پنج میلیون و 600 عنوان کتاب در پایگاه اطلاع رسانى کتابخانههای ایران
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دارالحدیث، بررسی اجمالی امکانات کتابخانه‌هاى ایران، از به کارگیری نرم افزارهای متنوع در این کتابخانه‌ها حکایت دارد؛ اما برخی از این کتابخانه‌ها، با آن‌که از نرم افزارهای متداول ذخیره و بازیابی اطلاعات استفاده می کنند، هنوز فاقد پایگاه اطلاع رسانى برای دسترسی مخاطبان خود از راه دور به اطلاعات فهرست نویسی شده‌اند.
اگرچه وجود پایگاه‌های اختصاصی برای بعضی از کتابخانههای کوچک و بزرگ، مشکل دسترسی به منابع همان کتابخانه را کاهش داده است، اما همچنان مشکل پراکندگی این پایگاه‌ها و سختی دسترسی به این اطلاعات، حل نشده باقی مانده است.
ارائه خدمات متمرکز از سوی برخی تولیدکنندگان نرم افزارهای کتابخانه‌ای در حوزه کتابخانههای مرتبط با آن نرم افزار، به دلیل محدودیت در همان مجموعه و کندی دسترسى، عملاً مانع از فراگیری آنها شده است.
صرف وقت بسیار برای یافتن مشخصات یک کتاب و فقدان اطلاع از محل نگهداری یک منبع کمیاب، با وجود کتابخانههای عمومی و تخصصی متعدد در حوزه دانش‌های مختلف، از جمله مشکلاتی است که بیشتر دانشجویان و دانش‌پژوهان، آن را تجربه کرده‌اند.
توجه به این نکات، ضرورت انسجام بخشی اطلاعات و اطلاع‌رسانی در عرصه کتاب و کتابخانه را هویدا نموده، تلاش برای حل این مشکلات، گامی بلند در تولید علم به شمار می‌آید. طراحی پایگاهی فراگیر با قابلیت یکپارچه سازی اطلاعات غیر منسجم کتابخانههای گوناگون، نقشی بسزا در دستیابی گسترده به منابع موجود در کتابخانههای مختلف در سراسر کشور خواهد داشت.
بی‌شک، اطلاع‌رسانی درباره کتاب و مراکز نگهداری آن در سطح ملى، طالبان علم را در دستیابی به منابع مختلف، به خصوص منابع کمیاب، یاری خواهد رساند. با توجه به ضرورت ارائه یکجای اطلاعات کتابخانههای ایران در شبکه جهانی اینترنت برای دسترسی سریع محققان به این اطلاعات، راه‌اندازی «پایگاه اطلاع رسانى کتابخانه های ایران (Lib.ir)»، تلاشی در حد توان برای ایجاد بستری مناسب در مسیر دست یازیدن به اهداف یاد شده است.
«پایگاه اطلاع رسانى کتابخانههای ایران» در راستای جلب اعتماد کتابخانه‌ها، وظیفه به روزرسانی و تغییر اطلاعات مرتبط با هر کتابخانه را با نام کاربری اختصاصی بر عهده مدیران آنها قرار می‌دهد.
مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، با مدیریت این پایگاه، صرفاً امکان بازیابى، جستجوی ساده و جستجوی پیشرفته اطلاعات کتابخانه‌ها را در کمترین زمان ممکن با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته فراهم آورده است. این پایگاه، غیر انتفاعی است و در ازای ارائه خدمات خود به کاربران عمومی و کتابخانه‌ها، هزینه‌ای دریافت نمی‌کند.
«پایگاه اطلاع رسانى کتابخانه های ایران»، با رعایت امانت، فهرست منابع موجود در هر کتابخانه را بر اساس محتوای ارسالی مدیریت آن کتابخانه، بدون هر گونه تصرفی در اختیار کاربران قرار می‌دهد. بدیهی است که مسؤولیت صحت اطلاعات بر عهده ارسال کننده و حقوق معنوی آن نیز متعلق به همان کتابخانه خواهد بود.
این پایگاه، وظیفه‌ای در ارائه یکجای اطلاعات یک کتابخانه به دیگران ندارد و با توجه به قوانین حقوق و مالکیت معنوى، این کار را برای خود، غیر مجاز می شمارد. امکان دریافت یکی از خروجی های استاندارد (مانند ISO) از نرم افزار مورد استفاده در کتابخانه و تماس با مدیران این پایگاه، از جمله بایسته های عضویت در «پایگاه اطلاع رسانى کتابخانه های ایران» است.
مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ضمن دعوت از تمامی کتابخانه های ایران در به اشتراک گذاردن فهرست مدارک خود، تلاش می نماید تا محققان و دانش پژوهان را در دسترسی به منابع کتابخانه ای مورد نیازشان یاری نماید. امید است این تلاش، رونق فرهنگ کتابخوانی، تسهیل فعالیت های پژوهشى، استفاده از منابع کمتر شناخته شده و معرفی کتابخانه های غنی و حاوی منابع با ارزش را در پی داشته باشد.
«پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانههای ایران» در راستای رسالت ارائه خدمات به محققان و دانش پژوهان اقدام به راه اندازی بخش قفسه مجازى برای هر یک از کتابخانه ها می کند.
از آنجا که کتابخانههای کشور به دلایل مختلف کمتر به مخاطبان خویش امکان ورود به مخزن را داده‌اند؛ مراجعان برای مشاهده منابع موجود در کتابخانه‌ها از ارائه خدمات به صورت قفسه باز بهره‌مند نیستند. با استفاده از قفسه مجازى این امکان برای کاربران فراهم می شود تا منابع موجود در یک کتابخانه را به صورت مجازی در قفسه‌های کتابخانه مشاهده و مرور کنند.
دسترسی به قفسه مجازى، امکان دستیابی به منابع مرتبط و هم موضوع با منبع مورد نظر را برای محققان فراهم می آورد. استفاده از این قابلیت امکان مشاهده هر منبع در قفسه کتابخانه به شکل مجازی را فراهم آورده و آشنایی با کتاب های جدیدی که مخاطب هیچ اطلاعاتی از آنها ندارد را برای شخص به وجود می آورد. با استفاده از این امکان مى توان کتب مرتبطی چون شرح، تفسیر یا ترجمه یک کتاب را به دست آورد و با آن آشنا شد. همچنین در این روش سایر آثار یک مولف نیز در دسترس کاربر قرار خواهد گرفت.
شرط بکارگیری از این قابلیت، برخورداری کتابخانه از یکی از انواع رده‌بندیهای رایج چون کنگره و دیوئی است. به این ترتیب کاربران پس از جستجوی یک منبع در چنین کتابخانه هایی می‌توانند تمام منابع قبلی و بعدی مرتبط با آن را در قفسه مجازى مشاهده و پیمایش نمایند.
بر اساس تصمیم شورای سیاست‌گذاری پایگاه، کتابخانه‌هایی که در یکی از سه گروه ذیل قرار گیرند می تواند درخواست عضویت در پایگاه را ارسال نمایند: کتابخانههای تخصصی، کتابخانههای دانشگاهى، کتابخانههای عمومی با حداقل ده هزار جلد یا هشت هزار عنوان کتاب.
همچنین بهره‌برداری کتابخانه از نرم‌افزارهای متداول، برای ذخیره و بازیابی اطلاعات و امکان ایجاد خروجى استاندار مانند: ISO ,CSV، XML از نرم‌افزار مورد استفاده کتابخانه از دیگر شرایط عضویت در پایگاه است.
یادآوری می‌شود، پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه های ایران، به نشانی اینترنتی www.lib.ir با بیش از پنج میلیون و 600 عنوان کتاب از 251 کتابخانه، اطلاعات خود را در اختیار کاربران قرار داده است. /920/د102/ع