بصیرت شیخ فضل‌الله نوری حقانیت وی را در تاریخ به اثبات رساند
حجت‌الاسلام نجف لک‌زایی، رییس پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا با اشاره به سالگرد شهادت شیخ فضل‌الله نوری گفت: حضور شیخ فضل‌الله نوری در صحنه‌های سیاسی به عنوان نقطه عطف در ماجرای نهضت ناتمام مشروطه برجسته‌تر و مشهورتر است، هرچند در صحنه‌های سیاسی دیگری مانند قیام تنباکو هم حضور داشته‌اند.
وی افزود: فراز و فرود حضور شیخ فضل‌الله نوری تا هنگامی که به شهادت می‌رسد سه مرحله را در ماجرای مشروطه طی کرد که نخستین مرحله آن، حمایت از نهضت عدالتخانه بود، یعنی همان مقطعی که به وجوب انقلاب مشروطه حکم می‌دهد با توجه به این‌که از نظر ایشان هدف نهضت مشروطه برقراری عدالت است.
حجت‌الاسلام لک‌زایی با اشاره به مرحله دوم، آن را مطرح کردن نظریه مشروطه مشروعه از سوی شیخ فضل الله عنوان کرد و ابراز داشت: در این مقطع طبق آنچه خود شیخ در رساله حرمت مشروطه مرقوم کرده‌اند، آنجا متذکر می‌شوند که در جلسات مجلس و ایامی که قانون اساسی نوشته می‌شد، متوجه شدم برخی افراد از مشروطه اندیشه‌های غیر اسلامی و در برخی موارد اندیشه‌های ضد اسلامی مانند مساوات زن و مرد، آزادی‌های مذهبی و اخلاقی و مساوات مسلمان و کافر را در نظر دارند.
وی با بیان این‌که دو نوع مشروطه با عنوان مشروطه غربی و دیگری مشروطه شرعی و دینی در فضای سیاسی تهران آن زمان مطرح بود که یکی در مشروطه شرعی، دین محور عدالت است در حالی که در عدالت غربی محور آزادی در مبنای لیبرالیستی است، خاطرنشان کرد: شیخ فضل‌الله با تأکید بر عدالت مشروطه مشروعه و بحث عدالت مجتهدین و تصدیق قوانین در شورای ملی سعی داشت از انحراف مشروطه جلوگیری کند.
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: وقتی شیخ فضل‌الله از رسیدن به این خواسته ناامید شد، وارد مرحله سوم از نظر سیاسی شد که آن عبارت از اعلام حرمت مشروعه بود مبنی بر این‌که مشروطه‌ای که افراد در کشور ایران به دنبال آن هستند مشروطه مشروعه نیست، بلکه مشروطه غربی بوده و حرام است.
وی ادامه داد: جمعی از مقلدان شیخ از ایشان سؤال کردند که چرا شما ابتدا مشروطه‌خواه بودید، اکنون به حرمت مشروعه فتوا داده‌اید، آیا کار اول شما مطابق شریعت بود یا کار دوم که ایشان دلایل دفاع خود از مشروطه را عدالت‌خواهی و تحقق منویات اسلامی و دلایل مخالفتشان را نیز اسلام‌خواهی و تحقق منویات اسلامی مطرح کردند.
حجت‌الاسلام لک‌زایی با بیان این‌که شیخ فضل‌الله نوری در مقاطع اول تا سوم همواره از آموزه‌ها، منویات و دستورات اسلامی پیروی و اطاعت کردند و جانشان را در این راه نثار کردند، اظهار داشت: رمز دفاع همه جانبه حضرت امام خمینی(ره) از شیخ فضل الله نوری، حمایت قاطع ایشان از اسلام اصیل بود.
وی تصریح کرد: بصیرت شیخ فضل‌الله نوری حقانیت وی را در تاریخ به اثبات رساند و امروز که ماجرای مشروطه را بررسی می‌کنیم می‌بینیم بصیرت و درایت سیاسی شیخ فضل‌الله نوری عاملی بود که آن روز به تعبیر امام خمینی(ره) سبب دفاع از اسلام اصیل شد و شیخ با گذشتن از جان، زیر احکام سیاسی اسلام را با خون خود امضا کند.
رییس پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی اذعان داشت: پرچمی که شیخ فضل‌الله نوری با خون خود برافراشت از سویی نمایان‌گر اسلام اصیل، ولایی، مترقی و سیاسی به رهبری روحانیت آگاه و از سوی دیگر علامت مقابله قاطع با پرچم‌ها و تابلوهای فکری وارداتی بود که از سوی بیگانگان در قالب مکاتب مختلف ترسیم می‌شد.
وی با اشاره به درس‌ها، عبرت‌ها و پیام‌های جریان مشروطه گفت: جریان مشروطه جریان تلاقی، تنازع، تقابل و برخورد مکاتب مختلف، اسلام‌های مختلف، اندیشه‌های مختلف و نخبگان از طیف‌های مختلف است.
حجت‌الاسلام لک‌زایی با بیان این‌که چهار نیروی اصلی دین، دولت، بیگانه و منورالفکری که بعدها به عنوان نیروی روشنفکری در تاریخ مشهور و معروف شد در ماجرای مشروطه درگیرند، با اشاره به تعدد و اختلاف دین در میان نیروی دینی ادامه داد: گذشت تاریخ و گذشت زمان نشان داد که دیدگاه‌های شیخ فضل‌الله نوری که از بصیرت ایشان سرچشمه می‌گرفت، قوی‌تر، نافذ‌تر و درست‌تر بود، اما آنچه روشنفکران در قضیه مشروطه پیگیری می‌کردند نشان داد که مسیر پیشرفت ایران را نمی‌توانست به دنبال داشته باشد.
وی با اشاره به برآیند این ماجرا و درس‌آموزی از آن، ابراز داشت: خط و مسیری که شیخ فضل‌الله تعقیب کرد خطی بود که ضمن تأمین منافع ایران، دست بیگانگان را از ایران کوتاه می‌کرد، چرا که بر استقلال ایران تأکید داشت.
این استاد حوزه و دانشگاه افزود: اگر روشنفکران به حرف‌های شیخ گوش می‌کردند، بعدها گرفتار چهارده سال ناامنی و پس از آن گرفتار حکومت سفاک پهلوی نمی‌شدند. این‌ها خسارت‌هایی بود که ملت ایران پرداخت به این دلیل که منورالفکرها نخواستند حرف‌های شیخ را گوش دهند و با پناه بردن به غرب، سند عقب‌ماندگی ایران و به تأخیر افتادن پیشرفت و استقلال ایران را امضا کردند.
وی با بیان این‌که حضرت امام خمینی(ره) استقلال ایران را به ایران باز گرداند و دوباره جریان را بر مسیر عدالت قرار داد و استبداد و پادشاهی را از صفحه سیاسی ایران حذف کرد، اذعان داشت: تمام نیروهای درگیر در صحنه‌های سیاسی و اسلام با استفاده از تجربیات تاریخی و با اتکا به خط ولایت و رهبری بیدار و با بصیرت تشیع بر پیشرفت، استقلال و توسعه و تعالی همه‌جانبه ایران و جهان اسلام صحه بگذارند و با پرهیز از تفرقه، اختلاف و با تبعیت از رهبری بصیر، آگاه، زمان‌شناس و دشمن‌شناس پیشرفت ایران اسلامی و جهان اسلام را تضمین کنند. /920/ت301/ع