نگاهی دلسوزانه به وضعیت آموزش و پژوهش حوزه علمیه تبریز

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در آذربایجان شرقی، حوزه‌ های علمیه استان اگرچه از پشتوانه علمی، اساتید توانمند و طلاب با انگیزه برخوردارند، اما در مسیر تحقق «حوزه تراز انقلاب اسلامی» با موانع مهمی مواجه‌اند. در این یادداشت، محورهای اساسی که نیاز به بازتعریف و اقدام عاجل دارند، به‌طور دقیق بررسی شده است:

 ظرفیت فعلی حوزه‌ها

طلاب استان آذربایجان شرقی در ۱۷ مدرسه علمیه مشغول تحصیل هستند. با این حال، پرسش مهمی که در این میان مطرح می‌شود آن است که آیا این ظرفیت انسانی و ساختاری با نیازهای فرهنگی، تبلیغی و فکری استان سازگار است؟ به‌عبارت دیگر، آیا طلاب و این حجم از فضاهای آموزشی، در خدمت تحولات فرهنگی و معنوی مردم منطقه هستند یا همچنان فاصله‌ای عمیق میان ظرفیت موجود و نیازهای واقعی احساس می‌شود؟

زیرساخت‌های آموزشی در وضعیت هشدار

در نشست اخیر مدیران مدارس علمیه تبریز با نماینده ولی‌فقیه در استان، وضعیت اسف‌بار برخی زیرساخت‌ها آشکار شد؛ مدارس حوزوی‌ای که از ابتدایی‌ترین امکانات آموزشی نظیر فضای کلاس استاندارد، کتابخانه مجهز، سیستم سرمایش و گرمایش، رایانه و اینترنت پایدار بی‌بهره‌اند. در برخی مناطق، مدارس در ساختمان‌های استیجاری یا فرسوده فعالند که نه‌تنها کیفیت آموزشی را کاهش می‌دهند، بلکه کرامت طلاب را نیز زیر سؤال می‌برند. تداوم این وضعیت، ضربه سنگینی به انگیزه طلاب و اساتید خواهد زد و ضرورت دارد نوسازی و بازسازی زیرساخت‌ها در اولویت قرار گیرد.

پژوهش؛ بخش مهجور حوزه

یکی از پایه‌های تحول در هر نهاد علمی، توجه به فعالیت‌های پژوهشی است و از معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه استان هم انتظار می رود فعالیت منسجم و نظام‌مندداشته باشد. نشست اخیر معاون پژوهش حوزه‌های کشور در تبریز، با محوریت تدوین برنامه‌ پژوهشی ملی، جرقه‌ای امیدبخش بود، اما تا زمانی‌که این سیاست‌ها به مدارس منتقل نشود و پژوهش به دغدغه روزمره طلاب تبدیل نگردد، نمی‌توان به تحول علمی حوزه امید بست. راه‌حل، تعریف پروژه‌های تحقیقاتی مشخص، برگزاری کارگاه‌های مهارتی، و حمایت مالی و رسانه‌ای از پایان‌نامه‌هاست.

ارتباط حوزه و دانشگاه؛ اسناد امضاشده‌ای که خاک می‌خورند

بارها مسئولان حوزه و دانشگاه تفاهم‌نامه‌هایی برای همکاری امضا کرده‌اند، از جمله تفاهم حوزه علمیه تبریز با دانشگاه تبریز، اما این تفاهم‌ها اغلب به مرحله اجرا نمی‌رسند یا صرفاً به چند نشست نمادین محدود می‌شوند. در حالی‌که انتظار می‌رود حوزه بتواند در اتاق‌های فکر، کرسی‌های آزاداندیشی، نشست‌های علمی و پروژه‌های تحقیقاتی دانشگاه‌ها نقش فعالی ایفا کند. حوزه باید با ورود کارشناسانه به مسائل اجتماعی و علمی روز، جایگاه خود را در نظام تصمیم‌سازی منطقه‌ای تثبیت کند.

معیشت و کرامت طلاب

طلاب جهادی تبریز در ماه رمضان، با توزیع غذای نذری در شب‌های قدر، نماد روشنی از روحیه انقلابی و خدمت‌رسانی خود را به نمایش گذاشتند. اما این اقدامات خودجوش، بدون حمایت نهادی پایدار نمی‌مانند. وضعیت معیشتی، مسکن، بیمه درمانی و حتی سلامت روان طلاب، مسائلی است که مرکز خدمات حوزه باید با نگاه حمایتی به آن‌ها بپردازد. اگر از طلاب حمایت نشود، روحیه‌ خدمت در آن‌ها آسیب خواهد دید و چرخه تربیت نیروهای انقلابی کند یا مختل خواهد شد.

جذب هدفمند و جریان تبلیغ مؤثر

یکی از نگرانی‌ها، کاهش جذب طلاب جدید در مدارس علمیه است؛ باید سازوکاری طراحی شود تا هم فرآیند جذب، هدفمند، جذاب و اطلاع‌رسانی‌شده باشد و هم فعالیت‌های تبلیغی طلاب به‌طور شایسته در رسانه‌ها برجسته گردد.