وقتی ده‌ها فرقه، پرچم واحد اسلام را بالا می‌برند
در دل تنوع مذهبی و حضور ده‌ها فرقه، مالزی تجربه‌ای از وحدت اسلامی را به نمایش می‌گذارد. مسلمانان این کشور فارغ از اختلافات فرقه‌ای، یک‌صدا حول محور اسلام و پیامبر اعظم (ص) ایستاده‌اند.
به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، هم‌زمان با هفته وحدت و در روزهایی که جهان اسلام بیش از هر زمان دیگری نیازمند همدلی و همراهی است، نگاه به تجربه کشورهایی که وحدت را نه در شعار بلکه در سبک زندگی روزمره خود به نمایش گذاشته‌اند، اهمیت ویژه‌ای دارد.
مالزی، کشوری که ۶۰ درصد جمعیتش را مسلمانان تشکیل می‌دهند و ۴۰ درصد دیگر پیرو ادیان و مذاهب گوناگون هستند، یکی از همین نمونه‌هاست. جامعه‌ای که با وجود تنوع قومی و دینی توانسته اسلام را به‌عنوان عنصر هویت‌ساز و محور همبستگی تعریف کند.
در مالزی اسلام هم یک دین فردی و هم هویت جمعی و اساس تمدن به شمار می‌رود. شاید همین نکته است که سبب شده حتی در شرایطی که «مکتب تشیع» به رسمیت شناخته نمی‌شود، باز هم روح وحدت و همگرایی اسلامی در جامعه دیده شود. به تعبیر بسیاری از مسئولان این کشور «ما وارد مکاتب نمی‌شویم؛ اسلام هویت و وجود ماست.»
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در مالزی حبیب رضا ارزانی می‌گوید: «این رویکرد سبب شده که از بیان موضوعاتی که می‌تواند زمینه‌ساز تفرقه و جدایی شود، به‌شدت پرهیز کنند. در فضای عمومی مالزی سخن گفتن از مسائل اختلافی، جایگاهی ندارد و به‌جای آن تلاش برای تقویت جمعیت مسلمانان و نشان دادن چهره‌ای واحد از اسلام در اولویت است.»
آیینهای وحدت؛ از مولودالنبی تا نماز جمعه
در مراسم بزرگداشت ۱۲ ربیع‌الاول که در مالزی به‌عنوان روز میلاد پیامبر اکرم(ص) برگزار می‌شود، وحدت اسلامی به بهترین شکل خودنمایی می‌کند. حضور پادشاه، نخست‌وزیر، وزرا، روحانیان، زنان و مردان در کنار هم، صحنه‌ای است که معنای واقعی امت واحده را به تصویر می‌کشد. ترکیب رنگی لباس‌ها و پوشش‌های سنتی هر ایالت، فضایی دیدنی و پرشکوه می‌آفریند. گویی هر رنگ و هر لباس، تکه‌ای از پازل زیبای وحدت اسلامی است.
یکی از جلوه‌های خاص این مراسم، اهدای «جایزه مولودالنبی» است. جایزه‌ای ملی که هر سال به برگزیدگان عرصه‌های مختلف فرهنگی و دینی اعطا می‌شود. برندگان امسال، تصویری روشن از تلاش‌های گسترده برای معرفی پیامبر اسلام بودند. از رئیس سازمان حج مالزی که با مدیریت کارآمد هزینه‌ها را کاهش داده بود، تا کارگردانی که انیمیشنی درباره پیامبر ساخته بود؛ از یک هنرپیشه چینی‌تبار که مسلمان و محجبه شده بود تا یک شیخ‌الاسلام ایالتی که نوآوری‌های دینی ارزشمندی داشت. همه آنان در حضور عالی‌ترین مقام کشور، جوایز خود را دریافت کردند. صحنه‌ای که نشان می‌دهد عشق به پیامبر، محور مشترک همه مسلمانان در مالزی است.
یکی دیگر از نمادهای برجسته وحدت اسلامی در مالزی، مسابقات بین‌المللی قرآن کریم کوالالامپور است. رقابتی که از دهه‌ها پیش تاکنون برگزار و به‌عنوان مهم‌ترین مسابقات قرآنی جهان اسلام شناخته می‌شود. در این رویداد، قاریان و حافظان از ده‌ها کشور اسلامی گرد هم می‌آیند و صحنه‌ای باشکوه از همدلی دینی را رقم می‌زنند.
رایزن فرهنگی ایران در مالزی این مسابقات را «نماد عینی وحدت اسلامی» می‌داند و تأکید می‌کند که: «هر ساله در این مسابقات می‌توان جلوه‌ای از امت واحده اسلامی را دید؛ امت‌هایی که فارغ از زبان، قومیت یا مذهب، همه در پرتو قرآن کریم گرد هم می‌آیند.»
در این میان، سازمان جاکیم (JAKIM) به‌عنوان مهم‌ترین نهاد آموزش دینی مالزی، نقش برجسته‌ای در مدیریت فضای وحدت‌آفرین ایفا می‌کند. این سازمان، مفتی‌های ۱۴ ایالت کشور را گرد هم می‌آورد تا نمایندگان شایسته را برای جایزه مولودالنبی معرفی کنند. چنین ساختاری، علاوه بر انسجام دینی، پیوندی میان مراکز محلی و ملی ایجاد و وحدت اسلامی را در سطوح گوناگون تقویت می‌کند.
تجربه ایران در نگاه مالزیایی‌ها
یکی از نکات جالب در فضای وحدتی مالزی، جایگاه ویژه ایران در نگاه مردم و مسئولان این کشور به ویژه پس از ۱۲ روزه با رژیم صهیونیستی است. هرچند تحریم‌ها و فشارهای خارجی، ایران را در عرصه جهانی در موقعیتی خاص قرار داده، اما در مالزی، ایرانی بودن مترادف با مقاومت، اقتدار و ایستادگی در برابر ظلم شناخته می‌شود. رایزن فرهنگی ایران در مالزی، تأکید می‌کند: «هر کسی در مالزی بگوید ایرانی است، مورد احترام ویژه قرار می‌گیرد؛ چرا که آنان ایران را کشوری مقتدر می‌دانند که در برابر قدرت‌های جهانی ایستاده است.» امروز ایرانی بودن در مالزی معادل اقتدار و عزت تلقی و ایران به‌عنوان پرچمدار مقاومت در برابر ظلم جهانی شناخته شود.
به گفته ارزانی، حضور شخصیت‌هایی چون آیت‌الله اعرافی، آیت‌الله مبلغی و حجت‌الاسلام نواب در کنفرانس‌های بین‌المللی مالزی، نشان از روابط رو به گسترش دو کشور دارد. روابطی که می‌تواند الگویی از همدلی اسلامی در سطح منطقه باشد.
نمونه‌ای دیگر از نمایش وحدت، حضور مشترک علمای شیعه و سنی در نماز جمعه مسجد «ولایت» در کوالالامپور است که با حضور آیت‌الله اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه کشور، و جمعی از مسلمانان مالزی برگزار شد. در این مراسم، نماز جماعت شیعه و سنی به‌طور مشترک اقامه شد که پیام روشن آن، امکان همزیستی و همدلی در دل اختلافات مذهبی است.
البته مالزی همچون هر جامعه دیگری، چالش‌های خود را دارد. رایزن فرهنگی ایران در مالزی می‌گوید: «تشیع در این کشور رسمیت ندارد و گاه محدودیت‌هایی در بیان برخی دیدگاه‌ها وجود دارد. اما برخی معتقدند همین پرهیز از ورود به مسائل اختلافی، تا حدی توانسته مانع از شکل‌گیری بحران‌های مذهبی شود. در واقع، جامعه مالزی با انتخاب «اسلام به‌عنوان هویت مشترک»، راهی میانه را برگزیده است و همچنان تلاش می‌کند جمعیت مسلمانان بیش از سایر ادیان و مذاهب باشد.»
حمایت مالایی‌ها از مردم غزه
یکی از محورهای برجسته در سخنان رایزن فرهنگی ایران، پیوند میان وحدت اسلامی و مسئله فلسطین بود. وی تأکید کرد: «امروز جهان اسلام باید بداند که بدون همدلی و اتحاد، امکان مقابله با ظلم جهانی وجود ندارد. نمونه روشن آن، غزه است. مردم غزه به تنهایی در برابر رژیمی تا دندان مسلح، ایستاده‌اند و این ایستادگی زمانی به نتیجه خواهد رسید که امت اسلامی به‌طور متحد از آنان حمایت کند.»
این نگاه، در میان مردم مالزی نیز بازتاب گسترده‌ای دارد. حمایت از فلسطین یکی از موضوعاتی است که به عامل وحدت‌بخش مسلمانان این کشور تبدیل شده است. تظاهرات‌های خیابانی، جمع‌آوری کمک‌های مردمی و حضور در برنامه‌های همبستگی، نشان می‌دهد که غزه برای مسلمانان مالزی صرفاً یک مسئله خارجی نیست و به نوعی بخشی از هویت مشترک آنان است.
نگاه به تجربه مالزی نشان می‌دهد که وحدت اسلامی صرفاً یک شعار نیست و می‌تواند به‌عنوان یک سیاست اجتماعی و فرهنگی در جامعه نهادینه شود. در کشوری با تنوع قومی و مذهبی، اسلام به‌عنوان «هویت مشترک» تعریف شده و از ورود به مباحث اختلاف‌انگیز پرهیز می‌شود. آیین‌هایی چون جشن میلاد پیامبر(ص)، برگزاری جوایز مولودالنبی، نماز جمعه‌های مشترک و تلاش برای معرفی چهره‌ای واحد از اسلام، همگی گام‌هایی هستند در مسیر تقویت وحدت.
پیام روشن این تجربه برای جهان اسلام، به‌ویژه در هفته وحدت آن است که همدلی و همراهی تنها راه رسیدن به نتایج بزرگ است؛ از ایستادگی در برابر قدرت‌های جهانی گرفته تا دفاع از ملت مظلوم غزه. مالزی امروز آیینهای است که نشان می‌دهد می‌توان با وجود تفاوت‌ها در سایه اسلام به وحدتی عمیق و پایدار دست یافت. وحدتی که اگر در جهان اسلام گسترش یابد، آینده‌ای روشن‌تر برای امت محمدی رقم خواهد زد.
ارسال نظرات