اقتباس برخی رویکرد های معرفت شناسی غربی از نظریات حکمای اسلامی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، محسن جوادی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم تحقیقات شب گذشته در سلسله نشست های نظریه پردازی انجمن علمی معرفت شناسی حوزه علمیه، به بحث معرفت شناسی اخلاق پرداخت و افزود: امکان معرفت شناسی در حوزه اخلاق وجود دارد یعنی باور صادق در حوزه اخلاق داریم.

وی در حوزه معرفت شناسی اخلاق چهار نظریه و رویکرد معتبر را مورد نقد و بررسی قرار داد، گفت: در رویکرد مبنا گرایی، گذاره‌های بنیادی وجود دارد، 5 تا 6 قضیه پایه اخلاقی دارند و و سایر قضایای اخلاقی را به شکل منطقی از آنها استخراج می کنند.

این استاد دانشگاه در تشریح رویکرد شهودگرایان یا بداهت گرایی، اظهار داشت: در اینجا شهودگرایی عقلی مراد است یعنی آنها معتقدند برخی از قضایا را عقل انسان درک می کند و سایر قضایا را با توجه به آن باید سنجید.

جوادی در تعریف رویکرد انسجام گرایی، معیار صدق قضایای اخلاقی را هماهنگی یک قضیه با سایر قضایا عنوان کرد و تاکید داشت: دو رویکرد اخیر واقع گرا و رئالیستی‌اند.

وی قدرتمند ترین جریان غربی را رویکرد غیر واقع گرایان معرفی کرد و گفت: این گروه که امثال مکین تایر از طرفداران آن هستند، معتقدند قضایای اخلاقی هیچ واقعیتی در خارج ندارد و این خود انسانها هستند که اخلاق را می سازند و تعیین رفتارهای خوب و بد را به اختیار انسان واگذار می کنند و هیچ بار ارزشی برای اخلاق قبول ندارند.

استاد دانشگاه علوم تحقیقات با بیان این‎که در مطالعه نظریات شهود گرایان که امروزه جزو رویکرد های مهم و مورد توجه غربی محسوب می شود، درمی یابیم که گویا به طور کامل از دیدگاه های حکمای اسلامی برگرفته شد است و در این زمینه، تصریح کرد: حتی تعداد قضایای پایه ای آنها با قاضی عبدالجبار برابر است.

جوادی در نقد مؤلفه های شهود گرایی، گفت: در مورد قضایای پایه ای آنها خیلی نمی شود سؤال کرد، مثلا عدل را به عنوان یک فعل خوب قبول دارند ولی در پاسخ به اینکه چرا عدالت خوب است در می مانند.

وی با توجه شرایط موجود قول شهود گرایان را نسبت به دیگر رویکرد ها ترجیح می دهد، و در این خصوص بیان داشت: به نظر بنده بهترین نظریه موجود همین است و جایگزینی برای او وجود ندارد، هرچند که نقد های زیادی وارد است ولی ناچاریم آن را بپذیریم./928/پ202/ع