دلایل بیداری اسلامی از دیدگاه یک استاد دانشگاه

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، سیدجلال دهقانی فیروزآّبادی، روز گذشته در چهارمین پیش‌نشست علمی چهاردهمین جشنواره شیخ طوسی‌(ره) به بررسی رخداد بیداری اسلامی و افول هژمونی صهیونیسم در خاورمیانه پرداخت و در سخنانی تبیین این موضوع را بدون علت‌یابی بیداری اسلامی امکان‌پذیر ندانست.

وی تحولات ایجاد شده در منطقه خاورمیانه را ریشه‌دار و شکل‌ گرفته در یک پروسه زمانی مشخص ارزیابی کرد و با بیان این‌که کشورهای عربی خارومیانه از لحاظ تاریخی مستعمره بوده‌اند، گفت: کشورهای این منطقه از ابتدای دوران استعمار بر سر یک دوراهی قرار داشت که یا شیوه زندگی غربی را برگزیند و یا هویت بومی و ارزش‌های سنتی خود را حفظ کند.

استاد دانشگاه علامه طباطبایی با بیان این‌که آنچه در منطقه خاورمیانه شکل گرفت الگوی نخست بود، افزود: پس از فرایند پروسه استعمار تابه امروز، جهان سوم و کشورهای خاورمیانه سه موج قیام را علیه غرب تجربه کرده‌اند که قیام ملت‌های عربی برای کسب استقلال و حاکمیت ملی را می‌توان به «فرایند استعمارزدایی» تعبیر کرد.
 
وی یادآور شد: در جهان عرب استعماری نو شکل گرفت و کسانی که در این ممالک به قدرت رسیدند کارگزاران استعمار قدیم بودند؛ ملت‌ها تنها استقلال حقوقی را به دست آوردند، اما زندگی آنها به شکل غربی سامان یافت.
 
دهقانی فیروزآبادی با بیان این‌که از سال 1990 بود که موج دیگری از قیام‌ها علیه غرب شکل گرفت، تلاش کشورهای در حال توسعه و کشورهای اسلامی را برای کسب استقلال فرهنگی و بازیابی هویت از جمله اهداف این قیام عنوان کرد و پیروزی انقلاب اسلامی را سرآغاز قیام علیه غرب دانست.
 
رییس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: بی‌تردید قیام علیه غرب که برای آزادی فرهنگی، فکری و گفتمانی در کشورهای خاورمیانه اتفاق افتاد متأثر از انقلاب اسلامی ایران است.

وی افزود: شاید برخی بپرسند که چرا بیداری اسلامی پس از گذشت سی سال از انقلاب اسلامی ایران به وقوع پیوست که در پاسخ می‌توان گفت باید شرایط لازم برای عملیاتی شدن موج دیگری از قیام‌ها علیه غرب فراهم می‌شد.

این استاد دانشگاه علامه طباطبایی با بیان این‌که بیداری اسلامی تلاش برای بازگشت به هویت فکری و فرهنگی است، سرخوردگی و یأس ملت‌های مسلمان خاورمیانه از آنچه که پروژه مدرنیته می‌نامند و شکست و ناکامی دولت سکولار مدرن در تأمین اهداف این دولت را از جمله دلایل این مدعا برشمرد.
 
وی همچنین انحطاط و فروپاشی سیاسی و عدم تحقق آزادی، فساد اقتصادی، فقر و عقب‌ماندگی، شکل‌گیری رژیم‌های اقتدارگرا و مستبد، ناامنی انسانی، تهدید ملی و عدم دموکراسی را از دیگر دلایل رخداد بیداری اسلامی و ناکام ماندن دولت سکولار مدرن در خاورمیانه عنوان کرد.
 
دهقانی فیروزآبادی یادآور شد: بیداری اسلامی پدیده‌ و تحولی چند بعدی است و ملت‌های مسلمان هم یک نوع ساماندهی سیاسی اجتماعی دیگری را طلب می‌کنند و حتی کسانی که در ظاهر می‌گویند این قیام‌ها بیداری اسلامی نیست، در باطن بر وقوع بیداری اسلامی تصریح دارند.

وی با طرح این سؤال که چرا هژمونی صهیونیسم در حال افول است، گفت: اگر بپذیریم خاورمیانه در حال بازگشت به خویشتن و هویت اسلامی است و بپذیریم که ملت‌های مسلمان خاورمیانه در پی ایجاد یک دولت و نظام سیاسی غیرسکولار هستند، بهتر می‌توان به این سؤال پاسخ داد.

رییس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: در اثر استقرار نظام‌های سیاسی و نوع خاصی از نظم سیاسی، طبیعتا یک نظم منطقه‌ای ویژه بر اساس آن نظم سیاسی در منطقه استقرار می‌یابد و آن نظم سکولار غربی که براساس هژمونی نیابتی آمریکا در خاورمیانه ایجاد شده، دچار تزلزل می‌شود.
 
وی با اشاره به افول اسراییل که محور و کانون سیاست‌های آمریکا در خاورمیانه است، بیان داشت: تحولات بیداری اسلامی در خاورمیانه با تقویت گفتمان مقاومت اسلامی در چهارچوب نظم منطقه‌ای نوین و در چهارچوب یک نظم جدید منجر به تضعیف هژمونی اسراییل و نقش آمریکا در منطقه شده است.
 
دهقانی فیروزآبادی تصریح کرد: رژیم اسراییل امروز نه تنها بر اثر بیداری اسلامی در منطقه دچار انزوا و افول شده است، بلکه در درون خود نیز با تقویت جریان فرا صهیونیزم روبرو است که معتقدند شکل‌گیری رژیم صهیونیستی به آرمان صهیونیسم نه تنها کمکی نکرده بلکه آن را به ورشکستگی کشانده است. /920/پ202/ص