آرزوی شهادت

هفته دفاع مقدس یادآور رشادت افرادی بود که از جان خود گذشتند. گذشت گاهی نسبت به امکانات دنیایی است. اگر انسان از این موارد بگذرد امکان تحصیل و جبران دوباره آن وجود دارد؛ ولی گذشت از جان خود یا فرزند خود، در راه خدا، بسیار مشکل تر است. در جنگ در راه خدا، شهداء از زندگی دنیا کناره گیری می کنند و والدین آنان از پاره جگرشان می گذرند.

کسی که به خاطر خدا حاضر است از عزیزترین هدیه الهی ـ که جان خود باشد ـ بگذرد برترین جایگاه را نزد خدا خواهد داشت؛ زیرا کسی که از جانش می گذرد، از دنیا گذشته است و دیگر بازگشتی برای او به این دنیا وجود نخواهد داشت.

پیامبر اسلام ـ‌ صلی الله علیه و آله ـ می فرماید:

«فَوْقَ کُلِّ ذِی بِرٍّ بِرٌّ حَتَّى یُقْتَلَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَإِذَا قُتِلَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَلَیْسَ فَوْقَهُ بِرٌّ.»[1]

(بالاى نیکى هر نیکوکارى، نیکى است تا آن که انسان در راه خدا کشته‏ شود، و چون در راه خدا کشته شد دیگر برتر از آن، کار نیکی نیست.)

این افراد جان خود را در ازای رضایت الهی معاوضه می نمایند. خداوند نیز خریدار جان آنها است. در قرآن می خوانیم:

«وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْری نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ. »[2] (بعضى از مردم، جان خود را به خاطر خشنودى خدا مى‏فروشند؛ و خداوند نسبت به بندگان مهربان است.)

چه معامله ای با سود تر از معامله با خدا است؟ شهید با شهادت خود برای رسیدن به خدا و حفظ دینش، خون خود را جاری می کند و این گونه به محبوب خود می رسد و او نیز محبوب خدا است.

امام سجاد ـ‌ علیه السلام ـ می فرماید:

«مَا مِنْ قَطْرَةٍ أَحَبَّ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ قَطْرَتَیْنِ قَطْرَةِ دَمٍ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ قَطْرَةِ دَمْعَةٍ فِی سَوَادِ اللَّیْلِ لَا یُرِیدُ بِهَا عَبْدٌ إِلَّا اللَّهَ عَزَّ وَ جَل‏.»[3]

(هیچ قطره‏اى نزد خداوند محبوبتر از دو قطره نیست یکى قطره خونى که در راه خدا ریخته شود و دیگر اشکى که در تاریکى شب فقط براى خدا از چشم بنده جارى شود.)

آرزوی شهادت

کسی که مقام شهید و عظمت شهادت را بداند در آرزوی آن است. نکته مهم این است که آرزوی شهادت در فرهنگ دینی، امر مقدسی است. در روایتی از رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ آمده است:

«مَنْ سَأَلَ اللَّهَ الشَّهَادَةَ بِصِدْقٍ بَلَّغَهُ اللَّهُ مَنَازِلَ الشُّهَدَاءِ وَ إِنْ مَاتَ عَلَى فِرَاشِه.»[4]

(اگر کسى صادقانه از خداوند طلب شهادت کند، خداوند او را به جایگاه شهیدان مى‏رساند، اگر چه در بستر بمیرد.)

در کلام و ادعیه معصومین ـ‌ علیهم السلام ـ‌ این آرزو به نحوه های متعددی از خدا خواسته شده است..

حضرت امیرالمؤمنین در آستانه جنگ صفین دعایی دارد که در آن، از خدا چنین درخواست شهادت نمود:

«اللَّهُمَّ رَبَّ السَّقْفِ الْمَرْفُوعِ وَ الْجَوِّ الْمَکْفُوفِ ... إِنْ أَظْهَرْتَنَا عَلَى عَدُوِّنَا فَجَنِّبْنَا الْبَغْیَ وَ سَدِّدْنَا لِلْحَقِّ وَ إِنْ أَظْهَرْتَهُمْ عَلَیْنَا فَارْزُقْنَا الشَّهَادَةَ وَ اعْصِمْنَا مِنَ الْفِتْنَة.»[5]

(اى خداى آسمان بر افراشته، و فضاى نگاه داشته ... اگر بر دشمن پیروزمان ساختى، ما را از تجاوز بر کنار دار، و بر راه حق استوار فرما، و چنانچه آنها را بر ما پیروز گرداندى شهادت نصیب ما فرما و از شرک و فساد و فتنه‏ها، ما را نگهدار.)

ایشان در پایان عهدنامه مالک اشتر از خداوند برای خود و مالک تقاضا می نماید که عمرشان به سعادت و شهادت ختم شود:

«أَنَا أَسْأَلُ اللَّهَ بِسَعَةِ رَحْمَتِهِ وَ عَظِیمِ قُدْرَتِهِ عَلَى إِعْطَاءِ کُلِّ رَغْبَة ... أَنْ یَخْتِمَ لِی وَ لَکَ بِالسَّعَادَةِ وَ الشَّهَادَةِ.»[6]

(از خداوند بزرگ، با رحمت گسترده، و قدرت برترش در انجام تمام خواسته‏ها، درخواست مى‏کنم که ... کار من و تو را به سعادت به پایان رساند، و شهادت نصیبمان گرداند.)

امام سجاد ـ‌ علیه السلام ـ‌ در دعای اول صحیفه سجادیه چنین به حمد خدا می پردازد:

«الْحَمْدُ لِلَّهِ ... حَمْداً نَسْعَدُ بِهِ فِی السُّعَدَاءِ مِنْ أَوْلِیَائِهِ، وَ نَصِیرُ بِهِ فِی نَظْمِ الشُّهَدَاءِ بِسُیُوفِ أَعْدَائِهِ ... .»[7]

(سپاس مخصوص خدا است ... حمدى که ما را در میان دوستان سعادتمندش کامروا کند و به زمره آنان که به شمشیر دشمنانش به فوز شهادت رسیده‏اند درآورد... .)

امام صادق ـ‌ علیه السلام ـ‌ وقتی قرآن تلاوت می کرد دعایی می خواند که قسمت پایانیش چنین است:

«... اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا مَنَازِلَ الشُّهَدَاءِ وَ عَیْشَ السُّعَدَاءِ وَ مُرَافَقَةَ الْأَنْبِیَاءِ إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعاء.»[8]

(بار خدایا! منزل هاى شهیدان و زندگى سعیدان، و رفاقت پیامبران را روزى ما گردان. به درستی که تو شنواى دعا می باشی.)

در ادعیه ای که به ما رسیده نیز این آرزو خواسته شده است؛ به عنوان مثال در ماه مبارک رمضان ـ ماه استجابت دعا ـ هر شب این دعا خوانده می شود:

«اللهم ... وَ لَیْلَةَ الْقَدْرِ وَ حَجَّ بَیْتِکَ الْحَرامِ وَ قَتْلا فِی سَبِیلِکَ فَوَفِّقْ لَنا... .»[9]

(بارخدایا! ... ما را بر شب قدر و حج خانه ارجمندت و کشته شدن در راهت، توفیق ده.)

در زیارت نیمه شعبان برای امام حسین ـ علیه السلام ـ نیز گفته می شود:

«وَ اللَّهِ لَوَدَدْتُ انِّی کُنْتُ مَعَکُمْ فَافُوزَ فَوْزا »[10]

(سوگند به خدا دوست می داشتم‏ که همراه شما می بودم تا رستگارى نصیبم می شد.)

این جمله  یک آرزویِ تنها نیست؛ جمله ای است که در آن، پیام شهادت طلبى و تأسّى به امام حسین ـ علیه السلام ـ و اصحاب فداکار آن حضرت مطرح است.

--------------------------------------------------------------------------------

[1] . الکافی، ج‏2، ص348.( محمد بن یعقوب کلینى رازى‏؛ الکافی؛ انتشارات اسلامیه، تهران، دوم، 1362 ش.)
[2] . بقره/207.
[3] . الخصال، ج‏1، ص50 .( شیخ صدوق، محمد بن على بن حسین بن بابویه قمى‏؛ الخصال؛ انتشارات جامعه مدرسین، قم، اول، 1362ش.)
[4] . بحار الأنوار، ج‏67، ص201. (علامه مجلسى، محمد باقر؛ بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار؛ انتشارات اسلامیه، تهران.)
[5] . نهج البلاغة، ص245،خطبه171.( سید رضى؛ نهج البلاغة؛ انتشارات هجرت، قم، اول، 1414ق.)
[6] . نهج البلاغة، ص 445، نامه 53.
[7] . صحیفه سجادیه، ص32، دعای اول. (صحیفه سجادیه؛ انتشارات الهادى ، قم، اول، 1418ق.)
[8] . الکافی، ج‏2، ص575 .
[9] . الإقبال ‏بالأعمال ‏الحسنة، ج1، ص 143.( سید بن طاوس؛ الإقبال ‏بالأعمال ‏الحسنة فیما یعمل ‏مرة فی ‏السنة؛ دار الکتب الإسلامیة، دوم، تهران، 1367ش.)
[10] . الإقبال ‏بالأعمال ‏الحسنة، ج 3، ص344.


ی/702/ح