حجت الاسلام عابدی: تأسیس مدرسه علوم عقلی و گسترش درس های عرفان در حوزه ضروری است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، جمعی از نخبگان حوزوی در آذرماه 1386، در دیدار با رهبر معظم انقلاب اسلامی به بیان دیدگاه های خود درباره تحول در بخش های مختلف حوزه های علمیه پرداختند.

خبرگزاری رسا در آستانه سفر مقام معظم رهبری به استان قم، با بررسی پرونده تحول در حوزه این سخنان را باز نشر می کند.

حجت الاسلام عابدی:
چند جمله کوتاهی درباره وضعیت فلسفه و علوم عقلی در حوزه‌های علمیه به محضر شریف‌تان عرض می‌کنم.

نگرشی به وضعیت کنونی فلسفه و عرفان حوزه
اولا‌ً فلسفه و به تبع آن کلا‌م، منطق و فلسفه یا عرفان، پشتوانه عقلی از اعتقادات مردم است و شاید مهم‌ترین ویژگی حوزه‌های شیعی در برابر حوزه‌های دیگر به همین بخش است که در حوزه‌های شیعه عقل‌گرایی از قدیم وجود داشته از قبل از شیخ طوسی بگیریم تا امروز؛ و این نقطه قوت همان چیزی است که حضرت مستطاب‌عالی مکرر در فرمایشاتتان فرموده‌اید که باید مرجعیت قم نسبت به فلسفه اسلا‌می حفظ شود و چند بار فرموده‌اید نباید فلسفه از قم به مراکز دیگر منتقل شود.

بحمدلله و با عنایات مدیر محترم و معزز حوزه که صمیمانه من از محضر مبارکشان تشکر می‌کنم، خدمات بسیار خوبی در حوزه علوم عقلی در حوزه انجام شده است.
رشته تخصصی کلا‌م، رشته تخصصی فلسفه، رشته تخصصی کلا‌م مقارن و رشته‌های فلسفه‌های مضاف بحمدلله الآن در حوزه وجود دارد. شاید یک زمانی در قم حتی یک نشریه علمی، پژوهشی وجود نداشت، الآن بحمداللّه مجلا‌ت علمی، پژوهشی با سردبیری روحانیون معظم منتشر می‌شود.

کتاب‌های فلسفی متعدد و متنوع بحمداللّه در قم منتشر می‌شود. بخش بسیار زیادی از پایان‌نامه‌های سطح سه و سطح چهار حوزه به مسایل فلسفی اختصاص دارد و به هر حال هر کدام این پایان‌نامه‌ها اگر که در آینده منتشر بشوند سهم عظیمی در عقل‌گرایی و رشد عقلا‌نیت جامعه خواهد داشت.

هم‌چنان که این را هم خدمت مباک شما عرض می‌کنم که الآن در قم بحمدلله یک چنین موقعیتی هست که هم درس فلسفه وجود دارد و هم درس نقد فلسفه. حتی یک ناشر، هم کتاب فلسفی و هم کتاب ضدفلسفی هر دو را چاپ می‌کند؛ و از این جهت مایه مباهات است که«حیاة العلم بنقده و رده».
اما علی‌رغم این نقاط قوت و امتیازهایی که بحمداللّه در حوزه وجود دارد، چند نکته‌ای هم هست که شاید اگر تقویت بشود بهتر باشد.

تأسیس مدسه علوم عقلی و گسترش درس های عرفان
اولا‌ً در حوزه مقدسه یک مدرسه‌ای که مخصوص علوم عقلی باشد، متأسفانه وجود ندارد. مراکز و مدرسه‌های زیادی هست که همّ آن‌ها به علوم نقلی است و بسیار لا‌زم ضروری و باارزش است.
اما یک مدرسه‌ای که مرکز تدریس سطح عالی منطق، کلا‌م، فلسفه، عرفان و فلسفه مضاف باشد، متأسفانه نداریم و حتی بعضی از درس‌ها واقعاً از جهت مکان برای تدریس دارای مشکل هستند.
نکته دیگر این که حضرت مستطاب عالی فرمودید بزرگان فیلسوفان ما، عرفای بزرگ بوده‌اند. خود شما در یکی از فرمایشاتتان فرمودید که ابن‌سینا یا صدرالمتألهین عارفان بزرگ دنیای اسلا‌م‌اند.

متأسفانه الآن حوزه از این جهت شاید مقداری رنج می‌برد که درس‌های عرفان نظری و عملی الآن در حوزه یک مقداری کم‌رنگ است و عنایت بیشتر حضرت‌عالی را می‌طلبد.
نکته دیگر این است که از قدیم بزرگ‌ترین استادان اخلا‌ق در حوزه همان فیلسوفان بزرگ بوده‌اند. خواجه نصیر‌ ،نراقی، حضرت امام و علا‌مه طباطبائی قدس‌سرّهم و همه بزرگانی ‌که استاد اخلا‌ق بوده‌اند، فیلسوف هم بوده‌اند و از این جهت هم نیاز به تقویت و پشتوانه بیشتری دارند.

پاسخگویی به شبهات، نیاز امروز جامعه شیعی
مسئله دیگر تهاجمات بسیار زیادی است که الآن علیه مکتب اهل‌بیت علیهم‌السلا‌م صورت می گیرد،صدها و بلکه هزاران کتاب و پایان‌نامه علیه مذهب شیعه توسط برخی از فریب خوردگان نوشته شده است و ضرورت دارد که در این زمینه افرادی مثل میرحامد حسین یا مرحوم سید شرف‌الدین و علا‌مه امینی قدس‌سرّهم تربیت شوند که من یک موقع جمله‌ای از شما شنیدم که واقعاً بسیار برای من زیبا بود، شما فرمودید که به شیعیان هندوستان بگویید هر چه وجوهات خرج قبر میرحامد حسین بکنند من قبول دارم، از بس خدمت بزرگی که این عالم وارسته به مذهب شیعه کرد؛ و از این جهت الآن در حوزه یک نگرش دیگری به این تهاجمات اعتقادی و کلا‌می که علیه شیعه شده است می‌آید.
من چند نکته دیگر یادداشت کرده بودم فقط به این نکته می‌پردازم، بیش از ده سال از تشریف‌فرمایی حضرت مستطاب عالی به حوزه علمیه می‌گذرد و جدّا و مصرانه خواستاریم که بیشتر به حوزه علمیه تشریف بیاورید.

در آن سخنرانی ‌که شما فرمودید در مدرسه فیضیه، کشی و نجاشی و مرحوم عیاشی و سمرقندیین و نسائیین حوزه علمیه مبارکی داشتند که در این باره کار نشده است.
حضرت مستطاب عالی فرمودید نسایین،‌‌ عیاشین مال منطقه نسائه، سمرقند مال همان شمال خراسان است، کشی هم مال همانجا؛ این فرمایشات حضرت‌عالی را ای کاش می‌آوردند خدمت شما وملا‌حظه می‌فرمودید که ده‌ها مرکز این سخنرانی‌ شما را چاپ کردند و هر کسی که چاپ کرده نوشته حسائیین! و جالب‌تر از همه این‌که بعضی از آقایان پاورقی زده‌اند به فرمایشات شما ودر پاورقی نوشته‌اند که آقا فرمودند حسائیین!! و ما نفهمیدیم یعنی چه؟! در حالی که اگر کسی در این فرمایشات شما دقت می‌کرد، به هر حال سمرقندیین که مال شمال خراسان است عیاشی که مال آن‌جاست کشی که مال آن‌جاست؛ این سه تا شاهد روشن علا‌وه بر این‌که فرمایش شما بهترین شاهد بر این‌که درباره حوزه نسائیین هیچ کار نشده این را که بسیاری از آقایان حتی اسمش را نشنیده‌اند.
امیدوارم که انشاءاللّه فرمایشات حضرت مستطاب عالی که همیشه چراغ هدایت جامعه و مخصوصاً حوزویان بوده است برای ما همیشه راهگشا باشد./919/پ203/ع