نگاهی گذرا بر علل بررسی شخصیت مسیح علیه السلام از دیدگاه اسلام
مسیح ما
خبرگزاری رسا ـ یهودیان از اساس با پسر مریم از در ناسازگاری درآمدند. او را مسیح موعود تورات ندانستند و اول او را زندیق و دروغ‌زن شمردند و بعد که دیدند این جوانک مدعی پیمبری با زندگی زاهدانه و سخنان زیبا، کارش گرفته و دارد عرصه را بر کاهنان دنیادار یهود تنگ می‌کند تاب نیاوردند، نیرنگ پیشه کردند و به گمان خویش بر دارش کشیدند و گفتند کشتیمش!
حمید حاج امینیخبرگزاری رسا ـ زندگی استثنایی و سراسر شگفتی عیسی مسیح، پسر مریم و فرستادة خدا، موجب شده، که علاوه بر مسیحیت، دین قبل و بعد از آن، یعنی آیین یهود و اسلام نیز به شکل مفصل و هر یک از منظری به آن بپردازند. روابط فرهنگی و اجتماعی بین این سه دین الهی در طول تاریخ نیز نقش به سزایی در رونق این بحث داشته است.
1. شخصیت استثنایی و زندگی پر ماجرای حضرت مسیح علیه‌السلام
زندگی عیسی مسیح علیه‌السلام از آغاز تا پایان، همه، شیرین و شنیدنی و پر ماجراست: داستان مادر عیسی، نخستین راهبه معبد و خوراک‌های بهشتی او، بارداری مریم مقدس بدون این که شوهری داشته باشد، تولد مسیح و سخن گفتن در بدو تولد، معجزات عیسی از خبر دادن به انباشته‌های مردم در خانه‌هایشان گرفته تا شفا دادن کور مادر زاد و مرده زنده کردن و آفریدن پرنده از گل و نازل شدن سفره آسمانی برای او و حواریانش، مناجات‌های عیسی با خدا، زندگی زاهدانه و شیوه برخورد او با دوستان و دشمنان و گنه‌کاران و توبه‌کاران و نیز آموزش‌های او به حواریان، هر یک سر فصلی است جداگانه از این زندگی سراسر شور و نشاط. این رخدادها و بسیاری دیگر که حتی اشاره به آن مجالی فراخ‌تر می‌خواهد، همه در مدتی بسیار اندک یعنی سی و سه سال رخ داد. حال آن که حکایت هر یک از این رخدادها می‌توانست سال‌ها بر سر زبان‌ها بیفتد و سینه به سینه نقل شود و پدران و مادران قصه‌اش را به طول و تفصیل برای عزیزکان خویش قبل از خواب بارها بگویند و باز بگویند و خود نیز از زمزمه‌اش لذت ببرند.
2. روابط فرهنگی و اجتماعی بین سه دین یهود و مسیحیت و اسلام در طول تاریخ:
• یهود و مسیحیت
یهودیان از اساس با پسر مریم از در ناسازگاری درآمدند. او را مسیح موعود تورات ندانستند و اول او را زندیق و دروغ‌زن شمردند و بعد که دیدند این جوانک مدعی پیمبری با زندگی زاهدانه و سخنان زیبا، کارش گرفته و دارد عرصه را بر کاهنان دنیادار یهود تنگ می‌کند تاب نیاوردند، نیرنگ پیشه کردند و به گمان خویش بر دارش کشیدند و گفتند کشتیمش. اما در مقابل مسیحیان او را پسر خدا و خود خدا خواندند و گفتند آری مسیح کشته شد اما باز برخاست و به آسمان عروج کرد.
یهودیان که به هر شکل مسیح را از روی زمین برداشتند، دست از سر آیین او برنداشتند و با نفوذ در پیروانش چنان تحریفی به وجود آوردند که اکنون کسی از مسیحیان ادعا و باور ندارد که خود عیسی کتابی داشته است در حالی که ما مسلمانان به تصریح قرآن، عیسی علیه‌السلام را دارای شریعت و کتاب آسمانی می‌دانیم. انجیل کنونی را حواریون عیسی، سال‌ها بعد از وی به نگارش درآورده‌اند. در زمان ما نیز برنامه‌ریزان خبیث صهیونیست در یک فرآیند پیچیده، گرایش‌هایی نوپدید چون صهیونیسم مسیحی و شیطان‌پرستی را در جامعة دینی مسیحیت به وجود آوردند و سوار بر گردة این جماعت به سوی مقصود می‌رانند.
از بعد اجتماعی و سیاسی نیز همواره بین یهود و مسیحیت، توطئه و کشمکش بوده است و البته معمولا به صورت یک طرفه و به سود یهود. بارزترین نمونه‌های آن را می‌توان در کشتارهای سه قرن نخست میلادی مشاهده کرد که چگونه مؤمنان مسیحی عاشقانه در راه مسیح و به دست رومیان تحریک شده از جانب کاهنان یهودی جان می‌دادند. از نمونه‌های این روابط تیره بین یهود و مسیحیت که به دوران ما نیز نزدیک باشد برخورد مسیحیان در جنگ‌های جهانی قرن گذشته با یهود و در مقابل توطئه‌های سرمایه‌داران و کمپانی‌ها و غول‌های رسانه‌ای صهیونیستی است که از یک سو ضربه‌هایی به مسیحیت می‌زند مثل جریان برج‌های دو قلوی مرکز تجارت جهانی و از سوی دیگر مسیحیان را به عنوان ابزاری برای سلطه بر جهان به کار می‌گیرد مثل لشکرکشی صهیونیسم به عراق و افغانستان با نیروها و دلارهای مسیحی.
• اسلام و مسیحیت
قرآن کریم به ما آموخته است که بین هیچ یک از پیامبران فرق نگذاریم [1] و همه را به این چشم نگاه کنیم که پیام‌آوران خداوند برای نجات بشر هستند و همان گونه که به پیامبر خود ایمان داریم به دیگر پیامبران الهی نیز ایمان داشته باشیم. حضرت مسیح علیه‌السلام نیز یکی از این برگزیدگان الهی است که به گفتة قرآن و در اعتقاد مسلمانان نه خدا و نه فرزند اوست بلکه بنده‌ای از بندگان خدا و از پیامبران اولوالعزم است[2] که به آمدن پیامبر ما نیز بشارت داده[3] و کسی نیز نتوانسته او را بکشد[4] و او به آسمان عروج کرده است[5].
از جهت اجتماعی و سیاسی، برخورد مسیحیان صدر اسلام هیچ‌گاه با پیامبر ما خصمانه نبوده است و از گفتگوی دینی بر سر اعتقادات تجاوز نمی‌کرده است که نمونه‌اش ماجرای مباهله است و از سوی دیگر مسیحیان، مسلمانان پناهنده به حبشه را پذیرفتند، بر خلاف یهود که در جنگ‌ها آتش‌بیار معرکه بودند و چند باری نیز قصد جان پیامبر عزیزتر از جان ما را داشتند. قرآن کریم نیز با مقایسه بین یهودیان و مسیحیان، مسلمانان را به خوش‌رفتاری با مسیحیان دستور داده است.[6] این مدارای مذهبی ادامه داشت تا این که جنگ‌های صلیبی رخ داد و پس از آن نیز هر از گاهی نزاع‌هایی بین مسلمانان و ترسایان پدید می‌آمد که پیدا و پنهان می‌شد یک دست یهودی را در پشت صحنه دید. آخرین پرده از این جریان عملیات تروریستی حمله به برج‌های دو قلو بود که مسلمانان به انجام آن متهم شدند و بعد از آن مسیحیان فریب‌خورده، شدند پیاده نظام صهیونیست جهانی و به جهان اسلام لشکر کشیدند و به گفتة خودشان جنگ‌های صلیبی را تکرار کردند، به پیامبر عزیز ما توهین کردند و قرآنمان را به آتش کشیدند.
در کشمکش این رخدادها بود که عالمان مسلمان در طول تاریخ به تبیین چهرة مسیح در قرآن و اسلام پرداختند تا هم شخصیت ایشان برای مسلمانان روشن شود و هم همه بدانند که در نظر مسلمانان حساب اشتباهات و سیاه‌کاری‌های مسیحیان از حضرت مسیح جداست. خاصیت دیگر این کتاب‌ها این بود که به مسیحیان نشان دهد که ما نیز به عیسی ایمان داریم و بر خلاف یهود او را دشمن نمی‌داریم. در این میان محققان منصف مسیحی نیز به سهم خود سعی کردند تا علاوه بر پرداختن به شخصیت حضرت محمد صلی‌الله علیه‌وآله، دیدگاه قرآن دربارة حضرت مسیح علیه السلام و مادرش مریم را برای هم کیشان خود بیان کنند تا از تعصب و کینه‌ورزی کور آنان بکاهند. ثمرة این تلاش‌های علمی کتاب‌های زیادی است که فقط به بررسی شخصیت مسیح در قرآن و اسلام پرداخته است. اگر کتاب‌هایی را که در مقایسه بین اسلام و مسیحیت نگاشته شده است و به طور ضمنی به بررسی شخصیت مسیح علیه السلام در اسلام می‌پردازد به این تعداد بیفزاییم، شمار کتاب‌های این بحث چندین ده برابر خواهد شد.
در این جا برای نمونه نام و مشخصات کتابشناختی برخی از این آثار را با هم مرور می‌کنیم:
1. المسیح فی القرآن/ رضا صدر. صور، لبنان: داالارقم، ۱۴۱۳ق. = ۱۳۷۲.
2. المسیح بین القرآن و الانجیل/ السید بسام مرتضی؛ با مقدمة محمد حسین فضل‌الله. بیروت: دارالحق، ۱۹۹۴م. = ۱۴۱۵ق. = ۱۳۷۴.
3. المسیح فی القرآن و التوراه .. و الانجیل/ عبدالکریم الخطیب. [قاهره]: دارالکتب الحدیثه، ۱۳۸۵ق. = ۱۹۶۶م. = ۱۳۴۵.
4. المسیح عند الیهود و النصاری و المسلمین و حقیقه الثالوث/ عبدالمنعم جبری. دمشق: الاوائل، ۲۰۰۵م. = ۱۳۸۴.
5. المسیح فی القرآن و وحده الهدف/ ادیب قوندراق. دمشق: دارالفرقد، ۲۰۰۱م. = ۱۳۸۰.
6. مسیح (ع) در قرآن/ سید رضا صدر؛ ترجمه و پاورقی‌ها از علی حجتی کرمانی. تهران: مشعل دانشجو، ۱۳۷۶.
7. المسیح فی الاسلام/ میشال الحایک. [ویرایش ۲]. بیروت: دار النهار، ۱۹۶۱م. = ۱۳۴۰.
8. المسیح(ع) فی القرآن/ السید شریف سید العاملی. [بیروت]: دارالهدی، ۲۰۰۰م. = ۱۴۲۰ق. = 1379.
9. المسیح: بین التلمود و القرآن/ صهیب الرومی. بیروت: بیسان، ۲۰۰۵م. = ۱۳۸۴.
10. المسیح (علیه‌الصلاه‌والسلام) فی القرآن/ اسامه کامل ابوشقرا. بیروت: اسامه کامل ابوشقرا، ۲۰۰۴م. = ۱۴۲۵ق. = ۱۳۸۳.
11. المسیح و المسیحیه و الاسلام/ عبدالغنی عبود. دارالفکر العربی، ۱۹۸۴م. = ۱۳۶۳.
12. مسیح القرآن و مسیح المسلمین/ جوزف قزی. دیارعقل (لبنان): دارلاجل المعرفه، ۲۰۰۶م. = 1385.
13. المسیح عیسی ابن مریم/ ابو الفداء اسماعیل بن کثیر؛ تحقیق و تعلیق عبدالرحمن حسن محمود. جمامیر: مکتبه الاداب، ۱۹۸۶م. = ۱۴۰۶ق. = ۱۳۶۵.
14. المسیح فی جمیع الکتب/ ا. م. هودجکن. بیروت: دارمنشورات النفیر، ۱۹۸۰م. = ۱۳۵۹.
15. المسیح فی اسلام و محاوره مع قسیس حول الوهیه المسیح/ احمد دیدات؛ ترجمه به عربی و مقدمه از علی الجوهری. قاهره: دارالفضیله، [۱۹۹۰م. = ۱۳۶۹].
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. سورة بقره آیات 136 و 285 و سورة آل‌عمران آیة 84.
2. سورة مریم آیات 30 تا 35.
3. سورة صف آیة 6.
4. سورة نساء آیة 157.
5. سورة نساء آیة 158.
6. سورة مائده آیة 82.
701/ح
ارسال نظرات