مطالبه فراملی از مسلمانان برای طراحی الگوی اسلامی ایرانی ضروری است

به گزارش خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام علی‌اکبر صادقی رشاد عضو شورای عالی الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت و رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در نخستین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت که امروز، 10 خردادماه، در سالن همایش‌های کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در حال برگزاری است، به بیان سخنانی درباره چند و چون الگوی پیشرفت و مؤلفه‌های مؤثر در تدارک الگو و گام‌های عملی تحقق آن پرداخت.

وی در بخشی از سخنان خود با تأکید بر ضرورت تبیین مبانی فلسفی، جهان‌بینی و نوع نگاه به عالم در طراحی و تدارک الگو، ادامه داد: موضوع‌شناسی در این زمینه نیز بسیار مهم است و باید تعریف پیشرفت و نوع تلقی از آن روشن شود. شناخت موضوع نه‌تنها برای تشخیص حکم کمک می‌کند، بلکه ماهیت موضوع در کشف حکم از منابع دینی مؤثر است.

حجت‌الاسلام رشاد با بیان این‌که پیشرفت ممکن است آمیزه‌ای از حقایق و اعتباریات باشد، ادامه داد: در حوزه‌هایی که از جنس هستی هستند، مانند جهان‌‌بینی، کلام،... با قضایای حاکی از واقع سر و کار داریم و در قضایای ناظر به واقع باید از ادله کاشف استفاده کنیم. اما در حوزه اعتباریات مانند فقه و حقوق و ... و زمانی که دسترسی به واقع نداریم و سر و کار ما با اعتباریات است، از راه علمی استفاده می‌کنیم که هرچند دلالتش ظنی است، اما حجیت آن قطعی است.

عضو شورای عالی الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت در ادامه بحث، «مختصات‌شناسی» را از دیگر عناصر مؤثر در تدارک الگوی پیشرفت برشمرد و خاطرنشان کرد: در طراحی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت باید به مختصاتی چون ایرانی بودن توجه کرد که تابع ظرف فرهنگی، تاریخی، منش و خصائل، شرایط اقلیمی و ... است و نیز پاره‌ای استعدادهای خاص، استطاعت‌ها و محدودیت‌ها را مورد توجه قرار داد.

حجت‌الاسلام رشاد در بخش دیگری از سخنان خود به 9 گام عملی در پیشرفت‌ورزی را برشمرد و گفت: گام نخست تشکیل حلقه علمی و نظری شایسته است؛ ترکیبی جامع از کسانی که در حوزه‌های مرتبط با پیشرفت‌ورزی صاحب‌نظر باشند و البته ما در مرکز الگوی پیشرفت این حلقه‌ها را با عنوان اندیشگرها و اندیشکده‌ها نام نهاده‌ایم.
رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تعریف مفاهیم را گام عملی دوم در پیشرفت‌ورزی خواند و افزود: تعریف مفاهیم به‌ویژه مفهومی چون پیشرفت‌ورزی و الگوی پیشرفت اسلامی و احیاناً ایرانی و تبیین ساحت و سطوح این مقوله و ابزارها و ملزومات آن بسیار حائز اهمیت است.

حجت‌الاسلام رشاد اضافه کرد: روش‌گزینی برای مطالعه مبانی اسلامی پیشرفت‌ورزی و طراحی الگوی پیشرفت دیگر گام عملی برای پیشرفت‌ورزی است تا این‌که منتهی به نظریه پیشرفت شود و هر مطالعه از جمله چنین موضوعی نیازمند انتخاب روش است.

وی مطالعه مبانی پیشرفت‌ورزی در الگوی پیشرفت را گام عملی چهارم برای تحقق پیشرفت‌ورزی دانست و گفت: این حلقه باید به یک منطق مشترک و فی‌الجمله معهود برسد و بر اساس آن روش کار علمی انجام دهد. پس از گزینش روش و انتخاب منطق کار عملی برای کشف مبادی پیشرفت‌ورزی برای دستیابی به نظریه پیشرفت و سپس طراحی الگوی پیشرفت آغاز می‌شود.

حجت‌الاسلام رشاد تصریح کرد: پیشنهاد بنده آن است که این حلقه پشت درهای بسته ننشیند؛ طبعاً ما باید در این زمینه از استطاعت ملی و بلکه فراملی استفاده کنیم؛ مخصوصاً آنجا که بناست تا به نظریه پیشرفت برسیم و مبانی آن را کشف کنیم، با توجه به بومی نبودن این مبانی ناچاریم علاوه بر مطالعه ملی، مطالعه فراملی نیز داشته باشیم و از صاحب‌نظران غیرایرانی و به ویژه از همه ظرفیت مسلمین در این زمینه استفاده کنیم.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: اگر ما به نظریه پیشرفت دست یافتیم و مبانی آن را کشف کردیم، الگوی ایرانی را بر اساس آن برای خودمان طراحی می‌کنیم و برای دیگران نیز الگوهای متناسب خودشان را با بهره‌برداری از آن نظریه و آن مبانی ارائه می‌دهیم تا طراحی کنند و به اجرا بگذارند.

حجت‌الاسلام رشاد گرآوری مقالات و استخراج و صورت‌بندی نظرات استوارتر و سازگارتر از میان آنها را گام دیگری برای دست یافتن به نظریه پیشرفت و طراحی چارچوبه اصلی خواند و ادامه داد: در گام هفتم مجموعه آنچه را که از مطالع کتابخانه‌ای و احیاناً میدانی و سپس جمع‌آوری و صورت‌بندی مطالعات و سامان دادن آنها به دست آورده‌ایم، به معرض نقد و نظر بگذاریم و از ظرفیت‌های دیگران در این زمینه استفاده کنیم.

وی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: سازوکار انتقال از مبانی و تبدیل نظر و نگره به الگوی عملی منطبق بر ظروف متفاوت و شرایط متنوع اقالیم اسلامی کار بسیار سخت و دشواری است. در گام نهم و آخر به طراحی خود الگو منتقل میشویم که جنبه کاملاً عملیاتی دارد و خود شامل موارد و عوامل بسیار متعددی چون ترسیم چارچوب و مسیر طراحی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، استخراج انواع احکام و قضایای تشکیل دهنده الگو، عوامل پیرامونی و ... را شامل می‌شود.

یادآور می‌شود، نخستین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با رویکرد نقشه راه طراحی و تدوین الگو، دهم و یازدهم خردادماه در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران برگزار می شود. /907/د102/ن