تقویت اتحاد ملی و نقش نخبگان؛ راهبرد رهبر معظم انقلاب برای اقتدار پایدار کشور

اشاره: رهبر معظم انقلاب بر ضرورت تقویت اتحاد ملی و ارتقای توان داخلی کشور تأکید ویژه دارند. این اتحاد در بلندمدت زمانی محقق می‌شود که منافع مشترک میان تمامی اقشار جامعه محور تصمیم‌گیری‌ها قرار گیرد و آگاهی نسبت به دشمن مشترک موجب انسجام و همدلی گردد. در همین راستا راهبرد «قوی شدن» جایگزین مذاکره تحت فشار شده و توسعه همه‌جانبه دیپلماسی، امنیت، صنعت و علم را شامل می‌شود تا اقتدار ملی همزمان در عرصه داخلی و بین‌المللی تقویت شود. نخبگان علمی و فرهیختگان با حضور فعال در میدان عمل، روشنگری جامعه و الگوسازی، نقش محوری در تحقق این راهبرد دارند و باید با تربیت نسل‌های آینده، شبکه‌ای پایدار از توان علمی کشور ایجاد کنند. حوزه‌های علمیه نیز با تبیین دستاوردهایی مانند انرژی هسته‌ای و گفتمان وحدت‌آفرین هم فهم عمومی را ارتقا می‌دهند و هم انسجام ملی را مستحکم می‌سازند تا مسیر پیشرفت پایدار کشور هموار گردد.

در این زمینه خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام حسین جوشقانیان، مدیر مؤسسه «روایت سیره شهدا» انجام داده است که در ادامه تقدیم خوانندگان گرامی می‌شود.

رسا ـ به باور شما چه عواملی می‌توانند در تقویت اتحاد ملی که رهبر معظم انقلاب بر آن تأکید دارند در بلندمدت مؤثر باشند؟ و نقش نخبگان در تحکیم این وحدت چگونه تعریف می‌شود؟

یکی از مهم‌ترین عوامل برای تقویت اتحاد ملی در درازمدت توجه به منافع ملی است؛ منافع و مصالحی که میان همه اقشار، گروه‌ها و اصناف جامعه مشترک است و می‌تواند به‌عنوان پایه‌ای برای همبستگی و وفاق اجتماعی عمل کند. وقتی مردم و نخبگان بر این نقطه‌ی اشتراک تمرکز کنند، زمینه برای کاهش اختلافات داخلی و ایجاد همگرایی در جامعه فراهم می‌شود.

عامل دیگر درک واقعیت دشمن مشترک است. آگاهی از این موضوع که ملت با تهدیدها و دشمنانی روبه‌رو است که امنیت و استقلال کشور را هدف قرار داده‌اند موجب انسجام و همدلی بیشتر میان اقشار مختلف می‌شود. هرچه توجه جامعه و مسئولان به این دشمن مشترک جدی‌تر و واقع‌بینانه‌تر باشد پایه‌های اتحاد ملی مستحکم‌تر خواهد شد و اختلافات فرعی کمتر می‌تواند به تفرقه و تضعیف همبستگی بیانجامد.

در این مسیر نقش نخبگان و فرهیختگان جامعه بسیار تعیین‌کننده است. نخبگان می‌توانند با تحلیل دقیق مسائل ملی، تبیین منافع مشترک و آگاه‌سازی عمومی، به تقویت فهم جمعی نسبت به ضرورت وحدت کمک کنند. علاوه بر این نخبگان با ارائه الگوهای عملی همکاری و همدلی میان گروه‌ها می‌توانند سطح اعتماد اجتماعی را افزایش داده و انسجام ملی را پایدار کنند. به عبارت دیگر نخبگان نه تنها نقش هدایتگر فکری و فرهنگی دارند بلکه می‌توانند با اقدامات عملی خود مسیر وحدت و وفاق را در جامعه هموار کنند.

در نهایت تقویت اتحاد ملی نیازمند توازنی میان شناخت منافع مشترک، هوشیاری نسبت به تهدیدات مشترک و بهره‌گیری مؤثر از ظرفیت نخبگان است. هر یک از این عوامل در کنار دیگری می‌تواند زمینه‌ای قوی برای وحدت پایدار و بلندمدت ملت فراهم آورد.

رسا ـ راهبرد «قوی شدن» که رهبر معظم انقلاب به‌عنوان جایگزینی برای مذاکره تحت فشار مطرح کرده‌اند در عرصه‌های داخلی و خارجی کشور چه ابعادی دارد و چگونه می‌توان آن را تقویت کرد؟

این راهبرد بر توسعه همه‌جانبه ظرفیت‌ها و قوت‌های نظام تأکید دارد. در عرصه بین‌المللی، دیپلماسی کشور باید با قدرت و استحکام بیشتری وارد میدان شود تا جایگاه ایران در مجامع جهانی مستحکم‌تر گردد و از حقوق ملی کشور دفاع شود. در حوزه امنیت، تقویت توان نظامی و تجهیز نیروهای دفاعی از دیگر ابعاد مهم این راهبرد است تا هرگونه تهدید علیه کشور با قدرت پاسخ داده شود.

همچنین، توسعه علمی، صنعتی و فناوری در تمامی عرصه‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد. تقویت صنایع داخلی، پیشرفت در علوم و فناوری و ارتقای توانمندی‌های علمی، اقتصادی و تکنولوژیک کشور موجب می‌شود که قدرت ملی در سطح داخلی و جهانی افزایش یابد.

هدف نهایی این رویکرد این است که دشمن هیچ‌گاه به خود اجازه ندهد حتی اندیشه‌ای برای تهدید یا فشار علیه کشور داشته باشد. تقویت همه‌جانبه قوای کشور از دیپلماسی و امنیت تا علم و صنعت پایه‌های اقتدار ملی را مستحکم کرده و جایگزین مناسبی برای راهبردهای مبتنی بر مذاکره تحت فشار فراهم می‌کند.

رسا ـ با توجه به بیانات رهبر معظم انقلاب مهم‌ترین پیام ایشان برای جامعه علمی و فرهیخته کشور چیست و وظیفه این قشر در راستای تأکید بر تقویت داخلی چه می‌باشد؟

نخست نخبگان و فرهیختگان باید همواره در مرکز میدان حضور داشته باشند و اندوخته‌های علمی و دانش خود را به عرصه عمل وارد کنند تا تأثیرگذاری واقعی در پیشبرد کشور و حل مسائل ملی داشته باشند. حضور فعال در میدان عمل، زمینه تحقق توانمندی‌ها و استعدادهای علمی را فراهم می‌کند و باعث می‌شود دانش به مرحله ظهور و بروز برسد.

دوم نخبگان مسئول روشنگری و آگاهی‌بخشی جامعه هستند. با اطلاعات دقیق و دیدگاه جامع خود می‌توانند مفاهیم پیچیده و مباحث علمی و اجتماعی را به زبانی قابل فهم برای عموم مردم بیان کنند و درک عمومی از مسائل مهم کشور را افزایش دهند. این نقش ارتباط میان دانش و جامعه را تقویت کرده و به ایجاد فهم جمعی کمک می‌کند.

سوم فرهیختگان باید خود الگو باشند و با رفتار و عملکرد علمی و اخلاقی خود الگوسازی کنند. ارائه نمونه عملی و تبیین درست اقدامات موجب می‌شود نسل‌های بعدی نیز مسیر مشابهی را دنبال کنند و فرهنگ علمی و عملگرایانه در جامعه نهادینه شود.

نکته مهم دیگر این است که فرهیختگان باید سازوکارهایی برای تربیت نخبگان آینده فراهم کنند. با ایجاد فضاهای مناسب و برنامه‌ریزی هدفمند برای آموزش و پرورش استعدادهای برتر تعداد بیشتری از افراد مستعد وارد عرصه علمی و تخصصی کشور شوند و شبکه‌ای گسترده از نخبگان شکل بگیرد که بتوانند در تقویت توان داخلی و پیشرفت کشور نقش‌آفرینی کنند.

در مجموع پیام رهبر معظم انقلاب به جامعه علمی، تأکید بر حضور فعال، روشنگری، الگوسازی و تربیت نسل‌های آینده است تا دانش و توان داخلی کشور به حداکثر خود برسد.

رسا ـ نقش حوزه‌های علمیه در تبیین دستاوردهایی مانند فناوری هسته‌ای برای افکار عمومی و همچنین تقویت گفتمان وحدت‌آفرین به جای تخریب چگونه باید باشد؟

نخست حوزه‌های علمیه باید جنبه‌های مثبت و آثار گسترده فناوری هسته‌ای را در ابعاد مختلف برای مردم توضیح دهند و تبیین کنند. هدف این است که ذهن مردم صرفاً به موضوعاتی مانند بمب اتم محدود نشود و بتوانند به درک درست و جامع از فواید و برکات انرژی هسته‌ای در عرصه‌های علمی، صنعتی و اقتصادی برسند. این توضیح و تبیین باید با حضور نخبگان و مشارکت فعال مردم همراه باشد تا اطلاع‌رسانی مؤثر و دقیق صورت گیرد.

دوم گفتمان حوزه‌های علمیه باید وحدت‌آفرین باشد و در راستای انسجام ملی حرکت کند. باید از بیان سخنانی که احتمال دارد موجب شکاف یا ایجاد اختلاف میان نخبگان یا مردم شود اجتناب کرد و از هرگونه اقدامی که به قدر مشترک با دشمن منجر شود خودداری کرد. تأکید رهبر معظم انقلاب بر این نکته است که حوزه‌های علمیه نقش اصلی در هدایت جامعه به سمت همبستگی و وفاق دارند و باید با دقت و حساسیت مسیر گفت‌وگو و تبیین دستاوردهای علمی را مدیریت کنند.

به طور خلاصه حوزه‌های علمیه هم باید آگاهی‌بخشی علمی انجام دهند و هم با گفتمان وحدت‌آفرین زمینه انسجام ملی را تقویت کنند تا دستاوردهای کشور به درستی برای جامعه شناسانده شود و همزمان از هرگونه تفرقه و سوءتفاهم جلوگیری گردد.