درمان موفق عفونت گوارشی 35بیمار با پیوند مدفوع/ ایران تنها کشور دارای مرکز پیوند در منطقه

عباس یادگار، رئیس مرکز تحقیقات بیماری‌های منتقله از آب و غذای دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی امروز در مراسم بازدید خبرنگاران از پژوهشکده گوارش و کبد دانشگاه، اظهار کرد: یکی از پروژه‌های مهم ما که از حدود سال‌های 2012 تا 2013 آغاز شده، پیوند میکروبیوتای مدفوع یا FMT است. انسان از بدو تولد با میکروب‌ها در تعامل است و این میکروب‌ها در بخش‌های مختلف بدن، به‌ویژه دستگاه گوارش، ساکن هستند و نقش حیاتی در هضم غذا، تولید ویتامین‌ها، تقویت سیستم ایمنی و متابولیسم دارند. بدون این میکروب‌ها، حیات انسان ممکن نیست.

وی افزود: در شرایطی مانند مصرف طولانی‌مدت آنتی‌بیوتیک یا برخی بیماری‌ها، تعادل میکروبی دستگاه گوارش به هم می‌خورد، جمعیت میکروب‌های مفید کاهش یافته و تنوع آن‌ها تغییر می‌کند. پیوند مدفوع با هدف بازگرداندن این تعادل انجام می‌شود.

رئیس مرکز تحقیقات بیماری‌های منتقله از آب و غذای دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره فرآیند پیوند مدفوع گفت: نمونه مدفوع از فرد دهنده سالم، پس از غربالگری دقیق، در آزمایشگاه به صورت شیرابه آماده‌سازی شده و با کمک متخصص گوارش از طریق روش کولونوسکوپی به دستگاه گوارش بیمار منتقل می‌شود. 

وی ادامه داد: در حال حاضر، اصلی‌ترین کاربرد پیوند مدفوع در مرکز ما درمان عفونت مقاوم کلستریدیوم دیفیسیل (CDI) است؛ عفونتی که باعث اسهال‌های شدید شده و به درمان‌های آنتی‌بیوتیکی پاسخ نمی‌دهد. شیوع این عفونت در کشور طبق مطالعه‌ای که انجام داده‌ایم، حدود 16 درصد بوده است. بیماران مبتلا به عود مکرر این عفونت، کاندید پیوند مدفوع می‌شوند. پیوند مدفوع با بازگرداندن میکروب‌های مفید، از رشد و تولید سم این باکتری جلوگیری می‌کند.

یادگار گفت: تاکنون حدود 35 بیمار در این مرکز تحت پیوند مدفوع قرار گرفته‌اند و خوشبختانه نتایج بسیار موفقی داشته‌ایم. عوارض جانبی جدی گزارش نشده و عفونت تقریباً در تمامی موارد ریشه‌کن شده است. این مرکز در حال حاضر تنها مرکز کشور است که پیوند مدفوع را به‌صورت تخصصی و بالینی انجام می‌دهد.

وی خاطرنشان کرد: در سطح جهانی، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تاکنون تنها برای درمان CDI مجوز رسمی پیوند مدفوع را صادر کرده است و برای سایر بیماری‌ها، از جمله سندرم روده تحریک‌پذیر، هنوز تأییدیه نهایی وجود ندارد؛ هرچند تحقیقات گسترده‌ای در حال انجام است.

یادگار تاکید کرد: ایران تنها کشور منطقه است که پیوند مدفوع را برای بیماران انجام می‌دهد.

وی درباره سایر کاربردهای پزشکی پیوند مدفوع تصریح کرد: مطالعاتی در مراکز معتبر جهانی نشان داده‌اند که پیوند مدفوع می‌تواند پاسخ به ایمونوتراپی را در برخی سرطان‌ها تقویت کرده و عوارض درمان را کاهش دهد.‌ تحقیقات در زمینه نقش میکروبیوم در بیماری‌های نورولوژیک، روان‌پزشکی و حتی اوتیسم نیز در حال گسترش است. با وجود ملاحظات فرهنگی و عرفی، این روش درمانی به‌سرعت در دنیا در حال توسعه است و به‌طور قطع، درمان‌های مبتنی بر میکروبیوم در آینده جایگاه مهمی در پزشکی خواهند داشت.