چشم انداز حوزه علمیه در افق 1404 بررسی شد

خبرگزاری رسا ـ مدیر مؤسسه مطالعات راهبردی در علوم اسلامی نور گفت: چشم انداز حوزه در افق 1404، حوزه ای را ترسیم می کند که در آن تحقیق و تولید محصولات علمی حاکم، و بهبود کیفیت زندگی با محوریت افزایش حس حضور خدا در جامعه به عنوان وظیفه اصلی مطرح است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، نخستین همایش «حوزه علمیه؛ آینده نگری و آینده نگاری» با حضور رییس فرهنگستان علوم ومعارف اسلامی، معاون پژوهش حوزه علمیه قم و رییس سازمان توسعه و ترویج فعالیت های قرانی کشور به همت موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام نور هشتم اردیبهشت ماه در دو نوبت صبح و عصر در محل این موسسه برگزار شد.

در نوبت عصر این همایش به موضوعات «چشم انداز حوزه علمیه در افق 1404» و «راهبردهای تحول در حوزه» پرداخته و میزگرد تخصصی «حوزه و روندهای آینده جهانی» با حضور حجج اسلام عماد و محمدی تشکیل شد.

افق1404 زمینه ساز برای تغییرهمگانی به سوی هدف مطلوب است

در ابتدا حجت الاسلام دعایی، مدیر مؤسسه مطالعات راهبردی در علوم اسلامی نور، به تبیین و ترسیم چشم انداز حوزه علمیه در افق 1404 پرداخت و گفت: روش طراحی این پیشنهاد و طرح مدل سازی شبکه ای آینده نگرانه و استراتژیک است و ساختار آن را محورهای عملیاتی چشم انداز، اهداف، راهبردها و سیاست ها، شبیه سازی وضعیت مطلوب و نمای اجمای از وضعیت حوزه مطلوب در آینده تشکیل می دهند.

وی با بیان این‌که همزمان با حرکت رو به رشد جامعه اسلامی باید حوزه علمیه به سوی چشم انداز خود حرکت کند، ابراز داشت: چشم انداز حوزه در افق 1404، حوزه ای را ترسیم می کند که در آن تحقیق و تولید محصولات علمی حاکم، و بهبود کیفیت زندگی با محوریت افزایش حس حضور خدا در جامعه به عنوان وظیفه اصلی مطرح است و این مسأله نیازمند آن است که محور های عملیاتی با شاخصه رسیدن به رتبه اول در ابعاد مختلف و هدف گذاری و ارائه راهبرد مناسب با سیاست های کلی در نظر گرفته شود.

این استاد حوزه علمیه مشهد، همچنین اظهار داشت: حوزه پژوهش محور براساس نقشه و محصولات علمی، و با کیفیت افزایی مستمر و تبادلی است، و در جهت عملیاتی کردن کارآمدی دین در برنامه سازی برای توسعه شبکه ای و کارآمد کردن علوم حوزوی برای کیفیت افزایی در زندگی فردی، اجتماعی و تمدن سازی الهی حرکت می کند.

وی در خصوص شاخص های چشم انداز افق1404عنوان کرد: این چشم انداز، آینده ساز، و زمینه ساز برای تغییرهمگانی به سوی هدف مطلوب است و از اصطکاک های فرعی عبور کرده و بر چالش های اصلی متمرکز شده و پاسخی برای مطالبات در سطح ملی و جهانی است و انتظارات طلاب بدنه حوزه، مدرسان، مدیریت حوزه و ... را برآورده می کند.

حجت الاسلام دعایی ادامه داد: از دیگر شاخص‌های این چشم‌انداز تبیین نقش دین در زندگی، مشخص‌کردن جایگاه حوزه مشهد در میان رقیبان، تعیین الگوی مراکز تحقیقاتی، محصولات تحقیقاتی و مدیریت پژوهش، ترسیم نهادینه‌شدن فرهنگ پژوهش و تولید علم و نهضت نرم‌افزاری است.

مدیر مؤسسه مطالعات راهبردی در علوم اسلامی نور‌ سپس نتیجه گرفت: در سال 1404 طلاب در مدارسی درس می خوانند که آموزش در آن به سخنرانی اختصاص ندارد و متون درسی باز تولید شده در حوزه، مقبولیت کشوری یافته است و هر طلبه در هر یک از علومی که درس خوانده است دارای مقالات متعددی است؛ به عبارت دیگر حوزه ای دارای محصولات علمی با کیفیت برتر، و در جهت افزایش کیفیت زندگی متصل به ملکوت شکل خواهد گرفت.

در ادامه این همایش، میزگرد تخصصی «حوزه و روندهای آینده جهانی» و«راهبردهای حوزه برای مدیریت تغییر در آینده» با حضور حجت الاسلام عماد، معاون پژوهش حوزه علمیه قم و حمید محمدی، رییس مرکز توسعه و ترویج فعالیت های قرآنی کشور برگزار شد.

تشکیل کرسی های علمی، و بازخوانی و بازنگری در هندسه علوم حوزوی امری ضروری است

در ابتدا حجت الاسلام عماد، با بیان اینکه باید مسیر طبیعی روند حاکم بر جامعه جهانی بررسی شود و محدوده پاسخگویی به نیاز ها توسط حوزه ها سنجیده شود، گفت: باید نیازهای انسان و جامعه معاصر خود را در مسیر تعالی انسانی و تحقق آرمان های او پاسخ دهیم و این امر حد اقلی از شمار بایسته ها و مأموریت های حوزه های علمیه است.

وی اشاره کرد: در 20 سال آینده، اگر جهان در مسیر کنونی حرکت کند باید توجه داشته چه اتفاقاتی در مسیر زندگی انسان رخ خواهد داد و یا در نظام سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و دانشی جهان با چه تحولاتی مواجه خواهیم بود؟

معاون پژوهش حوزه های علمیه افزود: تصورات امروز در جامعه جهانی با دو رویکرد خوش بینانه و بد بینانه قابل تصور است، و در حوزه نظام سیاسی جهان این دو نگاه وجود دارد.

وی تصریح کرد: اکثر موحدان عالم بر این باورند که اگر نظام سیاسی جهان با همین تحولات ادامه یابد، ارزش های اصیل و معنوی انسانی تهی تر و برخورداری های مادی و حیوانی انسان افزوده خواهد شد؛ و مشابه این تصور در حوزه اقتصاد و علم هم وجود دارد.

وی اذعان داشت: حوزه های علمیه باید امروز محاسبه کنند به چه نیاز هایی در سال های آینده باید پاسخ دهند و طریق شناسایی این نیازها را فراگیرند. امروز ما باید بتوانیم طرحی را ترسیم و افرادی را تربیت کنیم و بر اساس این طرح بازه ای زمانی تعریف کنیم که در آن به نیاز سنجی 20 سال آینده دست یابیم.

حجت الاسلام عماد، بر فراهم نمودن وسایل پیش نیاز، نیازسنجی حوزه های علمیه تأکید کرد و اظهار داشت: حوزه های علمیه باید باور کنند که این امکان وجود دارد آن ها نیاز 20 سال آینده را پیش بینی کنند تا پاسخ گوی سؤالات باشند و ما نیز برای تحقق این امر باید با سرعت بسیار زیادی به سمت تشکیل کرسی های علمی، و بازخوانی و بازنگری در هندسه علوم حوزوی و دینی حرکت کنیم.

تحول نگرشی در برنامه ریزان و کارگزاران برای پاسخگویی به نیازهای آینده ضروری است

در ادامه این میزگرد تخصصی، حجت الاسلام حمید محمدی، با عنوان اینکه آینده پژوهی می تواند نقشی کلیدی و مؤثر در آینده های اکتشافی و حنجاری ایفا کند، گفت: آینده پژوهی به مردم اجازه می دهند که بدانند به کجا می توانند بروند و به کجا باید بروند و از چه طریقی می توانند با سهولت به این راه ها دست یابند.

رییس سازمان توسعه و ترویج فعالیت های قرآنی کشور، با اشاره به این‌که بیش از صد مدل آینده پژوهی در ایران وارد شده است، اظهار داشت: توجه به مسأله آینده پژوهی از دهه 70 آغاز شده و شروع این امر از خراسان بسیار نوید بخش است.

وی نیز بیان کرد:حوزه های علمیه باید اقتضائات جامعه 20 سال آینده را در نظر گیرند و پیش بینی کنند که در آینده برای پاسخگویی به سؤالات به چه مسائلی نیازمند هستیم.

حجت الاسلام محمدی، با بیان اینکه متأسفانه نیاز های امروز جامعه شناسایی نشده است، ابراز داشت: اگر بخواهیم حوزه ای داشته باشیم که ناظر وپاسخ گو به نیازهای آینده باشد، باید تحول نگرشی در برنامه ریزان و کارگزاران ایجاد شود. حوزه علمیه با ساختار جامعی و مراجعه به گذشته اش و حیطه تأثیرگذاری که دارد، باید در بردارنده ارتباط متکامل با اجزاء کل شود و این جریان و فرآیند برنامه ریزی که بر اساس شناخت واقعیت و آینده نگری شکل می گیرد، باید برنامه های مورد نیاز را دائما باز تولید، پایش و تسهیل کند.

حوزه برای جهش به سمت مطلوب باید اهداف آموزشی، تحقیقاتی و فرهنگی خود را ارتقاء دهد

در ادامه این همایش، حجت الاسلام عبدالحمید واسطی، استاد سطوح عالی حوزه علمیه مشهد و دبیر این نشست، راه های چگونگی حرکت از وضعیت موجود در حوزه به وضعیت مطلوب را بررسی نمود و هدف این بحث را دست یابی به نقاط شروع برای تحول عنوان کرد.

وی با بیان این مطلب که اگر دین به صورتی عرضه نشود که توانایی مدیریت زندگی را برای انسان ایجاد کند، انسان به سوی برنامه ها و مدیریت های رقیب جذب خواهد شد؛ از این رو انسان هایی که مخاطب دین و معارف دینی و حوزه های علمیه هستند در گذر زمان به واسطه زندگی رسانه ای، از موقعیت های رقیب حس بیشتری پیدا کرده و سطح دانایی آنها نسبت به پدیده‌ها و وقایع افزایش یافته است.

این استاد حوزه علمیه، پرسش‌گری، تحلیل گری، نقادی، جرأت و جسارت مخالفت، را از مشخصه های مخاطبان امروز حوزه‌های علمیه برشمرد و افزود: این وضعیت با گذشت زمان به صورت روز افزون تشدید می شود.

وی در خصوص وضعیت عمومی موجود در حوزه های علمیه، گفت: تحقیقاتی که در فضای عمومی حوزه در جریان است، براساس تولیدی است که صاحب نظران و متخصصان قبلا انجام داده اند و امروز دو باره بازسازی و عرضه می شوند، و این تحقیقات در قالب برنامه کاربردی نبوده و به صورت مسائلی فردی یا تئوریک ارائه شده اند.

حجت الاسلام واسطی، اظهار داشت: در شرایط کنونی در حوزه علمیه، هفت محور آموزش، تحقیقات، تبلیغ، مدیریت، فضای عمومی طلاب، فرهنگ حاکم بر زندگی طلاب و تصور فضای عمومی جامعه نسبت به حوزه، به ترتیب به توصیف های انبوه خوانی و حافظه محوری، جمع آوری اطلاعات، احساس محوری، حفظ و گسترش وضعیت موجود، احساس هویت تبلیغی خطابه ای و نارسایی در زندگی، فرهنگ زندگی عمومی روزمره و توجیه کننده رفتارهای نظام و برخوردار از امکانات تعریف می شوند.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: توصیف وضعیت مطلوب این هفت محور، برخورداری از مهارت های کیفی، تولید سیستم ها و مدل های دینی قابل رقابت با سیستم های بشری، افزایش تعداد طلاب دارای فعال سازی تفکر برای افزایش مدیریت احساس در مخاطب، کیفیت سازی، گسترده نمودن احساس عبودیت و هویت آموزشی و مشاوره ای و تبلیغی، شناساندن حوزه به عنوان مشاور برتر برای ارتقای زندگی در سطوح خرد و کلان و فرهنگ زندگی علمی می باشد.

این استاد دانشگاه، از مهارت محوری به عنوان عنصر تحول آفرینی تعبیر کرد و بیان داشت: حوزه برای جهش به سمت وضعیت مطلوب باید اهداف آموزشی، تحقیقاتی و فرهنگی خودا را از طریق محور نگرشی و دانشی ارتقا دهد و به محور مهارتی رساند.

وی افزود: در محور نگرشی و دانشی، اهداف از سطح فهم حافظه ای ارتقا یافته و به سطح فهم کاربردی رشد می کند./968/ت301/س

گزارش خطا

ارسال نظرات