ساختار نوین جامعه اسلامی و نقش متفاوت خواص و عوام

سیدمهدی طباطبایی

خبرگزاری رسا ـ انقلاب اسلامی ایران که با رهبری الهی امام خمینی (ره) و با عبرت گرفتن از قیام سیدالشهدا بر طاغوت زمان چیره گشت ، همواره استمرار خود را وامدار نهضت امام حسین بن علی علیهما السلام و اقامه عزا و گریه بر کشته اشکها [1] بوده است و مهمترین مقاطع حساس خویش را نیز با تکیه بر همین قدرت معنوی با سربلندی پشت سرگذاشته است .

با نگاهی راهبردی به نهضت اسلامی و جهانی امام خمینی (ره) که زمینه ظهور منجی بشریت است و به ثمر نشستن آن مصادف با قیام امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف خواهد بود[2] ، در می یابیم این شجره طیبه مراحل مختلفی را برای سر برافراشتن در جهان مادیگرای امروز و بر دست گرفتن تعالیم و شعائر اسلام ناب ، پیموده است . اگر چه در نگاه کلان، مراحل اصلی این شکوفائی منحصر در مراحل پنجگانه تبیین شده از سوی امام راحل (ره) است [3] اما مهمترین مقاطعی که در درون این ساختار و به سمت استحکام و تعالی آن به وقوع پیوسته عبارتند از:

- رأی اکثریت مطلق مردم مومن ایران به نظام جمهوری اسلامی
- حفظ استقلال جهت و مبنای نظام اسلامی با کنار گذاشتن نحله ها و جریانات فکری و سیاسی منحرف
- پیروزی حماسی در دفاع غرور آفرین هشت سال جنگ تحمیلی
- اثبات خدایی بودن نظام ولایت فقیه با عزل مدعی ناصالح رهبری
- استقامت در برابر الگوهای لیبرالی در پیشرفت های اقتصادی و علمی پس از جنگ (دوره سازندگی)
- مقاومت در برابر نگرش سکولاریستی که به درپی تضعیف جایگاه ولایت در ساختار حکومتی نظام اسلامی بود (دوره اصطلاحات)
- برداشتن بلندترین گام در راستای اجرای عدالت با انتخاب صالحترین رئیس جمهور جهان
- و نهایتا این سیر که با مدیریت ولائی امام خامنه ای با سرعت و اقتدار قله های تعالی را در می نوردید در آخرین حماسه آفرینی جاودان خویش یوم الله 9 دی 1388 را خلق کرد .

پیروزی مقتدرانه نظام اسلامی بر فتنه 88 نه تنها بعد از سقوط طاغوت و استقرار جمهوری اسلامی بزرگترین دستاورد اسلام ناب در عرصه حکومتداری بود، بلکه رفته رفته لایه های مختلف جامعه داخلی، منطقه ای و جهانی را با ساختار اجتماعی جدیدی روبرو ساخت . اگر تا کنون ولی فقیه در رأس هرم ، خواص و نخبگان در بدنه و در نقش واسط ، و عموم مردم تشکیل دهنده سطح زیرین ساختار نظام اسلامی بودند ، اما با فرارسیدن یوم الله 9 دی 1388 و فرونشستن غبار فتنه نقش واسطه گری خواص جامعه به دلایل مختلفی شدیدا تضعیف و در بسیاری موراد منتفی گردید و مردم با تدبیر ویژه رهبر معظم انقلاب و تحت تاثیر عواملی دیگر ، رابطه نوین و راهگشائی را با رأس هرم برقرار نمودند .

اگرچه تشریح چگونگی شکل گیری این مدل نوین ، از حوزه تخصص این قلم خارج و محتاج تامل و تحقیق فراوان از سوی جامعه شناسان مومن و انقلابی ماست ، اما از آنجا که شاکله اصلی این ساختار جدید، برگرفته از عبرتهای عاشورا و از پربهاترین هدیه های خون خدا به شیعیان و منتظران منتقم آل الله است و تبیین علل و عوامل اصلی آن از یکسو ریشه در " نرفتن به راه کوفیان " دارد و از سوی دیگر نوید بخش ورود به مرحله حتمیات پیش از ظهور منجی بشریت است، لذا اجمالا به ریشه های این تجدید ساختار و لزوم بیدارباش نخبگان دینی – سیاسی ایران اسلامی و همچنین عوامل اصلی ایجاد آن اشاره می گردد .

برای درک چگونگی وقوع این حادثه مبارک توجه به نکات معرفتی ـ راهبردی زیر ضروری و تبیین کننده بحث پیش رو خواهد بود .

1- در مدل قرآنی " امام ـ امت " برای جامعه اسلامی [4] ، امام جانشین خدا و صاحب اختیار امور مسلمین است [5] اما از این باب که رحمة للعالمین[6] و پدر معنوی امت [7] نیز هست ، همواره سعی می کند کاستی های شخصی و اجتماعی پیروان خود را با تدبیر مرتفع سازد و اصولا " تبشیر" و تنذیر" که در سطح پائین تر " امر به معروف " و " نهی از منکر" ، و وظیفه اصلی و اوّلی امام است جز نگه داشتن امت در صراط مستقیم عبودیت و انجام تکلیف وساطت فیض الهی نیست . زیرا او خود عبد صالح و مخاطب حقیقی تعبّد [8] و مظهر تام و کامل اسماء حسنای الهیه است و با وجود ذی جود او بندگی دیگران ارزش و اثری ندارد مگر اینکه با تبعیت امت از او شخصیت ملکوتی و حقیقت وجودیه امام درقالب ساختار حکومت جهانی اسلام متجلی گردد و دیگران نیز به فیض قرب الهی نائل آیند .

2- بنابر تصریح قرآن کریم، امام با اینکه از نظر علم و توان مدیریتی و ولایتی که دارد نیازمند شراکت دیگران در امور اجتماعی و حکومتداری نیست اما مأمور به مشورت با نخبگان است[9] ؛چه اینکه این مهم نشانگر سعه وجودی امام امت و از نگاه جامعه شناختی تبیین کننده ساختار نظام حکومتی اسلام می باشد که خود وسیله اجرای عدالت برای نیل مردم به توحید فردی و جمعی است .

3- "ولایت مطلقه فقیه" [10] همان ولایت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم و امامت ولی فقیه عهده دار پاسداری از حریم اسلام ناب و چراغ صراط مستقیم بوده و در ساختار حکومتی جمهوری اسلامی، اگر نخبگان جامعه اسلامی همچون " سلمان " و " ابوذر" و " مقداد" و " مالک " و"عمّار" حقیقتا "آمران به معروف" و " ناهیان از منکر" باشند و در جایگاه خدای خواسته " مشاوران ولی " [11]حضور یابند، نظام اسلامی به سرعت در جایگاه رفیع خویش مستقر و امکانِ عینیِ بیعت با ولی مطلق حق حضرت امام مهدی علیه السلام فراهم می گردد .

4- از نگاه راهبردی ـ جامعه شناختی ، در هنگامه قیام حسینی از یکسو بزرگترین مشکل اجتماع مسلمین به ویژه منتظران حکومت امام حسین علیه السلام و مدعیان دروغین یاوری او در کوفه ، ارتباط کلیشه ای و خشک و ریاکارنه ی امت اسلامی با امام از طریق خواص بود و از سوی دیگر معاویه که عملا عهده دار ترویج تفکرات یهودی و مسیحی در نظام حکومتی اسلام است [12]با نفوذ همه جانبه در فکر و قلب و زندگی خواص جامعه مسلمین، هریک را به نحوی ، تطمیع ، تهدید و منحرف ساخته است و مردم گرفتار دنیا و غافل از خیانت خواص ، گفته ها و افکار و اعمال آنها را منطبق بر اراده ولی الله قلمداد نموده و کورکورانه در پی خواص و نخبگانی به راه افتاده اند که به دور از بصیرت و ولایتمداری ، سخت به مال حرام گرفتار و از حق رویگردان شده اند .

5- جامعه شیعی ایران که همواره محمل پاسداشت رشادتهای سیدالشهدا و یاوران باوفای او بوده است ، در مقاطع مختلف زمانی خصوصا پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با عبرت گرفتن از عاشورای حسینی ، حماسه های ماندگاری آفرید . اما با توجه به تهاجم فرهنگی و نرم دشمنان اسلام و انقلاب و عدم بصیرت برخی از نخبگان جامعه و همچنین فراز و نشیب های متعدد انقلاب اسلامی ، در برخی مقاطع، مردم  دقیق و شفاف به خواست و اراده رهبر خویش پی نبردند و این نه از کوتاهی آنها یا رویگردانی از ولی فقیه که از آدرس دهی غلط نخبگان غفلت زده و بعضا فریب خورده بود که برای حفظ منرلت اجتماعی خویش ، آرای امام امت را تفسیر به رای نموده و به گونه یی تبیین و تبلیغ مینمودند که نه تنها دربردارنده خواست و نظر ولی فقیه نبوده است ، بلکه به تضعیف جایگاه او منجر و جامعه را دچار سردرگمی و انحرافات مختلف نمود؛ از جمله این مواقع :

رأی به بنی صدر
عدم حساسیت لازم و به موقع نسبت به نوشانیدن جام زهر از سوی منافقان به حضرت روح الله سلام الله علیه
تجمل زدگی و مصرف گرائی در دوره سازندگی
رأی به جریان فریبکار و سکولار اصلاحات خصوصا در خرداد 80

و برخی موارد کم اهمیت تر از جمله مصادیق اعتماد بیش از اندازه ملت به نخبگان و خواص بی بصیرت و غیر ولایتمداری بود که از اخلاص مردم مسلمان ایران اسلامی سوء استفاده کرده و در فرایندی مدیریت شده رفته رفته حاکمیت دوگانه را واقعیتی اجتناب ناپذیر ترسیم و پیگیری کردند . البته این تمام ماجرا نبود؛ چه اینکه درچنین مقاطعی بیان هدایتگر رهبر معظم انقلاب اسلامی غبارها را فرونشانده و حق را بیان مینمود ولی پرواضح است علی رغم تلاشهای مکرر و روشنگرانه امام خامنه ای برای القای نظرات صریح خویش به بدنه جامعه و جلوگیری از منحرف سازی عوام توسط برخی از خواص مسئله دار ، اما باز هم عوامل مختلفی، مجال جولان این خواص بی بصیرت و تدارک جایگاهی نوین و مردم پسند را برایشان فراهم میآورد که اهم آنها عبارتند از:

الف/ عدم جریان شفاف اخبار و اطلاعات سیاسی- اجتماعی میان عموم مردم

ب/ سوء استفاده برخی نخبگان و خواص از موقعیت های ممتاز اجتماعی خصوصا در پس شعارهای دینی و انقلابی

ج/ روابط یکسویه مردم و نخبگان و عدم وجود رابطه صمیمی و دائمی نخبگان با مردم اقصی نقاط کشور

د/ آدرس دهی های غلط و مصادره به مطلوبهای فراوان از بیانات امام و رهبری از سوی بسیاری از خواص

ه/ هزینه کردن از ولی فقیه و پنهان شدن در پس شعار ولایتمداری بدون عمل و عقیده

6- ساختار سیاسی – اجتماعی جمهوری اسلامی با روی کار آمدن دکتر احمدی نژاد که شیوه مدیریتی  او از سوی رهبر معظم انقلاب صراحتا تایید و بلکه در اکثر موارد بنابر خواست ایشان و مطابق با اوامر ایشان عملیاتی میگردد[13] ، به کلی دگرگون گشت و مدل جدیدی از شاکله سیاسی ِ اجتماع مسلیمن که دقیقا مطابق با الگوی معدود یاوران قیام حسینی در کربلای 61 قمری و همچنین منطبق بر بیانات حضرات معصومین از جامعه منتظران حقیقی و یاوران گمنام اما توانای انقلاب جهانی امام مهدی علیه السلام است بر جامعه ی داخلی و منطقه ای و حتی جهانی عرضه شد.
 
گویی مردم مومن و حاضر در صحنه ایران اسلامی این بار صدای لبیک خویش را نه از طریق خواص ، که مستقیما به گوش رهبر خویش رساندند و با حضور پر شور خود در عرصه های مختلف اجتماعی و خصوصا حضور 85 درصدی در انتخابات 88 و پس از آن حضور هوشمندانه و فداکارنه در فرونشاندن آتش فتنه 88 در ضمن نفی و طرد خواص بی بصیرت ، کسانی را به عنوان رهبران فکری اجتماع بر تافتند که مستقیما و صراحتا مورد تایید رهبری بوده و التزام عملی خویش را خصوصا در فقتنه 88 نسبت به ولایت مطلقه فقیه به اثبات رساندند و این آغازی بود بر ظهور نسل نویی از خواص بصیر اما بی ادعا که همچون " مومن آل فرعون" [14] واسطه های بی نام نشان امام و امت گردیدند و همگان را به خواست و اراده واقعی رهبر معظم انقلاب رهنمون گشتند .

لازم به یادآوری است :
سفرهای استانی دولتهای نهم و دهم
ساده زیستی دولتمدران و ارتباط بی تکلف با عموم مردم
شکست حلقه مدیریتی خانوادگی - حزبی و ورود نیروهای مومن و جوان به مناصب مختلف حکومتی
رویش برخی چهره های جوان اما مومن و روشن بین که عموما با استفاده از رسانه های نوین به تبیین و ترویج ولایتمداری اهتمام ورزیدند در کنار ظهور رسانه های غیر حزبی و ولایت محور
افشای مفاسد اقتصادی، اخلاقی و فکری برخی سابقین و ریزش بسیاری از خواص مدعی
و حجم بالای روشنگری های رهبر معظم انقلاب اسلامی خصوصا در دیدارهای مکرر و مستمر با جوانان
از جمله مهمترین عوامل ایجاد این رابطه نوین امت با امام است .

7- بعد از محرم سالهای 1342 و 1357 ، مهمترین برگ زرین تاریخ مردم مومن ایران اسلامی محرم الحرام 1388 و قیام خودجوش 9 دی 88 است که حجاب غفلت و خمودگی و مسامحه را کنار زده و ملت فریب افراد و رسانه های منافق و غیر معتقد به ولایت فقیه را نخورد و نه تنها ساختارهای اجتماعی مرسوم و رایج را که الزاما خواص و نخبگان واسطه امام و امت هستند را به چالش کشید ، که در گامی بلند و استوار آمادگی برای لبیک به منجی عالم بشریت حضرت امام مهدی را به اثبات رساند و عملا ساختار اجتماعی نوینی را بر جهانیان عرضه نمود که عوام نه تنها به روزمره خویش گرفتار نگشته اند ، که خواص و نخبگان نیز تنها راه درک خواست واقعی امام امت نیستند و پاکباختگان اندیشمند و مومن اما بی نام نشانی نیز هستند که در عین سادگی و گمنامی نقش خواص را بر عهده گرفته و شاکله زیبای جامعه منتظر را ترسیم مینمایند و این بزرگترین عبرتی بود که از قیام سیدالشهدا و بی وفایی اهل کوفه حاصل گشته و به میدان عمل کشیده شد.
این حرکت عظیم که ختم غائله فتنه 88 و در هم شکن نقشه های شوم استکبار و ایادی منافق و خود فروخته اش بود یکبار دیگر به وضوح عظم راسخ ایرانیان را برای فتح قله های پیشرفت با افق جهانی ، نمایان ساخت و از این پس عقبگردهای ذلیلانه استکبار جهانی در حوزه های مختلف علی الخصوص در زمینه انرژی هسته ای، سرعت و شدت بیشتری پیدا کرد و وفاداری و ولایتمداری مردم مومن ایران اسلامی باز هم در جامعه جهانی شهره گردید.

8
- بنابر روایات علائم الظهور جوامع بزرگ و کوچکی در آستانه ظهور شکل میگیرند که امام و ماموم در کنار هم و غیر قابل تشخیص از یکدیگرند؛ جمعیت هایی که دلهایشان متحد و هدفشان جز جلب رضایت ولی خدا نیست؛ عموما جوان و با نشاط و از جان و مال گذشته اند و علیرغم اینکه بسیاری از رهبران فکری و داعیه داران هدایتگری و خردمندی در بین آنها بر طبل محافظه کاری و مصلحت اندیشی های کورکورانه می نوازند، اینان با ایمان راسخ و توکل بر خدای توانا، قلوبشان را تسلیم اوامر الهی پرچمداران بزرگ قیام امام عصر روحی فداه می نمایند؛ این عوام مشهور و خواص گمنام ، جملگی در همین ساختار نوظهور سازماندهی میگردند و منتظر ظهور قریب الوقوع منجی عالم بشریت و آخرین وصی رسول مکرم اسلام علیهم السلام هستند تا ندای هل من ناصر او را لبیک گویند[15]  . ان شا الله تبارک و تعالی

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1- قتیل العبرات به معنای کشته اشکها عبارتی است در وصف امام حسین علیه السلام که در زیارات مختلفی آمده است . البته برخی محققین این عبارت را کشته عبرتها نیز ترجمه نموده اند .
2- برای پیگیری این مقوله به نوشتاری با عنوان " انقلاب اسلامی ، ظهور و حکومت الله " از نویسنده در تارنمای www.tazohoor.ir مراجعه شود .
3- رهبر معظم انقلاب در بیانی شیوا مراحل پنجگانه نهضت جهانی امام خمینی (ره) را اینگونه بر می شمرند :مرحله اول : از بین بردن طاغوت و ایجاد انقلاب اسلامی مرحله دوم : استقرار نظام اسلامی مرحله سوم : ایجاد دولت اسلامی مرحله چهام : ایجاد کشور و مملکت اسلامی مرحله پنجم و نهائی : صدور اسلام و انقلاب و ایجاد جهان اسلامی (بیانات21/09/1380)
4- آیات متعددی از قرآن کریم به امامت انبیاء اولوالعزم اشاره فرموده و پیروان فرستادگان الهی را امت خطاب نموده است . مراجعه شود به تفاسیر آیات شریفه البقره128 ،143 و 213 و آل عمران110 و یونس 19 و المومنون52 و همچنین البقره 124و هود17 و الانبیاء73
5- ر.ک: مبحث ولایت در ذیل آیات شریفه المائده 55 و الاحزاب6
6- ر.ک: تفاسیر ذیل آیات شریفه التوبه128 و الانبیاء107 و همچنین الاسراء24 و الحجر88 و الشعراء 215
7- قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم : انا و علی ابوا هذه الامة (بحارالانوار ج16 صفحه 95 و جلد 23 صفحه 259) قابل ذکرست این حدیث،  گسترده در مجامع روائی ما وارد و از جانب دیگر معصومین نیز بیان گردیده است .
8- این معرفت ناب و عمیق که ولی الله بنده حقیقی و اصلی خداست و دیگر مومنان در سایه تبعیت از او و در راستای تعبّد محض و حقیقی او به کمال خویش نائل میآیند از اصول مهم معرفتی ماست که در آیات پرشماری از قرآن کریم و روایات متعددی بیان گردیده است . برای پیگیری این بحث مراجعه شود به تفاسیر ذیل آیاتی از سوره مبارکه شورا و همچنین آیات دیگر قرآن کریم که انبیاء کرام را با لفظ اول المومنین و اول المسلمین مورد خطاب قرار داده است .
9- وشاورهم فی الامر / آل عمران 159
10- به جهت اهمیت بسزای این بحث لازم است رجوع شود به کتب و مقالات متعدد و مستقلی که در این باب به رشته تحریر در آمده خصوصا ولایت فقیه امام خمینی(ره) و پیشینه نظریه ولایت فقیه / پیشه فرد . ناشر دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری
11- سوره مبارکه شوری آیات 36 تا43
12- ر.ک :  گفتارهای متعددی از نویسنده پیرامون یهود شناسی و یهود امت اسلامی
13- مراجعه شود به تاییدات و تصریحات مکرر رهبر معظم انقلاب خصوصا بیانات معظم له در جمع اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ( مهرماه 1389 سفر به قم مقدس)
14- بنابر برخی روایات تاریخی او حزقیل و مومن به رسالت حضرت موسی علیه السلام بود که ایمانش را مکتوم داشته بود تا در روز موعود به دفاع جانانه از پیامبر خدا برخاست و نقش روشنگرانه و عماّرگونه یی ایفا نمود . مراجعه شود به تفاسیر ذیل آیات شریفه 28 تا 45 سوره مبارکه غافر
15- ر.ک: کتاب عصرظهور . علی کورانی . شرکت چاپ و نشر بین الملل
/945/702/ح