«سند حوزه و هوش مصنوعی» در آستانه نهاییشدن است

به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، آیتالله علیرضا اعرافی مدیر حوزههای علمیه در آیین رونمایی از نرمافزار «جامع الاحادیث ۴» که در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم انسانی اسلامی نور برگزار شد، ضمن تبریک میلاد پیامبر اکرم(ص) و امام صادق(ع) و نیز گرامیداشت هفته وحدت، بیان کرد: جایگاه رسول خدا(ص) مقامی بلند است که دست کسی به آن نمیرسد و گرچه در پایان سلسله انبیا ظهور کرد، اما در صدر آنان قرار گرفت و در مقام «قَابَ قَوْسَیْنِ أَوْ أَدْنَیٰ» نزدیکترین مرتبه قرب الهی را داراست. انوار وجود پیامبر عظیمالشأن اسلام در همه عوالم آشکار شد و تا روز قیامت استمرار خواهد یافت.
مدیر حوزههای علمیه کشور با اشاره به ابعاد شگفتآور رسالت پیامبر(ص) گفت: در حالیکه هیچ ابزار رسانهای وجود نداشت، پیام نورانی اسلام در کمتر از ۲۳ سال به سراسر عالم راه یافت و پیامبر(ص) در جامعهای فاقد فرهنگ و ساختار فکری توانست تمدنی نو بنا کند.
آیتالله اعرافی افزود: از اعجاز رسالت پیامبر این است که در این مدت کوتاه، بدون هرگونه ابزار ارتباطی، جهان شاهد درخشش نور اسلام شد و حتی در واپسین روزهای حیات پیامبر، پرچمداران این آیین الهی در مرزهای اروپا و آفریقا حضور داشتند.
وی در ادامه تصریح کرد: این گسترش بر پایه شمشیر نبود، گرچه اسلام در شرایط ضرورت دین جهاد و مقاومت است، اما اساس آن بر ذخایر معرفتی، معنوی، اخلاقی و جاذبههای ناب فرهنگی استوار است. همین اندیشه متعالی، اخلاق عظیم پیامبر و تربیتیافتگان دست او بود که موانع را در هم شکست و دروازههای تازهای گشود.
مدیر حوزه های علمیه کشور با تأکید بر اعجاز گسترش اسلام بیان کرد: در زمانی که هیچ ابزار ارتباطی در اختیار نبود، پیام اسلام با شتاب به سراسر عالم رسید. تمدنهای بزرگی همچون ایران، یونان، مصر، هند و چین وجود داشتند، اما در شبهجزیره عربستان اثری از آنها باقی نبود.
وی تصریح کرد: جامعه آن روز عربستان تهی از دانش، فرهنگ و ساختار سیاسی بود؛ دولتی وجود نداشت و پیامبر(ص) نخستین دولت را ایجاد کرد. جامعه فاقد انسجام بود و ایشان انسجام آفرید. اگر شاخصهای یک جامعه پیشرفته را در عرصه معرفت و فرهنگ در نظر بگیریم، در عصر بعثت هیچیک در مکه وجود نداشت.
آیتالله اعرافی افزود: در ادبیات عرب گاهی نوآوریهایی دیده میشد اما در مجموع جامعه تهی بود و پیامبر در چنین شرایطی با سرمایههای معرفتی و اخلاقی و نیز با راهبردهای دقیق، توانست اسلام را جهانی کند و ارکان تمدنی نو را پایهگذاری نماید.
اصحاب دانش و فضیلت نسبت به تحولات فناوری آگاه باشند
مدیر حوزههای علمیه کشور با اشاره به امدادهای الهی در جنگ ۱۲ روزه و جلوههای آن در رهبری معظم و حضور مردم ایران گفت: همانطور که این تجربه برای ما الهامبخش بود، فناوریهای نو و بهویژه هوش مصنوعی نیز در کنار فرصتهای بزرگ، نگرانیهایی دارند که حوزه باید برای آنها برنامه داشته باشد. اصحاب دانش و فضیلت باید نسبت به تحولات فناوری آگاه باشند.
آیت الله اعرافی اظهار کرد: گاهی میگویند امداد الهی، امروز که برگبرگ پروندههای شیاطین دنیا روشن میشود و به زوایای مختلف آن آگاهی پیدا میکنیم، میبینیم که امداد غیبی الهی آمد چراکه این امداد در رهبری فرماندهی کل قوا پیدا کرد، اولاً؛ ثانیاً در حضور شگفتانگیز، وحدتبخش، شجاعانه و فوقالعاده ملت بزرگ ایران نمایان شد؛ و سپس در حرکت قوی نیروهای مسلح و جهاد عظیم آنان تجلی کرد. آن امداد غیبی الهی در این سه قلمرو به طور ویژه جلوه کرد.
وی ادامه داد: همه آمدند پای کار؛ آن جمعه دوم وسط معرکه، صحنه ایران اسلامی را در هزار نقطه و بیش از هزار نقطه در نماز جمعه، همایشها و تظاهرات دیدیم و این پدیده شگفتانگیز، تمام تصورات و بافتههای تحلیلی طراحان علیه ایران و انقلاب اسلامی را نقش بر آب کرد و ماندند که چه شد. این امداد غیبی در این چارچوب بود: بزرگان، مراجع عظام، حوزههای علمیه، دانشگاهها، شخصیتها و در اصل، توده اصلی مردم که با وجود تجربه تورم ۳۰ تا ۴۰ درصدی در یک دهه، چنین حضوری آفریدند. این اعجاز الهی بود.
آیتالله اعرافی با اشاره به درسهای این تجربه گفت: این درسهای اثباتی است، اما نکاتی هم داشت که یکی از آنها همین حوزه هوش مصنوعی است و امروز هم من به عنوان یک شخص، هم اهتمام دستگاههای مسئول دولتی و قانونگذاری نسبت به تحولات هوش مصنوعی را میبینم، هم دغدغههایی دارم و در مواردی نگرانم؛ نسبت به کار خود ما هم همینطور.
مدیر حوزههای علمیه کشور خاطرنشان کرد: با این حال نگرانیها کم نیست و یکی از نگرانیها این است که در این تنوّج فناوریهای جدید و پیشرفتها عقب بمانیم و منفعل شویم و نتوانیم بر همه ابعاد آن سیطره پیدا کنیم.
وی تأکید کرد: در حوادث اخیر و جنگ ۱۲ روزه نیز شاهد برخی کاستیها بودیم، بنابراین ما به عنوان حوزه هم باید بیمناک باشیم از آسیبهای پیش رو، هم امیدوار باشیم، و هم دارای راهبرد و نقشه راه باشیم.
«سند حوزه و هوش مصنوعی» در آستانه نهاییشدن
مدیر حوزههای علمیه کشور در ادامه با تأکید بر لزوم توجه عمیق حوزه به تحولات فناوریهای نوین و هوش مصنوعی، اعلام کرد: «سند حوزه و هوش مصنوعی و فناوریهای پیشرفته» در آستانه نهاییشدن است و بهزودی برای بررسی به بزرگان و شورای عالی حوزه ارائه خواهد شد،
به گفته آیت الله اعرافی، مرکز تحقیقات کامپیوتری نور پیشگام فناوریهای علوم اسلامی بوده و امروز نیز با گزارشهای ارائهشده، چشماندازهای خوبی به نمایش گذاشته است، اما کلان حوزه باید هم بیمناک و هم امیدوار باشد و با نقشه راه به استقبال این تحولات برود.
مدیر حوزه های علمیه با اشاره به ضرورت ورود حوزه به عرصههای جدید بیان کرد: فلسفه و فقه هوش مصنوعی، اخلاق و حقوق مرتبط با آن از مهمترین موضوعاتی است که باید در دستور کار حوزه قرار بگیرد. در اروپا و آمریکا پژوهشهای زیادی در این حوزه انجام شده و ما نیز باید فعالانه وارد این عرصه شویم.
وی ادامه داد: در قلمروهای علوم اسلامی و فناوریهای جدید بهویژه علوم شناختی، بحثهای فراوانی وجود دارد و نیازمند رشتهها و تحقیقات تخصصی در حوزه هستیم. همچنین کاربرد هوش مصنوعی در منابع و متون اسلامی میتواند ظرفیتهای تازهای برای استنباط و پژوهش ایجاد کند، مشروط بر اینکه زیر نظر مجتهدان و صاحبنظران باشد.
مدیر حوزههای علمیه کشور افزود: هوش مصنوعی میتواند در نظام آموزشی، پژوهشی و حتی اداری حوزه تحولات بزرگی رقم بزند. حوزه باید در تولید اسناد ملی و سیاستگذاریهای مربوط به فناوریهای نو نقشی اساسی ایفا کند. البته این حرکت نیازمند اشراف فیلسوفان، مجتهدان و متفکران است و باید با جدیت دنبال شود.
آیت الله اعرافی در پایان ابراز امیدواری کرد: نرمافزاری که امروز رونمایی شد، بتواند در آغاز سال تحصیلی، زمینهساز رشد و پیشرفت در فهم و استفاده از احادیث اهلبیت(ع) و تقویت علوم اسلامی شود.