دانشگاه‌ها باید بومی سازی شوند/ دوای همه دردهای ما وحدت حوزه و دانشگاه است

وحدت حوزه و دانشگاه مقوله ای است که از ابتدای انقلاب اسلامی وارد گفتمان نظام اسلامی شد. موضوعی که همه اندیشمندان منصف بر اهمیت آن برای پیشرفت کشور صحه می گذارند و تأکید می ورزند. اما آیا تا کنون که بیش از 30 سال از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی گذشته چه مقدار به این مهم دست یافتیم و اصولا چگونه می توان به این مقوله دست یافت، عنوان گفت و گوی خبرنگار خبرگزاری رسا در اهواز، با حجت الاسلام میرلوحی، مسؤول روابط عمومی و امور بین الملل دانشگاه امام صادق(ع) است که تقدیم حضورتان می شود.

رسا - به نظر شما لزوم توجه و تأکید بر وحدت حوزه و دانشگاه در چیست؟

نهضتی که امام(ره) انجام دادند و انقلابی که امام بر پا کردند، اگر کسی از من بپرسد همه فرمایشات ایشان در چه خلاصه می شود، خواهم گفت که به تعبیر خودشان این است که فیضیه(حوزه) و دانشگاه با هم باشند. چون ما دو رکن اساسی برای فرهنگ سازی داریم که یکی حوزه و دیگری دانشگاه است.

حوزه متولی زیر بناها، ارزش ها، چارچوب ها، مقصد و غایتی که باید به آن سمت حرکت کنیم و غایت الهی است. اما ابزار، وسائل، تکنیک، آن چیزی که ما را کمک می کند، نتیجه تجارب بشری در تخصص های مختلف، در دانشگاه جمع شده است. ما در فرمایشات امام(ره) هیچ وقت حالت تخفیف و تحقیری نسبت به دانشگاه نمی بینیم، در حین اینکه امام و بزرگان و مراجع ما، رهبر معظم انقلاب و بقیه بزرگانی که ستارگان درخشان حوزه های علمیه هستند، تربیت شده حوزه اند؛ ولی همیشه نظر تکریم و تمجیدشان و حتی دست نیازشان به سمت دانشگاه بوده است. آنها نمی گویند که ما آن محتوای اصلی را داریم و آن مدینه فاضله اسلامی و الهی برای ما روشن است، پس چه نیازی به دانشگاه داریم؟ نه، همیشه دانشگاه را خصوصا دانشگاه های فعلی، به عنوان اینکه ماحصل بیش از یک قرن تجربه بشری است در رشته های مختلف علوم انسانی، نه امام(ره) و نه مقام معظم رهبری هیچ وقت نگفته اند، ما از تجربه بشر در علوم انسانی حتی در دانشگاه های غیر اسلامی بی نیازیم؛ بلکه به تجربه آنها نیازمندیم و باید از آنها استفاده کنیم.

رسا - برخی معتقدند که علوم دانشگاهی توأم با اعتقاد و ایمان نیست، نظر شما چیست؟

این که گفته شود به ما چه آنها چه گفته اند! درست نیست، ما باید ببینیم، تجربه آنها به کجا رسیده، در اقتصادشان، در جامعه شناسی شان، در سیاست شان و در حقوقشان و آن مقدارش که لازم است، در راستای اهداف خودمان بومی سازی کنیم. دشمن در راه اهداف خودش از این تجربه بشری استفاده کرده و ما هم در راه اهداف خودمان باید استفاده کنیم.

ما امروز مطلبی مهم تر از وحدت حوزه و دانشگاه به عنوان مسأله اصلی فرهنگی در نظام نداریم. اگر واقعا علما و بزرگان با مراتب مختلفشان، دور یک محور، دور یک میز با یک هدف، بنشینند برای حل مشکلات اقتصادی، حل مشکلات فرهنگی، حل مشکلات جامعه و همین طور سایر زمینه ها حتی مسئله هنر؛ با همکاری و همراهی امور را سامان دهی کنند، همان وحدتی است که دور هم به وجود می آید و آثار خاص خودش را دارد.

هر جا حوزه و دانشگاه دور هم جمع شدند، یک کار کارستان کردند که دوست و دشمن چشمشان خیره شده است. امروز حتی در هنر، رسانه های گروهی، تولید فیلم، انیمیشن و حتی در این عرصه هایی که جدید به وجود آمده اند، اگر ما کسانی را داشته باشیم که در هر دو جهت در محتوا و مبانی و هم در تکنیک و فرم بهترین تربیت شده باشند، می تواند در این زمینه نقش مهمی را ایفا کند. چرا ما یک عرصه چند میلیاردی فیلم را رها کنیم بدهیم دست هالیوود یا دست یک مشت دنباله های داخلی شان و بعد دنبالشان بدویم که چرا این فیلم را ساختید و چرا این نابسامانی، این ناهنجاری اخلاقی و این آلودگی فکری را دامن زدید؟ بلکه باید با کمک متخصصان فنی دانشگاهی و عالمان حوزوی وارد عرصه هنر فیلم و سینما شویم و مفاهیم و ارزش های اصیل اسلامی را جهت نهادینه شدن در جامعه به صحنه بکشانیم.

رسا - حوزه می تواند وارد سینما و فیلم شده و در این عرصه فعالیت کند؟

ما باید تعدادی نیروی با هوش و با استعداد، هنر شناس که بیایند و هنر را بخوانند، سینما را بخوانند، صدا را بخوانند، سیما را بخوانند، بفهمند با مبانی صحیح و با زیربنای عقیدتی و فکری صحیح، فرقی نمی کند از حوزه باشد یا دانشگاه، تربیت کنیم. تا ما نرویم تربیت کنیم و اینها نیایند و یک کار کارستان نکنند، ما در قصه سینما و فیلم عقب هستیم. هی دعوا نکنیم سر سینما و خانه سینما و تئاتر. ما باید نیروهای با سوادِ عالم، مثل همین کاری که در موشکی، هسته ای و پزشکی کردیم، داشته باشیم تا عده ای نتوانند بگویند که اینها هنر بلد نیستند؛ اصلا چهار تا بچه رو از کجا آوردن که میخواهند فیلم درست کنند!

باید ما کسانی را بیاوریم که از نظر تکنیک و فناوری بهترین، از نظر به روز بودن و اطلاع آن چه که در آخرین عرصه به میدان آمده، بهترین باشند تا بتوانند به تعبیر مقام معظم رهبری آن تولید فاخر را انجام بدهند. تا بحث دینی می شود این طرف یک کارشناس می نشیند و چیزی می گوید که در حوزه کاریش نیست! اما در بحث های دیگر این طور نیست و از بهترین افراد استفاده می شود. در هنر، شما آن پیام را که می خواهید یک ساعت به زبان بیاورید، می توانید در 2یا 3 دقیقه با فیلم به اعماق دل میلیون ها نفر حتی اگر زبانش را نفهمند، انتقال دهید.

برخی اوقات حتی با انیمیشن و مخاطب کودک می توانیم در دنیا 3 میلیارد آدم را بیاوریم پای حرف هایمان بنشانیم. چون اگر ما توانستیم 2 میلیارد کودک را بیاوریم پای حرف هایمان، آن وقت آنها می روند 2 میلیارد پدر و مادرهایشان را می آورند و می شوند 4 میلیارد نفر. ما الآن غافلیم و در این عرصه ها وارد نشده ایم. تنها به سخنرانی و نوشته و کتاب بسنده کرده ایم. ما می توانیم با ابزار های جدید کارهای بزرگی انجام دهیم.

رسا - آیا می توان گفت علت عدم وحدت حوزه و دانشگاه به خاطر دوگانگی میان علوم دانشگاهی و علوم حوزوی است؟

دوای همه دردهای ما وحدت حوزه و دانشگاه است. اصل قضیه وحدت حوزه و دانشگاه، وحدت در هدف است. تبادل و تعامل، حتی در ابزارها خوب است. مثلا دانشگاه امام صادق(ع) از بعضی از تجارب حوزه مثل مباحثه و از برخی تجربیات دانشگاه مثل ترم بندی، استفاده می کند. ما در آن جا سعی می کنیم خوبی ها و محاسن هر دو نظام و سیستم آموزشی را بگیریم.

هدف ما ساختن یک تمدن اسلامی است. در ساختن این تمدن، ما پزشک، مهندس، اقتصاددان و... با آن ارزش هایی که مد نظر است می خواهیم.

رسا - مباحث دینی ما قابلیت تسری به همه علوم بشری را دارند؟

چند تا مرحله است. مرحله نخست جنبه تربیتی و اخلاقی است. ما در دانشگاه های علوم پزشکی یا مهندسی و یا رشته هایی که هیچ تقریری از نظر ارزش ها ندارند؛ مثل کامپیوتر(کسی که رشته کامپیوتر سخت افزار یا نرم افزار می خواند نه اسلامی دارد نه کفری و ضد انقلابی، فقط فراگیری یک ابزار است)، در محیط تربیتی آنها می شود که یک دانشجو را با عقیده پاکیزه و محکم و اخلاق فاضل تربیت کرد. بعد انگیزه هایی باید به آن داده شود و سپس عنوان یا تخصص خودش را در راه اهداف متعالی استفاده کند.

می تواند با کامپوتر در راه پیشرفت هسته ای، اتمی و پزشکی کشور مؤثر باشد. یعنی اگر ما وحدت در هدف ایجاد کنیم و انگیزه الهی بشود، افراد با تخصص های مختلف در زمینه های مختلف می توانند دور هم جمع شوند.

رسا - به نظرتان چه زمانی شاهد تحقق وحدت حوزه و دانشگاه خواهیم بود؟

حوزه خیلی برای وحدت جلو آمده، اما دانشگاه آن طور که باید و شاید درست جلو نیامده است. چون دانشگاه یک مجموعه ای که خواستگاهش غربی است ولی حوزه هزار ساله ما منشااش نجف اشرف و قم و موسس اصلی آن، امام صادق(ع) و به یک معنا خود پیغمبر اکرم(ص) است. خواستگاه آن دامن اسلام، قرآن و اهل بیت(ع) است.

دانشگاه سوغات غرب است و ما کم کم داریم آن را بومی سازی می کنیم و در خدمت اهداف بومی و الهی خودمان قرارش می دهیم. اما خیلی کار شده و واقعا این طوری نیست که کار نشده باشد، البته موانع هم هست ولی اصلا وضع همراهی حوزه و دانشگاه با وضع قبل از انقلاب قابل مقایسه نیست.

در دانشگاه کسی حتی نمی توانست نماز بخواند ولی الآن در دانشگاه های ما وضعیت خیلی فرق کرده است. ولی طبیعتا راه زیادی تا رسیدن به آن هدف اصلی پیش رو داریم.

/402/9457/ر