عضو هیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه:
طلاب باید به دانش تفسیر قرآن کریم مسلط شوند
خبرگزاری رسا ـ عضو هیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه گفت: امروزه تفسیر یک دانش نظام مند و دارای مبانی عمیقی است که طلاب باید به طور کامل به این دانش مسلط شوند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حجت الاسلام محمد علی رضایی اصفهانی، عضو هیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه، عصر روز گذشته در نخستین دوره تربیت مبلغان قرآنی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی که در مجتمع شهید هاشمی نژاد مشهد برگزار شد، اظهار داشت: روش های تفسیری در قرآن از چنان اهمیتی برخوردار هستند که برخی همچون علامه طباطبایی معتقد هستند که روش در تفسیر قرآن موضوعیت دارد.
وی با اشاره به روش های تفسیری قرآن کریم، افزود: تفسیر روایی، عقلی_ اجتهادی، اشاری، قرآن به قرآن و تفسیر کامل از انواع روش های تفسیری قرآن کریم هستند که در عصرهای مختلف از سوی مفسران مورد استفاده قرار گرفته است اما بهترین روش همان تفسیر کامل است که از همه روش ها در تفسیر قران بهره می برد.
روش تفسیر به رأی امری باطل است
وی با بیان اینکه روش تفسیری قرآن به رأی روش باطلی است، ادامه داد: کسی که تفسیر قرآن به رأی را برگزیند جایگاه آتش را برای خود فراهم کرده است.
حجت الاسلام رضایی اصفهانی تصریح کرد: کسی که بدون توجه به منابع و قرائن سخن بگوید و یا نظر خود را بر قرآن تحمیل کند از روش تفسیر به رأی استفاده کرده است زیرا تفسیر به رأی بدون توجه به قرآن و روایات، عقل و علم صورت می گیرد، همچنین تفسیری که با ظاهر قرآن سازگار نباشد نیز تفسیر به رأی محسوب شده و باطل است.
وی با بیان اینکه تفسیر قرآن نیازمند برخورداری مفسر از شرایطی است، ابراز داشت: اگر کسی شرایط تفسیر اعم از شأن نزول قرآن، علوم قرآنی، ادبیات عرب، فقه، اصول را نداند و اقدام به تفسیر قرآن کند نیز تفسیر به رأی کرده است.
عضو هیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه با اشاره به مبنا قرار دادن یک تفسیر در تفسیر قرآن، یادآور شد: کسی که در تفسیر خود تفسیر دیگری را نقل می کند ولو اینکه شرایط تفسیری را نداشته باشد تفسیر به رأی نکرده است.
وی اذعان داشت: بسیاری از مفسران در تفسیر خود از احتمالات استفاده می کنند یعنی در مواردی که مطمئن نیستند به صورت قطعی بیان نمی کنند تا تفسیر به رأی نکرده باشند.
این مفسر قرآن با بیان اینکه برخی فهم قرآن را منحصر به معصوم(ع) می دانند، اذعان داشت: در تفسیر نورالثقلین شاید ده صفحه از خود مفسر مطلب نیامده باشد زیرا هر آنچه را که بیان می کند از روایات است و تا جایی پیش رفته که در هر جایی که در مورد آیه ای روایتی از معصوم نقل نشده آن آیه را هم ذکر نکرده است لذا این تفسیر تنها تفسیری است که یک دور کامل قرآن را نمی توانیم در آن مشاهده کنیم.
وی تفسیر برهان محدث بحرانی و تفسیر عیاشی را از جمله تفاسیری عنوان کرد که از تفسیر روایی بهره برده اند و ابراز داشت: تفسیر روایی از قدیم ترین و معتبر ترین تفاسیر روایی به شمار می رود.
حجت الاسلام رضایی اصفهانی با بیان اینکه از لحاظ علمی نمی توان در تفاسیر تنها به روایات منحصر شویم، تصریح کرد: در مورد برخی از آیات، روایتی ذکر نشده لذا آن جا می توان با کمک عقل، علم و قراین دیگر به مفهوم آیه دست یافت.
وی با اشاره به کاربرد عقل در علوم اسلامی، اظهار داشت: عقل یا به عنوان قوه مدرکه و یا به عنوان برهان های عقلی مورد استفاده قرار می گیرد لذا در روش تفسیری هم دو روش به کمک عقل داریم. اگر کاربرد عقل به معنای برهان های عقلی باشد از تفاسیر عقلی استفاه کرده ایم که اینجا تفسیر عقلی به معای اخص مد نظر است، آن جا که به معنای قوه مدرکه و نیرو ی فکر است آن وقت نیروی فکر است که در روش ها مورد استفاده قرار می گیرد.
عضو هیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه، تفسیر نمونه، مجمع البیان، تبیان و امیزان را از جمله تفاسیر اجتهادی عنوان کرد.
فهم آیات قرآن نیازمند استخدام علوم است
وی با تأکید بر اینکه برای فهم بهتر آیات قرآن باید علوم را در استخدام قرآن در آورد یعنی از قرائن علمی اطمینان آور و قطعی استفاده کرد، گفت: اینکه جزئیات علوم از قرآن استخراج شوند و یا نظریه های علمی اثبات نشده بر قرآن تحمیل شوند روش غلطی است.
این مفسر قرآن با بیان اینکه در قرآن بیش از دو هزار آیه به مطالب علمی اشاره دارد، خاطر نشان کرد: 300 آیه در مورد کیهان شناسی، 150 آیه مربوط به مباحث پزشکی است که بدون فهم مطالب مربوط به نجوم و کیهان و نیز مباحث پزشکی نمی توان به عمق این آیات دست یافت.
مکاشفه و شهود در تفسیر معتبر نیستند
وی با تأکید بر اینکه مکاشفه و شهود در تفسیر معتبر نیستند و نمی توان از آن ها در تفسیر قران بهره برد، ادامه داد: مکاشفه و شهود امری شخصی و غیر قابل انتقال به دیگران بوده و نیز خطا پذیر است و ممکن است فرد از تشخیص رحمانی و یا شیطانی بودن مکاشفه خود ناتوان باشد همچنین مکاشفه و شهود استدلال بردار نیست لذا نه در فقه و نه در تفسیر معتبر نیستند.
حجت الاسلام رضایی اصفهانی با بیان اینکه محور بحث در گرایش های تفسیری، تخصص مفسر و علاقه او و ضرورت هایی است که بر اساس زمان وارد می شود است، افزود: در مذاهب تفسیری اعتقادی که مفسر دارد در گرایش های تفسیر مؤثر است، به عنوان مثال فخر رازی یک متکلم اشعری است و در بحث های کلامی تخصص دارد تفسیرش رنگ کلامی گرفته و از آن جا که آیت الله مکارم شیرازی فردی اجتماع گرا هستند رویکرد اصلی شان در تفسیر نیز یک رویکرد اجتماعی است.
شناخت گرایش های تفسیری در کنار روش های تفسیری
وی بر شناخت گرایش های تفسیری را در کنار روش های تفسیری تأکید کرد و اذعان داشت: از مذاهب تفسیری می توان به مذاهب اسماعیلیه، اثنی عشری و از مکاتب تفسیری به معتزله و اشاعره اشاره کرد.
عضو هیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه سبک های ادبی، فقهی، فلسفی، اجتماعی، اخلاقی، تاریخی و علمی را از سبک های تفسیری قران کریم عنوان کرد و یادآور شد: تفسیر معنوی تربیتی، جهادی، تقریبی و سیاسی از جهت گیری های تفسیری محسوب می شوند که نه روش هستند و نه مکتب و مذهب خاصی بلکه بر اساس ضرورت های زمان جهت گیری می کنند.
جای خالی تفسیر اخلاقی و تاریخی در میان تفاسیر قرآن
وی تأکیدکرد: جای تفسیر اخلاقی و تاریخی در میان تفاسیر قرآن خالی است و بر روی این دو سبک باید بیشتر کار شود.
حجت الاسلام رضایی اصفهانی با بیان اینکه تفسیر نمونه حضرت آیت الله مکارم از جمله تفاسیری است که در مناطق سنی نشین نیز مورد توجه قرار گرفته است، اذعان داشت: حضرت آیت الله مکارم در این تفسیر مواضع شیعه را بیان کرده و ادله های خود را مؤدبانه، منصفانه و محققانه آورده و به کسی توهین نمی کند یعنی حرکتشان یک حرکت تقریبی است.
وی اسلوب های ترتیبی، موضوعی، متوسط، جامع و غیر جامع و مزجی را از اسلوب های تفسیری عنوان و خاطر نشان کرد: امروزه تفسیر یک دانش نظام مند و دارای مبانی عمیقی است که طلاب باید به طور کامل به این دانش مسلط شوند./934/پ202/ص
ارسال نظرات