عضو هیأت علمی دانشگاه تهران:
هنر شیعی به نسل های آینده انتقال پیدا کند
خبرگزاری رسا ـ عضو هیأت علمی دانشگاه تهران با تأکید بر این که باید در تبیین بنیان های نظری، تدوین و تبیین مکتب شیعی تلاش های تفصیلی صورت گیرد، اظهار داشت: در فرهنگ اسلامی و شیعی چون امام قرآن ناطق است و تأویل حقیقی آن از معصوم پرسیده می شود نسبت تمایز بین نار و نور به صورت جدی وجود دارد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، دکتر بلخاری در همایش حرم مطهر رضوی، جلوه گاه هنر شیعی، که صبح امروز در تالار بنیاد پژوهش های آستان قدس رضوی برگزار شد، با اشاره به موضوع «مسأله نور و نار در رساله نوریه شیخ علاء الدوله سمنانی و تأثیر آن بر نگارگری اسلامی و ایرانی»، گفت: ما نسبت به تمدن ها و ملل دیگر در تبیین نظریه خود فقیر هستیم، بر خلاف شرق و غرب پیرامون تبیین نظریه های این هنر کم کاری کرده ایم و بزرگترین مشکل ناشی از آن این است که در انتقال آن به نسل های آینده ناتوان بوده ایم، بنابراین ضرورت تامه دارد که در تبیین بنیان های نظری و تدوین و تبیین مکتب شیعی تلاش های تفصیلی صورت گیرد.
وی ادامه داد: همچنان که در دانشگاه ها به شدت مقلد غرب شده ایم متأسفانه در حوزه سنت هم دچار غرب زدگی خواهیم شد.
وی با بیان این که نگارگر بنا بر اندیشه مثالی خود رنگ‌های مثالی را تسخیر کرده و این رنگ های مثالی قطعا نمی توانسته مستند به برخی از مبانی عرفانی باشد، از این رو هیچ گونه نمی توان حکم و قضاوت کرد که نگارگری اسلامی و شیعی این فرم حیرت انگیز، فریبا و دلپذیر خود را در یک عالم خلأ مبتنی بر وهم و توهم خلق کرده باشد، به ویژه زمانی که به بررسی منابع عرفانی می پردازیم ملاحظه می کنیم تمایز میان نار و نور وجود دارد.
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران افزود: در برسی از نگار گری ها نور به شدت از طریق رنگ تجلی دارد و رنگ وجه جسمانی نور و نور وجه روحانی رنگ است. در درخشندگی نور آن گاه که نگارگری به روایت حقیقت روحانی پرداخته و همچنین تکاسف و جرمانیت رنگ هنگامی که طرح به روایت یک معنای نا رحمانی پرداحته به صورت کامل جلوه و تجلی دارد.
وی خاطرنشان کرد: از مواردی که در فرهنگ اسلامی و شیعی ما بنا به این که امام قرآن ناطق است و تأویل حقیقی آن از معصوم پرسیده می شود نسبت تمایز بین نار و نور به صورت جدی وجود دارد و علمای ما با ادراک این تمایز کار کرده اند؛ تمایزی که میان نار و نور در منطق شناخته شده یقینا در جلوه های نوری و ناری نگارگری ما مؤثر بوده است.
بلخاری تصریح کرد: چون منبع قرآن است اصل نار و نور را باید در قرآن جست و جو کرد و در قرآن نار صفت رحمانی ندارد، زیرا هیچ گاه شخص گناه کار در دوزخ به نور عذاب نمی شود و نار عامل عذاب است، بنابراین تفاوت ماهوی بین نور و نار وجود دارد. با تأمل در قرآن درمی یابیم که 98 درصد آیات نار، نار جهنم است اما یک جا یک مورد استثنایی وجود دارد و آن هم ناقض تمایز نور و نار مورد بحث نیست.
وی با بیان این که از دیدگاه ما نار حالت جرمانی و جسمانی دارد، اذعان داشت: اگر چه ابن عربی بحث نا محسوس را مطرح می کند ولی برداشت کلی این است که نار حالت جسمانی دارد و نگارگر ما تا به تصویر نار می پردازد نار را تا می تواند متکاثر می کند و این تجلی قرآن و حضور حقایق نوری در هنر است. /968/پ201/س
ارسال نظرات