پیشرفت بدون عدالت، فقط ثروت اندوزی است

به گزارش خبرگزاری رسا، محمدرضا خباز، سخنگوی کمسیون اقتصادی مجلس با اشاره به تعبیر حضرت علی (ع) که عدالت به معنی قرار دادن هر چیز در جایگاه خودش است، گفت: عدالت اجتماعی به آن معناست که همه افراد جامعه از حداقل امکانات اجتماعی بدون دغدغه برخوردار باشند.

وی اظهار داشت: از امکانات الزامی برای عموم مردم در جامعه اسلامی برخورداری از امکانات بهداشتی است. در یک نظام عادلانه هیچ‌کس نباید دغدغه درمان و مسکن داشته باشد.

عضو کمیسیون اقتصادی افزود: نکته دیگر فراهم‌کردن امکانات حداقل معیشت و نه زندگی مرفه برای مردم است. بنابراین هیچ کس در یک نظام اسلامی و عادلانه نباید نگران قوت لایموت خود باشد.

به گفته‌ خباز، اگر این سه امکان برای همه در یک نظام اسلامی فراهم باشد و هیچ کس دغدغه تامین آنها را نداشته باشد، می‌توان گفت حداقل عدالت در آن جامعه برقرار است.

وی با تاکید بر این‌که تامین اجتماعی باید در کشور آن قدر توسعه یافته و متنوع باشد که آحاد جامعه در هر موقعیتی تحت پوشش آن باشند، گفت: البته این بعد مادی موضوع عدالت است که حکومت باید آن را فراهم کند، اما تعبیر دیگری وجود دارد که می‌گوید هرچه برای خود می‌پسندی برای دیگران هم بپسند. در واقع اگر این روحیه در تک‌تک مردم ایجاد شود، عدالت به خودی‌ خود محقق خواهد شد.

نماینده مردم کاشمر، بردسکن و خلیل‌آباد در پاسخ به این سوال که غربی‌ها نیز در نظریات خود پارامتر‌هایی را برای توسعه یا عدالت مطرح می‌کنند که با دیدگاه‌های اسلامی متفاوت است، بنابراین چطور هر دو دیدگاه مدعی ایجاد عدالت هستند، گفت: تفاوت‌های توسعه یا پیشرفت در اسلام و غرب ریشه‌ای است. اسلام حرمت انسان را در نظر می‌گیرد و بر این نکته تاکید می‌کند که هیچ‌کس حتی در دل خود نباید شخص دیگری را ضعیف بشمارد یا او را تحقیر کند. در واقع نگاه اسلام، نگاهی انسانی است، ولی نگاه غرب به انسان به عنوان یک موجود یا ابزار است.

خباز ادامه داد: در اسلام خدمت به انسان عبادت است و اگر حاکمان و مسوولان عدالت اجتماعی را ایجاد کنند، نه تنها موجب بقای حکومت خود می‌شوند، بلکه در پیشگاه خداوند نیز منزلت پیدا می‌کنند، ولی در غرب چنین نگاهی حاکم نیست.

وی عنوان کرد: غربی‌ها عدالت انسانی را با نگاه مادی ارزیابی می‌کنند و همه چیز را از بعد اقتصادی و سود می‌بینند، اما اسلام مخالف این تفکر است. امام خمینی (ره) فرمودند: به من خدمت گذار بگویید بهتر است تا رهبر، چراکه خدمت‌کردن به انسان در دیدگاه اسلامی در واقع تبعیت از خداوند است.

وی یادآور شد: بندگی خداوند و خدمت به خلق در واقع بالاترین شرف برای انسان در اسلام است و همین تفاوت نگاه مادی و معنوی به پیشرفت در دو نگاه اسلامی و غربی است که آن دو را با هم متمایز می‌کند.

سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس باانتقاد به برخی اظهار‌نظرها مبنی بر این‌که پیشرفت و عدالت به صورت توام غیرممکن است، گفت: این دیدگاه غلطی است. در مجلس چهارم این نگاه از سوی برخی مسوولان دولتی مطرح شد و به شدت مورد مخالفت اعضای کمیسیون اقتصادی قرار گرفت. برخی از مسوولان آن دوره معتقد بودند برای پیشرفت کشور باید یک یا دو دهک ضعیف جامعه فدا شوند. این در واقع ناشی از همان دیدگاه غربی بود، در حالی که بر اساس دیدگاه اسلام توسعه منهای عدالت فقط ثروت‌اندوزی است و عزت انسان در آن از بین می‌رود.

خباز افزود: بر اساس نگاه اسلامی، خدمت به انسان فضیلت و گرفتن دست محرومان ارزش است، بنابراین اسلام پیشرفتی را می پسند که در آن همه منتفع شوند، نه این‌که یک عده برای پیشرفت دیگران از بین بروند.

وی ادامه داد: این همان اتفاقی است که امروز در غرب رخ داده و با وجود پیشرفت‌های اقتصادی عده‌ای از مردم به‌طور مداوم زیر چرخ‌های این پیشرفت له می‌شوند.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان این‌که براساس دیدگاه‌های اسلامی حتی ضعیف‌ترین افراد جامعه می‌توانند در صورت داشتن فرصت برابر به رشد معنوی و پیشرفت مادی برسند، گفت: اولین مانع در تحقق عدالت در کشور اعقاید فکری است، گاه دیده می‌شود برخی مدیران یا مسوولان کشور تنها به پیشرفت مادی قانع هستند، در صورتی که اگر پیشرفت مادی صرف مدنظر باشد، اتفاقاتی که در غرب شاهد هستیم، تکرار خواهد شد. بنابراین باورها باید تغییر کند و همه باید بپذیرند که توسعه‌ بدون عدالت بی‌معناست.

خباز ادامه داد: ابزار‌ها و امکانات تحق عدالت باید در جامعه فراهم شوند. به عنوان مثال هنوز در کشور یک بانک اطلاعاتی دقیق و جامع از محرومان وجود ندارد.

وی عدم برنامه ریزی را از دیگر موانع تحقق عدالت دانست و افزود: در بودجه سالانه کشور دولت همه مصارف را بررسی می‌کند و در نهایت اگر چیزی باقی ماند آن را به حمایت از محرومان جامعه می‌دهد، در حالی که از نگاه ما این روند باید معکوس باشد.

این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: در ماده 94 برنامه چهارم توسعه پیش‌بینی شده بود که 40 درصد حداقل حقوق به مستمری‌ بگیران پرداخت شود که این رقم حدود 120 هزار تومان است، در حالی که هم‌اکنون کمیته امداد 25 هزار تومان از این محل پرداخت می‌کند. بنابراین مشخص است که به هر دلیلی حمایت از این افراد به صورت جدی انجام نمی‌شود و این عدالت‌محوری نیست.

خباز تاکید کرد: البته نباید این‌گونه حمایت‌های مستقیم ادامه پیدا کند و باید همه تلاش‌ها به سمت ایجاد خودکفایی برای همه افراد حاضر در جامعه باشد. /916/د102/ع