شود، سنّت‏ هاى جاهليّت پايمال گردد و معيارهاى ارزش اسلامى معلوم شود.

مردم مدينه در اين گفتگوها بودند که ناگهان اين صدا در همه جا پيچيد كه پيامبر(صلى الله عليه وآله) مى‏ خواهد تنها دخترش را به همسرى على بن ابى‏طالب(عليه السلام) درآورد. على بن ابى‏طالب(علیه السلام) دستش از مال و ثروت دنيا كوتاه بود و از معيارهاى عصر جاهلى چيزى نداشت، اما وجودش از فرق تا قدم مملو از ايمان و ارزش‏ هاى اصيل اسلامى بود. هنگامى كه تحقيق كردند، معلوم شد رهنمون پيامبر(ص) در اين ازدواج مبارك تاريخى، وحى آسمانى بوده است، زيرا خودش فرمود: «اتانِي مَلَكٌ فَقالَ: يا مُحَمَّدُ انَّ اللهَ يَقْرَأُ عَلَيْكَ السَّلامُ وَ يَقُولُ لَكَ: انِّي قَدْ زَوَّجْتُ فاطِمَةَ ابْنَتَكَ مِنْ عَلِيِّ بْنِ ابِي‏طالِب فِي الْمَلَا الْاعْلى، فَزَوِّجْها مِنْهُ فِى الْارْضِ‏»؛ (فرشته ‏اى از سوى خدا آمد و به من گفت: خداوند بر تو سلام مى‏ فرستد و مى‏ گويد من دخترت فاطمه را در آسمان‏ها به همسرى على بن ابى‏ طالب درآوردم، تو نيز در زمين او را به ازدواج على درآور)

خواستگاری امیرالمومنین(ع)ازحضرت زهرا(س):

در روایات شیعه و سنی آمده است که قبل از امیرالمؤمنین(علیه السلام) برخی از اشراف قریش از جمله عمر و ابوبکر به خواستگاری حضرت زهرا(سلام الله علیها) رفته بودند و جواب رد شنیده بودند. (الصواعق المحرقة على أهل الرفض والضلال والزندقة، ‏ج 3، ص 20.۹)

 هنگامى كه اميرمؤمنان على(ع) به خواستگارى فاطمه(س) آمد پیامبر(صلى الله عليه وآله) در خانه ام سلمه بود. حضرت علی(ع) وارد خانه شد در حالی که چهره مباركش از شرم گلگون شده بود. پيامبر(ص) با مشاهده او شاد و خندان فرمود: براى چه نزد من آمدى؟ ولى اميرمؤمنان على(ع) به خاطر ابهت پيامبر(ص) نتوانست خواسته خود را مطرح كند، و لذا سكوت كرد. پيامبر(ص) كه از درون اميرمؤمنان على(ع) با خبر بود، چنين فرمود: «لَعَلَّكَ جِئْتَ تَخْطِبُ فاطِمَةَ؟»؛ (شايد به خواستگارى فاطمه آمدى؟). عرض كرد: آرى، براى همين منظور آمدم. پيامبر فرمود: اى على! قبل از تو مردان ديگرى نيز به خواستگارى فاطمه آمدند، هرگاه من با خود فاطمه اين مطلب را در ميان مى‏ نهادم روى‏ موافق نشان نمى ‏داد، و اكنون بگذار تا اين سخن را نيز با خود او در ميان نهم.

درست است كه اين ازدواج آسمانى است و بايد بشود، اما شخصيت فاطمه(سلام الله علیها) خصوصاً، و احترام و آزادى زنان در انتخاب همسر عموماً ايجاب مى‏ كند كه پيامبر (صلى الله عليه وآله) بدون مشورت با فاطمه(س) اقدام به اين كار نكند. هنگامى كه پيامبر(ص) فضايل اميرمؤمنان على(علیه السلام) را براى دخترش بازگو كرد و فرمود: من مى‏ خواهم تو را به همسرى بهترين خلق خدا در آورم، نظر تو چيست؟ فاطمه كه غرق در شرم و حيا بود سر به زير انداخت و چيزى نگفت و سكوت كرد. پيامبر(ص) سر برداشت و اين جمله تاريخى را كه سندى است براى فقها در مورد ازدواج دختران باكره، بيان فرمود: «اللهُ اكْبَرُ! سُكُوتُها اقْرارُها»؛ (خداوند بزرگ است! سكوت او دليل بر اقرار اوست). و در پى اين ماجرا عقد ازدواج بوسيله پيامبر(ص) بسته شد.

خطبه عقد و تعیین مهریه:

برای حضرت زهرا(ع) دو خطبه و دو مراسم عقد برگزار شد؛ یکی در آسمان و دیگری در زمین.

«امّ ایمن» در خبری طولانی از پیامبر اکرم(ص) نقل کرده است که آن حضرت فرمود: «وَ عَقَدَ جَبْرَئِیلُ وَ مِیکائِیلُ فِی السَّمَاءِ نِکاحَ عَلِی وَ فَاطِمَةَ فَکانَ جَبْرَئِیلُ الْمُتَکلِّمَ عَنْ عَلِی وَ مِیکائِیلُ الرَّادَّ عَنِّی؛(مسار الشیعه، شیخ مفید، ص 53) جبرئیل و میکائیل عقد علی و فاطمه(ع) را در آسمان بستند، پس جبرئیل (وکیل) و گوینده از طرف علی(ع) بود و میکائیل (وکیل و) جواب دهنده از طرف من.»

در حدیث «خُبّاب الاَرْتْ» آمده است که: «أَنَّ اللَّهَ تَعَالَی أَوْحَی إِلَی جَبْرَئِیلَ زَوِّجِ النُّورَ مِنَ النُّورِ وَ کانَ الْوَلِی اللَّهَ وَ الْخَطِیبُ جَبْرَئِیلَ وَ الْمُنَادِی مِیکائِیلَ وَ الدَّاعِی إِسْرَافِیلَ وَ الناثِرُ عزْرَائِیلَ وَ الشهُودُ مَلَائِکةَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرَضِین...؛(همان) خدای بلند مرتبه به جبرئیل وحی کرد که نور را با نور تزویج کن! خدا (در این مراسم عقد) ولی و سرپرست بود، و خطبه خوان جبرئیل، و ندا دهنده میکائیل و دعوت کننده اسرافیل و نثار دهنده عزرائیل و شاهدهای (عقد) ملائکه های آسمان و زمین.»

امّا در زمین شخص پیامبر اکرم(ص) خطبۀ عقد را خواند.

انس می گوید: نزد رسول خدا(ص) بودم که حالت دریافت وحی به آن حضرت دست داد. به من فرمود: ای انس! می دانی جبرئیل از نزد صاحب عرش چه آورد؟ عرض کردم: خدا و رسولش آگاه ترند. فرمود: مرا امر کرد که فاطمه را به علی تزویج کنم. برخیز ابوبکر، عمر، عثمان، علی، طلحه، زبیر و تعدادی از انصار را بخوان. انس گوید: رفتم آنان را دعوت کردم. وقتی خدمت پیامبر(ص) آمدند، حضرت فرمود: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الْمَحْمُودِ بِنِعْمَتِهِ الْمَعْبُودِ بِقُدْرَتِهِ الْمُطَاعِ فِی سُلْطَانِهِ الْمَرْهُوبِ مِنْ عذَابِهِ الْمرْغُوبِ إِلَیهِ فِیمَا عِنْدَهُ النَّافِذِ أَمْرُهُ فِی أَرْضِهِ وَ سَمَائِهِ الَّذِی خَلَقَ الْخَلْقَ بِقُدْرَتِهِ وَ میزَهُمْ بأَحْکامِهِ وَ أَعَزَّهُمْ بِدِینِهِ وَ أَکرَمَهُمْ بِنَبِیهِ مُحَمَّد؛ ستایش خدایی که به سبب نعمتهایش ستوده شده و به سبب قدرتش پرستیده شده، و سلطنتش اطاعت گشته است و از عذابش (مردم) ترس دارند و به آنچه (در بهشت) نزد خداوند است، اشتیاق دارند، فرمانش در آسمانها و زمین نافذ است. خدایی که خلق را با قدرتش آفرید، و با حکمتش از هم ممتاز ساخت، و به وسیلۀ دینش آنها را عزّت بخشید و با پیامبرش محمد(ص) گرامی داشت.»

آنگاه فرمود: من شما را گواه می گیرم که فاطمه(ع) را به چهارصد مثقال نقره [و طبق روایات معروف پانصد درهم] بر علی(ع) تزویج کردم، اگر او راضی شود. در آن وقت علی(ع) حاضر نبود، آن گاه رسول خدا(ص) امر کرد تا طبقی از خرما آوردند. در این هنگام علی(ع) وارد شد. رسول خدا(ص) تبسّمی کرد و فرمود: خدا مرا امر نموده که فاطمه(ع) را به تو تزویج کنم، آیا بر چهارصد مثقال نقره راضی هستی؟ علی(ع) گفت: راضی هستم یا رسول الله! سپس علی(ع) خدا را سجده کرد. آن گاه نبی اکرم(ص) فرمود: خدا در شما خیر کثیر و پاک قرار دهد و بر شما مبارک گرداند.

انس گوید: همان گونه که پیامبر(ص) دعا کرد، محقق شد.

نمونه ای از همسرداری اسلامی:

تمام زندگی مشترک امام علی (ع) و حضرت زهرا (س)، سرشار از مشق های نیکوست. مقام معظم رهبری، در تحلیلی زیبا، از نقش حضرت زهرا (س) در فعالیت های تأثیرگذار همسرش چنین یاد می کنند: «در طول ده سالی که پیامبر (ص) در مدینه بود، حدود نه سال، جنگ های کوچک و بزرگی ذکر کرده اند (حدود شصت جنگ اتفاق افتاده)، در اغلب آن ها امیرالمؤمنین (ع) هم بوده است. حالا شما ببینید، او حضرت زهرا (س) [خانمی است که در خانه نشسته و شوهرش مرتب در جبهه است و اگر در جبهه نباشد، جبهه لنگ می ماند... از لحاظ زندگی هم وضع رو به راهی ندارند... در حالی که دخترِ رهبر است، دختر پیامبر است، یک نوع احساس مسئولیت هم می کند. ببینید انسان چه روحیه قوی ای باید داشته باشد تا بتواند این شوهر را تجهیز کند، دل او را از وسوسه اهل و عیال و گرفتاری های زندگی خالی کند، به او گرمی بدهد، بچه ها را به آن خوبی تربیت کند... فاطمه زهرا (س) این گونه خانه داری، شوهرداری و کدبانویی کردند و این طور محور زندگی فامیل ماندگار در تاریخ قرار گرفتند».

 سخن پایانی:

در عصر ما نیز تنها نسخه نجات بخش برای جوانان الگوگیری از این پیوند آسمانی است. یعنی باید در عمل تأسی به امیرالمومنین (ع) و حضرت زهرا (س) داشت و نه فقط از آنان یاد کرد بلکه باید در تمام شئون زندگی یعنی از خواستگاری مهریه، جهیزیه و یا در طول زندگی و همسرداری، که در این نوشتار مختصر نمی‌توان به همه آن ابعاد پرداخت باید از این خوبان الهی الگوگرفت تا در پرتو آن بتوان زندگی الهی را شکل داد.