امیرمهدی حکیمی، نویسنده و هنرمند حوزوی در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد گفت: در دو سه قرن اخیر و به ویژه صد سال گذشته با ورود تصویر، جهش عظیمی در استفاده از ابزارهای هنری ایجاد شد که متاسفانه ما در استفاده از این ابزارها به عکس پیشینیان خود کوتاهی کرده و اهمیت چندانی به این مهم ندادهایم؛ و پا به پای رشدی که دنیا در این زمینه دارد، جلو نیامده ایم.
وی با بیان اینکه نگاه ابزاری به هنر درست نیست ادامه داد: هنر به معنای عامش، جوشش درونی انسان هنرمند و خلق اثر هنری است؛ اگر نگاه ابزاری داشته باشیم، میگوییم مثلا تکنیک داستان نویسی را یاد بگیریم و مفاهیم دینی را در این قالب ریخته و ارائه دهیم که در این صورت دیگر جوشش نیست، کوشش است و چون کوشش است خلق اثر هنری نخواهد بود.
حکیمی افزود: هنرمندی که ذاتا جوشش هنری دارد و نکات تکنیکی یک هنر را آموخته و درونا درگیر با یک باور اعتقادیست خواه ناخواه باور و عقاید درونیاش در خلق آثار هنریاش جلوه پیدا میکند. درست است که باید تکنیکها را یاد گرفت؛ اما نباید فقط به دید ابزار و تکنیک به هنر نگاه کرد.
این نویسنده حوزوی تصریح کرد: اگر به این برسیم که ما نیازمند تربیت هنرمندانی هستیم که باورهایی از جنس دین و گزاره های دینی دارند، آنگاه این پرسش پاسخ داده خواهد شد که در آموزش آیا فقط باید به تکنیک های هنری و خلاقیت هنری و در نهایت تربیت یک هنرمند بسنده کنیم یا دغدغه این را داشته باشیم که این ها اثر دینی خلق کنند.
حکیمی گفت: وقتی طلبهای در این عرصه وارد میشود، ذاتا و وجودا درگیر با مفاهیم دینی است و سر بر آستان فرهنگ شیعی می ساید؛ بنابراین تنها باید به او جوشش هنری یاد داد و هنر را به او تزریق کرد تا خلقهای فوق العادهای از او سر بزند؛ اما اگر بخواهیم او را در حیطه کوشش هنری وارد کنیم هیچ خلق هنری جالب توجهی نخواهد داشت.
وی با بیان اینکه در جهان امروز، غرب هنر را فهم و هضم می کند و تکنیک ها را خوب یاد میگیرد و آنگاه آنچه میخواهد را در قالب هنر ارائه می دهد ابراز داشت: ما نیز نیازمند فهم هنر هستیم، تا بتوانیم کارهای قوی و هنرمندانه ارائه دهیم.
این هنرمند حوزوی ادامه داد: در ایران نه تنها در فضای دینی که حتی در فضای هنری ما، مثل سینما، ادبیات داستانی، عکس و گرافیک و... یک سری تقلیدهای کورکورانه شکل گرفته و کار جدیدی خلق نکرده ایم به جز موارد انگشت شمار که تبدیل به یک جریان نشده است؛ از یک سو چون این هنرها وارداتی بوده موضع گرفته شده و از سوی دیگر بعضا شیفتگی بیش از اندازه مانع شده کارهای جدیدی در این زمینه در ایران تولید کنیم، لذا هیچ گاه به شناخت واقعی این جریانات نرسیدیم.
مدیر سابق گروه آموزشی ادب و هنر اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان گفت: ما در اکثر بسترهای هنری دچار تضادهای اینگونه هستیم. یعنی فضایی وجود ندارد تا جمعی بیایند خارج از این خودی و غیرخودی ها بعد از فهم دقیق جریانات هنری، از سر جوشش و خلاقیت کارهای جدید خلق کنند، اما حوزه علمیه، فضایی است که به دلیل روحیه کنکاشگر و جستجوگر و تتبع و دقت طلبگی میتواند این کار را انجام دهد؛ به شرط آن که مسیرهایی را باز بگذاریم که این تجربهها شکل بگیرد نه اینکه دست طلبه را ببندیم.
حکیمی با تأکید براینکه ما توانایی خلق جریانات و سبک های جدید متناسب با فرهنگ و اعتقاداتمان را داریم افزود: تنها باید اجازه کنکاش عالمانه و آگاهانه و خلق آن ها را به طلبه بدهیم و در آموزش ها نباید نگاهمان تنها تربیت آدم هایی باشد که بتوانند از یک سری تکنیک استفاده کنند، بلکه هدف باید ایجاد خلاقیت هنری و فهم دقیق فضای هنری باشد. زیرا طلبه ذاتا دغدغه دین و معنویت دارد، فقط باید اجازه بدهیم فهم دقیقی پیدا کند تا جوششهای خوبی شکل بگیرد.
حکیمی اظهار داشت: متاسفانه در حوزه، طلبه ای که کتابی منتشر میکند ارزشش به اندازه طلبهای که منبر رفته نیست. حال آنکه تأثیرگذاری قلم گستره بیشتری دارد یا یک فیلم چند دقیقه ای در سطح جهانی تأثیرگذاری بیشتری دارد، وقتی حوزه به طلبه هنرمند بها ندهد، یا طلبه هنرش را رها کرده و به فضاهای معمول حوزوی بر میگردد یا به کلی جذب هنر شده و از فضای حوزوی دور میشود؛ البته این اهمیت قائل شدن برای تبلیغ هنری باید از سوی طلاب هم از مسؤولان مطالبه شود.
وی با اشاره به اینکه برگزاری جشنواره ها بهانه ایست برای حمایت، تشویق و نشر و گسترش طلاب هنرمند، اما کافی نیست خاطرنشان کرد: رهبر معظم انقلاب سال ها پیش در قم سخنرانی کردند گفتند حوزه باید وارد جریان سینما شود، صداوسیمای قم دانشکدهای را تاسیس کرد و اتفاقی که افتاد این بود که تنها تهیه کننده برای صدا و سیما تربیت شد و طلاب رفتند مجری و تهیه کننده شدند؛ اما یک کار نو و بزرگ وجریان سازی صورت نگرفت.
حکیمی ادامه داد: این در حالی است که در دنیا تعداد زیادی از کارگردانان، کشیش هستند، سینمای اروپا گسترش دهنده تفکرات فلسفی و کلامی غرب بوده و ما هنوز داریم در فضای کلامی سکولاریزم و فمینسیم و ... مبارزه میکنیم، متکلم ما سکولاریزم را رد میکند آنگاه مردم ما وقتی فیلم «شکلات» را میبینند که عینیترین تصویر برای مفهوم سکولاریزم است، آن را باور میکنند.
وی گفت: همانطور که در هشت سال دفاع مقدس در پشت خاکریزهایمان نیرو داشتیم در خاکریزهای فکر و اندیشه مان نیز نیازمند حضور نیروهای خبره هستیم؛ ما نمیتوانیم بازیهای کامپیوتری و کارتونها و انیمیشنها را که امروزه در همه جا یافت میشود، محدود کنیم بلکه به فرموده معصوم(ع) باید، فرزندانمان را با دادن آگاهی های لازم واکسینه کرده و آزادش بگذاریم.
حکیمی یادآور شد: طلبهای میتواند وارد عرصه هنر شود که فهم و شناخت دینی پیدا کرده است، کلام اسلامی را خوب بداند و عقاید استدلالی و محکمی داشته باشد. یعنی عقاید و باورهای دینی طلبهای که وارد این عرصه می شود قوی و محکم باشد وگر نه، نه تنها سازندگی نخواهد داشت بلکه مایه سقوط خواهد شد.
وی در خصوص برگزاری جشنواره ادبی هنری حوزه خراسان با تأکید برضرورت پرداخت به ادبیات و هنر طلاب و شناخت تحولات زمان از سوی آنان ابراز داشت: برگزاری این گونه جشنوارهها بسیار مفید و کمترین تأثیر آن، تشویق و ایجاد انگیزه برای طلاب جهت حضور در عرصه های هنری است، باعث میشود طلاب این فضا را پیگیر بوده و با سرعت بیشتری حرکت کند، امیدوارم روزی برسد که این جشنواره آنقدر گسترش یابد که هر بخش تخصصا به صورت جشنواره برگزار شود. /930/ت302/ص