حل مسئله حجاب نیازمند رویکرد فرهنگی، هنرمندانه و همه جانبه است

حجت‌الاسلام عبدالله رضایی، مسئول مؤسسه رسانه‌ای نسل سلمان، در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، بر لزوم اتخاذ رویکردی جامع و فرهنگی برای حل مسئله حجاب تأکید کرد و گفت: مسئله حجاب اگرچه در فضای رسانه‌ای به چشم می‌آید و توجه عمومی را جلب می‌کند اما عمق فرهنگی آن بسیار گسترده‌تر است و نمی‌توان آن را تنها از طریق پیام‌های کوتاه یا شعاری رسانه‌ای حل کرد.

وی با بیان اینکه برخوردهای سطحی و صرفاً نمادین با موضوع حجاب، مانند پرداختن به بخش بالایی کوه یخ است، افزود: بخش عمده مسئله حجاب در زندگی روزمره و فرهنگ عمومی جامعه نهفته است. رسانه‌ها باید به این واقعیت توجه کنند که تأثیرگذاری واقعی نیازمند نگاه بلندمدت و فرآیندی مستمر است.

حجت الاسلام رضایی با تأکید بر اهمیت همدلی و همراهی با جامعه، گفت: رویکرد رسانه‌ای نباید به شکل تحمیلی باشد. بلکه باید به گونه‌ای طراحی شود که در ظاهر همراه و همدل با مخاطب باشد و در باطن اثرگذاری فرهنگی خود را به مرور زمان اعمال کند. این نوع نگاه پایه و اساس فرآیند موفق فرهنگی است.

روایت ملموس و هنرمندانه زندگی زنان موفق

وی ادامه داد: رسانه‌ها باید مزایای حجاب را به شکل ملموس و واقعی روایت کنند نه به صورت شعار یا توصیه مستقیم. روایت هنرمندانه و مثال‌محور از زندگی زنانی که حجاب را رعایت می‌کنند و در عین حال در عرصه‌های اجتماعی و حرفه‌ای موفق هستند می‌تواند باورپذیری پیام را افزایش دهد. برای مثال مادر یا دختر موفقی که حریم شخصی خود را حفظ می‌کند و در همان حال در فعالیت‌های اجتماعی شرکت فعال دارد الگویی است که می‌تواند تأثیرگذاری واقعی داشته باشد.

حجت الاسلام رضایی با اشاره به اهمیت استفاده از زبان اغنایی و هنر در روایت مسئله حجاب، اظهار داشت: استفاده از هنر، قصه‌پردازی و روایت‌های ملموس به جای توصیه مستقیم می‌تواند مخاطب را جذب کند و پیام فرهنگی را به شکل غیرمستقیم و مؤثر منتقل نماید. این روش به ویژه در جامعه‌ای که فضای مجازی و رسانه‌های دیجیتال در آن بسیار پررنگ است اهمیت دوچندان دارد.

وی به چالش‌های فضای مجازی و هجمه‌های فرهنگی غرب در این زمینه اشاره کرد و گفت: واقعیت جامعه امروز و فضای مجازی را نمی‌توان نادیده گرفت. هجمه‌های فرهنگی غرب و کمپین‌های تبلیغاتی آنها در حوزه حجاب یک تهاجم همه‌جانبه فرهنگی است و اگر ما تنها به دفاع مستقیم اکتفا کنیم اثرگذاری ما محدود خواهد بود. باید با هوشمندی وارد فضاهای سرگرمی، بازی‌ها و پلتفرم‌های محبوب شویم و در ظاهر محتوای جذاب ارائه دهیم اما در باطن پیام فرهنگی مورد نظر را نهادینه کنیم.

مسئول مؤسسه نسل سلمان تأکید کرد: راهکارهای فرهنگی برای حجاب باید غیرمستقیم و مستدل باشند. ما نباید فقط به مقابله یا حمله مستقیم به تفکرات غربی اکتفا کنیم بلکه باید پایه‌های استدلال و محتوای آنها را به چالش بکشیم و در قالب محتواهای سرگرم‌کننده، آموزنده و هنرمندانه باورهای درست فرهنگی را منتقل کنیم.

حجت الاسلام رضایی افزود: یکی دیگر از نکات مهم این است که مسئله حجاب باید به شکل جامع و همه‌جانبه دیده شود. همکاری رسانه، نهادهای حکومتی، آموزش و پرورش، مؤسسات فرهنگی، صنوف و سازمان‌های مردم‌نهاد می‌تواند یک فرآیند ۳۶۰ درجه ایجاد کند که تأثیرگذاری آن بلندمدت و پایدار باشد. غفلت از این رویکرد جامع نه تنها اثرگذاری را کاهش می‌دهد بلکه ممکن است آسیب‌های بیشتری هم ایجاد کند.

ضرورت هماهنگی نهادهای فرهنگی و اجتماعی

وی با بیان اینکه «مسئله حجاب تنها محدود به رسانه یا آموزش رسمی نیست»، توضیح داد: این مسئله یک پدیده اجتماعی و فرهنگی است و برای موفقیت در آن باید همه نهادها و اجزای جامعه درگیر شوند. رسانه‌ها نقش مهمی در آگاهی‌بخشی و روایت فرهنگی دارند اما بدون هماهنگی با آموزش، پرورش، نهادهای مذهبی و اجتماعی، تأثیرگذاری کامل حاصل نمی‌شود.

حجت الاسلام رضایی در ادامه گفت: باید واقعیت بیرونی جامعه و فشارها و نفوذ فرهنگی غرب را بپذیریم و با آن مواجهه هوشمندانه داشته باشیم. رویکرد غیرواقعی یا انکار این فشارها باعث می‌شود پیام فرهنگی ما اثرگذاری لازم را نداشته باشد. رسانه‌ها باید با بررسی دقیق و ارائه محتواهای متنوع، مخاطب را با واقعیت‌های فرهنگی و اجتماعی آشنا کنند و همزمان ارزش‌های دینی و اخلاقی را به شکلی جذاب و هنرمندانه منتقل نمایند.

وی افزود: یکی از ضعف‌های فعلی در رسانه‌های ما این است که گاهی تنها بخش‌هایی از مسئله حجاب را که در تریبون‌ها یا محافل رسمی قابل بیان است پوشش می‌دهند در حالی که بخش اعظم مسئله در زندگی روزمره و تجربه‌های شخصی مردم است. برای همین روایت‌های واقعی و ملموس، مثال‌های زندگی واقعی و مدل‌های موفق، اهمیت بسیاری دارند.

حجت الاسلام رضایی درباره اهمیت نگاه بلندمدت به مسئله حجاب گفت: حل مسئله حجاب یک فرآیند کوتاه‌مدت و فوری نیست. این موضوع باید در طول زمان و با رویکردی مستمر، هنرمندانه و فرهنگی پیگیری شود. رسانه‌ها و نهادهای فرهنگی نباید تنها به اقدامات مقطعی و تبلیغاتی بسنده کنند بلکه باید یک استراتژی بلندمدت داشته باشند که همه جنبه‌های اجتماعی، فرهنگی و هنری را در بر گیرد.