ترویج فرهنگ تکلم با قرآن/ «تعالیم روح‌بخش» منتشر شد
نویسندگان کتاب «تعالیم روح‌بخش» تلاش کرده‌اند تا با شعار پیش به سوی فرهنگ تکلم با قرآن به بیان مصادیقی از روش‌های به‌کارگیری آیات قرآن در گفتار و نوشتار بپردازند.
به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، کتاب «تعالیم روح‌بخش؛ آموزش روش های به کارگیری آیات قرآن در گفتار و نوشتار، برگرفته از سیره اهل بیت(ع)» در دو جلد به همت حجج اسلام سیدمحمدمهدی طباطبایی و سیدمحمدحسین طباطبایی در دو هزار و ۵۰۰ نسخه توسط انتشارات جامعةالقرآن الکریم و اهل البیت(ع) به چاپ رسید که جلد اول در ۱۵۶ صفحه و جلد دوم در ۲۱۲ صفحه است.
در مقدمه این کتاب آمده است: پیامبر اکرم(ص) فرمود «همانا من دو چیز گرانبها را در میان شما باقی می گذارم؛ کتاب خدا و اهل بیتم را. تا زمانی که به این دو چیز گرانبها تمسک کنید، گمراه نخواهید شد. این دو از یکدیگر جدا نخواهند شد تا این که روز قیامت در کنار حوض کوثر بر من وارد شوند.» یکی از نکاتی که از این حدیث شریف استفاده می شود آن است که قرآن و اهل بیت(ع) همیشه همراه یکدیگرند و جدایی ناپذیرند و کسانی که دنبال درک حقایق قرآن هستند، باید به اهل بیت رجوع کنند و از آنان پیروی نمایند. از ویژگی های سبک گفتاری اهل بیت(ع)، به کارگیری فراوان آیه های قرآن است.
آن بزرگواران ضمن مستدل نمودن کلام خود به آیات نورانی قرآن، به ما می آموزند که چگونه از این مائده آسمانی بهره بگیریم و تعالیم روح‌بخش آن را در زندگی خود پیاده نمائیم. با دقت در سبک گفتاری اهل البیت(ع) و چگونگی استشهاد آنان به آیات قرآن، می توان روش ها و شیوه های زیبا و ارزشمندی را در موضوع به کارگیری آیات قرآن در گفتار و نوشتار به دست آورد. ما در این کتاب سعی نمودیم تا شما را با برخی این روش ها آشنا کنیم. به امید آن روز که مردم ما به راحتی بتوانند در صحبت ها و نوشته های خود از آیات و عبارت های قرآن استفاده نمایند و با آن زندگی کنند. (صفحه ۳)
درس های اول و دوم این کتاب به براعت استهلال (حسن ابتدا) و براعت ختام (حسن ختام) اختصاص دارد و خواننده با مطالبی همچون پیام تبریک و تسلیت، تولد نوزاد، شفای بیمار و آیات مرتبط با این پیام ها آشنا می شود. خواننده در دیگر درس ها با انواع اقتباس های کلی، جزئی و کامل به معنای بهره گیری و استفاده از کلام الهی در صحبت و نمونه هایی از آن آشنا می شود و همچنین می تواند با روش استفهام که در این کتاب آموزش داده شده، در کلام خود از آیات الهی بهره گیرد.
پاسخ با آیه نیز یکی دیگر از روش هاست که می توان با آیات قرآن، به سوالات دیگران پاسخ داد. نویسنده در این زمینه با نقل داستانی از ابوالقاسم قشیری در کتاب بحارالانوار (جلد۴۳ صفحه ۸۷) اینگونه نقل کرد: در بیابان می رفتم که زنی تنها را دیدم. به او گفتم «تو کیستی؟» زن گفت «و قل سلام فسوف یعلمون» پس به او سلام کردم و گفتم «در اینجا چه می کنی؟» زن جواب داد «من یهد الله فماله من مضل» گفتم «تو از جن هستی یا از انس؟» زن جواب داد «یا بنی آدم خذو زینتکم» گفتم «از کجا آمده ای؟» جواب داد «ینادون من مکان بعید» گفتم « کجا می خواهی بروی؟» جواب داد «و لله علی الناس حِج البیت» گفتم «چند روز است که حرکت کرده ای؟» پاسخ داد «و لقد خلقنا السموات و الارض و ما بینهما فی ستة ایام» گفتم «آیا غذایی میل داری؟» جواب داد «و ما جعلناهم جسدا لایاکلون الطعام» پس به او مقداری غذا داده و گفتم «تندتر حرکت کن اما عجله نکن.» گفت «لایکلف الله نفسا الا وسعها»... من از آنان پرسیدم «این زن کیست؟» گفتند «این مادر ما فضه کنیز حضرت زهراست و ۲۰ سال است که جز به کمک آیات قرآن سخن نگفته است. (جلد اول صفحه های ۱۰۶ و ۱۰۷)
نویسنده همچنین نمونه هایی از سخنان اهل بیت(ع) را آورده که با آیات قرآن همراه است. مثلا زراره گوید «از امام صادق (ع) از حد مرضی که موجب می شود فردی روزه نگیرد و ایستاده نماز نخواند، پرسیدم. امام پاسخ داد بل الانسان علی نفسه بصیرة» یعنی او به توانایی خود آگاهتر است یا امام حسین (ع) در لحظه های پایانی روز عاشورا کنار امام سجاد(ع) رفت تا با او خداحافظی کند. امام سجاد پرسید «پدر جان! امروز با این منافقان چه کردید؟» امام حسین فرمود «ای پسرم! همانا استحوذ علیهم الشیطان فانسهم ذکر الله» و جنگ در گرفت تا آن که زمین از خون ما و آنان سیراب شد. (کتاب نهج الحیاة، جلد ۶ صفحه ۳۱۸)
نمونه ای از سخنان اهل بیت(ع) با روش استدلال به قرآن اینگونه در کتاب آمده است: رسول خدا(ص) فرمود «ای پسر مسعود! نگران رزق مباش که خداوند متعال می فرماید و ما من دابة فی الارض الا علی الله رزقها و فرمود و فی السماء رزقکم و ماتوعدون و فرمود و ان یمسسک الله بضر فلا کاشف له الا هو و ان یمسسک بخیر فهو علی کل شیء قدیر. (جلد دوم صفحه ۹۷)
دعاهای قرآن، موعظه خود و دیگران، امر به معروف، نهی از منکر، ذکرهای زندگی، امثال ظاهر و پنهان قرآن، شرط، استدلال، نفی و جری و تطبیق از درس هایی است که در این کتاب مطرح شده و خواننده می تواند با این روش ها از آیات قرآن در سخنان خود استفاده کند.
نویسنده از جری و تطبیق به عنوان یک اصطلاح علوم قرآنی یاد کرد و گفت: جری و تطبیق به معنای تطبیق مفاهیم به دست آمده از آیات قرآن بر مصادیقی است که غیر از مصداق شان نزول اما مشابه آن است. مثلا اگر در آیه ای در مورد قوم بنی اسرائیل نازل شده و بیان حال آن هاست. این دلیل نمی شود که آیه مخصوص آن ها باشد و بر هیچ فرد و گروه دیگری قابل تطبیق نباشد. بلکه بر اساس روایات اهل بیت(ع) آیات قرآن مانند آفتاب و ماه در حال حرکت بوده و مخصوص به زمان و موقعیت خاصی نیست.
علامه طباطبایی می گوید «آیات قرآن منحصر به مورد نزولش نیست. بلکه در هر مورد دیگری که ملاک و ویژگی مورد نزول را داشته باشد، جاری می شود. آیات قرآن مانند ضرب المثل هاست که نخستین بار در مورد خاصی گفته شده ولی در هر مورد مشابه دیگری نیز به کار می رود. (تفسیر المیزان، جلد ۳ صفحه۶) در برخی از روایات، معصومین مفهوم و معنای آیه یا بخشی از یک آیه را بر مصداق یا یکی از آشکارترین و برترین مصادیق آن تطبیق نموده اند. (جلد ۲ صفحه ۱۴۲)
ارسال نظرات