لانه جاسوسی آمریکا تسخیر نمیشد، کودتای ۲۸ مرداد دیگری تکرار میشد
به مناسبت ۱۳ آبان سالروز تسخیر لانه جاسوسی آمریکا و دهه مبارزه با استکبار جهانی، حجتالاسلام جاوید مدیر مدرسه علمیه رضویه شیراز و استاد سطح عالی در گفت و گوی تفصیلی با خبرنگار خبرگزاری رسا در فارس به بررسی تاریخی و تحلیلی ابعاد مختلف این رویداد و زمینههای سیاسی، اعتقادی و تاریخی آن پرداخت.
در این گفتوگو، وی با تشریح سیر تاریخی دشمنی آمریکا با ملت ایران، از دوران مشروطه تا پیروزی انقلاب اسلامی و ماجرای ۱۳ آبان ۱۳۵۸، به نقش ولایت فقیه، هوشمندی امام خمینی(ره) و بصیرت دانشجویان پیرو خط امام در شکست هیمنه استکبار جهانی اشاره کرد.
رسا- در ابتدا بفرمایید برای درک درست از ماجرای تسخیر لانه جاسوسی، چه مقدمهای لازم است؟
در مسیر بندگی خدای تبارک و تعالی، خدای متعال دو خط را برای بشر ترسیم کرده است؛ یک خط اهل ایمان است که در رأس آن «الله نور السموات و الارض» و «الله ولی الذین آمنوا یخرجهم من الظلمات الی النور»قرار دارد. در کنار آن، خط دیگری نیز هست که در سوره مبارکه بقره مطرح شده، یعنی مسیر طاغوت.
کسی که موحد باشد، یک ولی بیشتر ندارد، اما آنکه از ولی حقیقی یعنی خدای تبارک و تعالی فاصله بگیرد، برای خود اولیای متعدد برمیگزیند. لذا در قرآن میفرماید «الله ولی»به صورت مفرد آمده اما درباره کفار «اولیاؤهم الطاغوت» به صورت جمع بیان شده است.
این تقابل میان ولایت الهی و ولایت طاغوت در همه دورانها وجود داشته است؛ از عصر انبیای الهی گرفته تا دوران ائمه اطهار(ع). در زمان حضرت ابراهیم(ع) نمرود نماد طاغوت بود، در زمان حضرت موسی(ع) فرعون، و در دوران اهلبیت(ع) نیز بنیامیه و بنیعباس این نقش را ایفا کردند. در دوران غیبت هم همین خط ادامه دارد؛ مؤمنان در مسیر ولایت الهی حرکت میکنند و در برابرشان جریان طاغوتی ایستاده است.
ریشههای تاریخی سلطهطلبی غرب و نگاه آنان به ایران
رسا- شما در سخنانتان اشارهای به طاغوتهای معاصر داشتید. لطفاً درباره خاستگاه تاریخی سلطه آمریکا بر ایران توضیح دهید.
بعد از جنگ جهانی دوم، قدرت آمریکا رو به اوج رفت و در کنار شوروی، جهان را به سمت دو قطبی شدن برد. اروپا همواره تحت تأثیر و تابع آمریکا بوده است. ایران به دلیل موقعیت ممتاز و ژئوپلیتیکیاش، همیشه مورد طمع قدرتها بوده است.
ایران کشوری است با معادن غنی، نفت و گاز فراوان، و از نظر ضریب هوشی و موقعیت جغرافیایی در سطحی بینظیر قرار دارد؛ دسترسی به آبهای آزاد، ارتباط با اقیانوس هند، و موقعیت استراتژیک تنگه هرمز از جمله مزیتهای ایران است که همین ویژگیها سبب طمع دیرینه آمریکا به این سرزمین شده است.

از ملی شدن نفت تا کودتای ۲۸ مرداد
رسا- به نظر شما نقطه آغاز دخالت مستقیم آمریکا در ایران از کجا بود؟
نقطه عطف این دخالتها به دوران ملی شدن صنعت نفت بازمیگردد. دکتر محمد مصدق، نخستوزیر قانونی کشور و یک ملیگرا بود که در کنار مرحوم آیتالله سید ابوالقاسم کاشانی توانست ملی شدن نفت ایران را به ثمر برساند. این حرکت برای انگلیس و آمریکا بسیار سنگین بود.
پس از اختلافی که میان آیتالله کاشانی و مصدق بهوجود آمد، آمریکا توانست کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ را طراحی کند. اسناد نشان میدهد سازمان سیا در این کودتا نقش محوری داشت. دکتر مصدق هشدار آیتالله کاشانی درباره کودتا را جدی نگرفت و در نتیجه، حکومت ملی او سرنگون شد. شاه با حمایت آمریکا بازگشت و سلطه استکبار بر ایران تثبیت شد.
تا امروز نیز اسناد طبقهبندیشده آن کودتا منتشر نشده است، چون آمریکا نمیخواهد نقش مستقیم خود و مزدوران داخلیاش فاش شود.
از ساواک تا خیزش روحانیت مبارز
رسا- پس از کودتای ۲۸ مرداد، نقش آمریکا در اداره رژیم پهلوی چگونه ادامه یافت؟
آمریکا شاه را بهعنوان ژاندارم خلیج فارس تثبیت کرد و با همکاری موساد، ساواک را برای سرکوب مخالفان تأسیس نمود. با این حال، روحانیت مبارز به رهبری بزرگانی همچون مرحوم آیتالله بروجردی، امام خمینی(ره) و یاران ایشان مبارزه را ادامه دادند.
امام خمینی از همان آغاز، دشمن اصلی ملت ایران را آمریکا معرفی کرد و فرمودند که اسرائیل فرزند نامشروع آمریکاست این خط مبارزه در پانزده خرداد ۱۳۴۲ علنی شد و در ۱۳ آبان ۱۳۴۳، امام به دلیل اعتراض به کاپیتولاسیون به ترکیه و سپس به نجف تبعید شد.
امام خمینی(ره) و شناخت عمیق از ماهیت استکبار
رسا- تبعید امام خمینی چه تأثیری در مسیر مبارزه داشت؟
امام سیزده سال در نجف اقامت داشتند، اما هدایت مبارزات ملت ایران را از آنجا ادامه دادند. ایشان بهخوبی ماهیت امپریالیسم آمریکایی را شناخته بودند و میدانستند این کشور سلطهگر، هرجا که بتواند، منابع ملتها را غارت میکند. نمونهاش ونزوئلا، سودان و بسیاری از کشورهای آفریقایی است که آمریکا بهوسیله مزدورانش در آنجا دخالت کرده و منابعشان را غارت میکند.
پس از پیروزی انقلاب در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷، دشمنان خارجی از جمله آمریکا و ایادیاش در منطقه تلاش کردند کشور را تجزیه کنند؛ در کردستان، خوزستان، ترکمنصحرا و بلوچستان فتنههایی برپا شد. همه اینها در راستای تضعیف نظام نوپای اسلامی بود.
پیشدرآمد تسخیر لانه جاسوسی
رسا- ماجرای اشغال سفارت آمریکا چگونه آغاز شد؟
پیش از ۱۳ آبان ۱۳۵۸، یکبار گروههای چپگرا اقدام به حمله به سفارت آمریکا کردند که با دستور شورای انقلاب، محل تخلیه شد. اما در ۱۳ آبان همان سال، همزمان با سالگرد تبعید امام و روز دانشآموز، دانشجویان پیرو خط امام با برنامهریزی قبلی وارد سفارت شدند و آن را تسخیر کردند.
آمریکا شاه را پناه داده بود و همین اقدام خشم ملت را برانگیخت. امام خمینی پس از بررسی هوشمندانه، این حرکت را تأیید کردند. مردم بهصورت گسترده از دانشجویان حمایت کردند و تسخیر لانه جاسوسی به حرکتی مردمی تبدیل شد.
افشای اسناد جاسوسی آمریکا
رسا- اسناد بهدستآمده از سفارت چه اطلاعاتی را فاش کرد؟
بخش زیادی از اسناد پودر یا رشتهرشته شده بود، اما دانشجویان با زحمت فراوان توانستند آنها را بازسازی کنند. حدود ۴۰ جلد سند از لانه جاسوسی منتشر شد که دخالت مستقیم آمریکا در امور داخلی ایران و کشورهای منطقه را نشان میداد.
از این اسناد معلوم شد که بنیصدر مزدور آمریکا بود و دشمنی با چهرههایی چون شهید آیتالله بهشتی، تلاشی برنامهریزیشده از سوی آنان بود. همچنین مخالفت با اصل ولایت فقیه در مجلس خبرگان نیز با هدایت عناصر وابسته به آمریکا انجام میشد.
رسا- ماجرای شکست حمله نظامی آمریکا در طبس را چگونه تحلیل میکنید؟
در پنجم اردیبهشت ۱۳۵۹، آمریکا عملیاتی نظامی برای آزادسازی گروگانها طراحی کرد. نیروهای ویژه دلتا با تجهیزات کامل وارد خاک ایران شدند، اما در طبس گرفتار طوفان شن الهی شدند و عملیات شکست خورد.
انفجارها و نابودی تجهیزات آنان هیمنه ابرقدرت آمریکا را در هم شکست. وزیر دفاع آمریکا بعدها با عصبانیت گفت: آیتالله خمینی هر بار که دستش را تکان میداد، یک هلیکوپتر ما سقوط میکرد این شکست، نشانه روشن امداد الهی و تأیید الهی بر مسیر انقلاب بود.

پیامدهای سیاسی تسخیر لانه جاسوسی
رسا- به نظر شما مهمترین پیامد تسخیر لانه جاسوسی چه بود؟
تسخیر لانه جاسوسی، چهره واقعی آمریکا را برای جهانیان آشکار کرد و نشان داد که این ابرقدرت شکستپذیر است. امام خمینی(ره) فرمودند: تسخیر لانه جاسوسی، انقلاب دوم است، انقلابی بزرگتر از انقلاب اول این حادثه سبب شد ملتها باور کنند که میتوان در برابر استکبار ایستاد و پیروز شد.
رسا- امام در سال ۱۳۶۷ هشدار داده بودند که برخی ممکن است بعدها از این حرکت برائت جویند. آیا امروز این پیشبینی محقق شده است؟
بله، متأسفانه امام پیشبینی دقیقی داشتند. امروز برخی از همان دانشجویان دیروز که زمانی در تسخیر لانه جاسوسی نقش داشتند، اکنون در طیف اصلاحطلب قرار گرفته و همسو با آمریکا سخن میگویند. این جای تأسف دارد.
البته بسیاری از همان دانشجویان، از جمله شهید سید محمدحسین علمالهدی، در دفاع مقدس به شهادت رسیدند و وفاداری خود را به انقلاب ثابت کردند.
رسا- در پایان، اگر نکتهای بهعنوان جمعبندی دارید، بفرمایید.
تسخیر لانه جاسوسی اگر انجام نمیشد، بدون تردید کودتایی مشابه کودتای ۲۸ مرداد در ایران تکرار میشد. اسناد لانه جاسوسی نشان میدهد که آمریکا در پی نفوذ در ارتش و برنامهریزی برای براندازی از درون بود.
به برکت رهبری امام خمینی(ره) و پس از ایشان حضرت آیتالله خامنهای، نظام اسلامی در برابر همه این توطئهها ایستاد و سربلند ماند.
البته مشکلات اقتصادی و فشارها وجود دارد، اما دشمن بداند ملت ایران همچنان پای انقلاب ایستاده است. چنانکه رهبر معظم انقلاب فرمودند، مردم با وجود سختیها از آرمانهای خود عقبنشینی نخواهند کرد.
امیدوارم خداوند به برکت خون شهدا و مجاهدت ملت، این نظام مقدس را از گزند دشمنان حفظ کند و طول عمر با عزت به رهبر معظم انقلاب عنایت فرماید.