گزارشی از سومین نشست طب اسلامی ـ سنتی
خبرگزاری رسا ـ سومین نشست از سلسله نشست های طب اسلامی با موضوع برسی مباحث نظری و عملی طب سنتی برگزار شد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، سومین نشست از سلسله نشست‌های طب اسلامی با حضور رضا الیخانی، استاد دانشکده طب سنتی دانشگاه تهران، صبح روز پنج‌شنبه یازدهم آذر در تالار اجتماعات دانشگاه علوم اسلامی رضوی برگزار شد.
مبانی نظری و عملی طب اسلامی ـ سنتی
استاد طب سنتی دانشگاه تهران در این نشست گفت: طب اسلامی ـ سنتی در دو بخش نظری و عملی مورد بحث و برسی قرار می گیرد.
ایلخانی به تشریح مبانی نظری پرداخت و اشاره کرد: این مباحث شامل چهار بخش امور طبیعیه، احوال بدن انسان، اسباب احوال بدن انسان و علایم و نشانه ها می شود.
وی پیرامون مباحث عملی طب، بیان کرد: مباحث عملی در برگیرنده علم حفظ الصحه، علم العلاج واعمال یداوی (ماساژ، حجامت، فصد و ...) است.
این استاد طب سنتی در خصوص تبیین طبیعت و امور طبیعیه خاطر‌نشان کرد: طبیعت، قوه‌ای بدنی است که بدون دخالت اراده و شعور تدابیر امور بدن را به عهده دارد؛ و اموری که به وجود آمدن بدن و تعادل انسان به وجود آنها بستگی دارد امور طبیعیه نامیده می‌شود.
وی افزود: امور طبیعیه شامل ارکان، مزاج، اخلاط، اعضا، ارواح، قوا و افعال می شود.
این استاد دانشگاه در بخشی دیگر از نشست به قسمتی از کتاب قانون اشاره کرد و گفت: در جلد نخست کتاب قانون ذکر شده است« پزشک باید به مقتضای حرفه پزشکی نســبت به بعـضی موضوعات تنها تصور شناختی داشته باشد؛ سپس وجود آنها را همان گونه که نزد دانشمند طبیعی پذیرفته شده تصدیق نماید، ولی در پاره ای از موضوعات باید در حرفه پزشکی برای اثبات آنها برهان بیاورد»، بنا براین نقل باید به طور کلی مبادی علوم جزئی (مانند طب) در علوم دیگری که مقدم تر است به اثبات رسیده باشد.
وی با طرح این پرسش که چرا پزشک نباید در اثبات آنچه که از موضوعات علم طبیعی شمرده می شود(عناصر،امزجه و ...) سخن بگوید، پاسخ داد: از دلایل این امر آن است که مباحثی را که جزء علم طب محسوب نمی شود، در طب وارد شده است و طبیب به گمان خود مطلبی را روشن کرده ولی چون در تخصص وی نبوده به خطا رفته است.
آتش، هوا، آب و خاک اجسامی بسیط اند
وی سپس ارکان بوجود آورنده موجودات را تبیین و تشریح کرد و افزود: ارکان(آتش، هوا، آب و خاک) اجسامی بسیط اند که اجزاء اولیه موجودات مادی را تشکیل می دهند.
الیخانی یاد اور شد: آتش، هوا، آب و خاک به ترتیب به معنای گرم و خشک، گرم و تر، سرد وتر و سرد و خشک می باشند.
وی ادامه داد: منظور از آتش، هوا، آب و خاک عنصری آتش، هوا و آب و خاک متعارف نیست؛ بلکه استفاده از این واژه ها به دلیل مشابهتی است که بین بعضی از خصوصیات این مواد با سمبل ها یا نمادهای مورد نظر حکما وجود دارد.
استاد طب سنتی دانشگاه تهران افزود: عناصر اربعه را نمی توان به صورت مجزا در طبیعت پیدا کرد، بلکه این عناصر در ترکیب مواد مرکب وجود دارند و بدن انسان (و غیر انسان) از این عناصر تشکیل شده است.
وی آتش را عنصری، بسیط، لطیف، خفیف مطلق و گرم و خشک (جایگاه آن زیر فلک قمر) دانست و با بیان اینکه هوا عنصری، بسیط، سیال، خفیف بالاضافه و گرم و تر(جایگاه آن زیر کره آتش)، پیرامون عنصر آب بیان کرد: آب عنصری است بسیط، سیال، ثقیل بالاضافه و سرد و تر و جایگاه آن زیر کره هوا است.
این استاد طب سنتی در ادامه تعریف ارکان اضافه کرد: زمین عنصری،بسیط، جامد، ثقیل مطلق و سرد و خشک، وجایگاه آن زیر کره آب است.
پیامبر گرامی اسلام و خاندان مطهر ایشان مزاج معتدل داشته اند
استاد طب سنتی دانشگاه تهران در ادامه نشست با اشاره به توضیح خصوصیات مزاجی انسان‌ها بیان کرد: مزاج به معنای کیفیت متوسطه متشابهه حاصله از ترکیب و امتزاج اجزاء عناصر، که چون بسیار ریزه ریزه شوند و مماس و مختلط و ممتزج یکدیگر شوند(به حیثیتی که از هم ممتاز نشوند) و با هم فعل، انفعال، کسر و انکسار نمایند، و به قوت های متضاده خود، یعنی کیفیت هر یک سورت، حدت و کیفیت دیگری را بشکند ؛ تا به حدی از کیفیت متشابهه متناسب کیفیات اجزاء خود برسد؛ به عبارت دیگر مزاج به معنای «کیفیت غالب بر جسم» است.
ایلخانی اظهار داشت: حکما و بزرگان طب که در رأس مزاج ها، پیامبر گرامی اسلام(ص) و خاندان مطهر ایشان مزاج معتدل داشته اند و اکثریت مردم غیر معتدل هستند.
وی با عنوان اینکه مزاج بر دو نوع مفرد و مرکب است، گفت: انواع این مزاج ها عبارتند از گرم، تر، خشک، سرد، گرم و خشک، گرم و تر، سرد و تر و سرد و خشک.
این استاد دانشگاه تهران سپس علائم مزاج مادرزادی را تشریح و تبیین کرد و با بیان اینکه مزاج مادرزادی قابل تغییر نیست و هر فردی با یک نوع مزاج متولد می شود، اذعان داشت: آگاهی نسبت به مزاج باعث می شود که انسان تدابیری لازم برای ادامه زندگی اش در نظر گیرد.
وی اشاره داشت: نخستین علامت «ملمس» است و شامل گرمی، سردی، لینت، صلابت و احساس می شود. از دیگر علائم مزاج مادر زادی گوشت و چربی بدن، مو، رنگ بدن، شکل اعضا، انفعال از کیفیات چهارگانه(سردی، گرمی، تری و خشکی)، علائم صادره از فرد، فضول مندفعه و خواب و بیداری است.
استاد طب سنتی دانشگاه تهران در ادامه نشست به مزاج سنین مختلف اشاره کرد و بیان داشت: مزاج سنین به چهار رده سنی، رشد(گرم و تر)، جوانی(گرم و خشک)، میانسالی(سرد و خشک) و پیری(سرد و تر) تقسیم می شود.
ایلخانی در پایان به تبیین مزاج فصول پرداخت و گفت: این مزاج چهار فصل تابستان(گرم و خشک)، پاییز(سرد و خشک)، زمستان(سرد وتر) و بهار(گرم و تر) را در بر می گیرد و معتدل ترین اقلیم خط استوا است.
قابل ذکر است، چهارمین نشست از سلسله نشست های طب اسلامی ـ سنتی پنج‌شنبه 18 آذر‌ماه در تالار اجتماعات دانشگاه علوم اسلامی رضوی برگزار می شود./968/ز503/س
ارسال نظرات