عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه مطرح کرد:
تحلیلی دانستن استدلال‌های پیشین، اصلی‌ترین اشکال دیوید هیوم
خبرگزاری رسا ـ عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت: مشکل اصلی هیوم این است که استدلال‌های پیشین را به لحاظ روششناسی غیرقابل استناد و تحلیلی می‌داند و از این رو به برهان نظم اشکال و به نظام احسن نقد وارد می‌کند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، محمد فتحعلی خانی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، سه‌شنبه شب در نشست علمی«برهان نظم و رابطه آن با نظام احسن» که در مجمع عالی حکمت اسلامی برگزار شد، گفت: شهید مطهری در کتاب‌های خود اشاره می‌کند که برهان نظم برای اثبات خدا و اثبات نظام احسن کافی نیست.
وی افزود: هیوم در برابر برهان نظم استراتژی ویژه‌ای را تنظیم کرده است و اشکالاتی به این برهان وارد آورده است.
نویسنده و پژوهشگر حوزوی افزود: هیوم می‌گوید برهان نظم نمی‌تواند خدایی با صفاتی مانند بسیط بودن، عالم بودن، خیرخواهی، قادر و ... را نمی‌تواند ثابت کند، برهان‌های پیشین به دلیل تحلیلی بودن نمی‌تواند خدایی با این ویژگی‌ها را اثبات کند.
وی بیان داشت: باید به سراغ برهان‌های پسینی برویم که در میان آنان برهان علیّ دارای اهمیت است که به برهان نظم می‌رسد اما در همان برهان نظم بیان می‌کند که آن برهان نیز شایستگی کافی برای اثبات خداوند ندارد.
فتحعلی خانی با بیان این‌که هیوم می‌گوید نظریه عدم تناهی جهان را با این برهان نمی‌توان به دست آورد، ابراز داشت: زیرا از طریق برهان نظم ما وجود متناهی را درک کرده‌ایم و نظم این جهان را فهمیده‌ایم، پس دلیل نمی‌شود که خدایی نامتناهی را بپذیریم زیرا جهان ما محدود است.
وی گفت: در نظر هیوم علم جهان نباید علم بی‌پایان و متحیرکننده باشد، زیرا گاه صنایع بسیار پیچیده را انسان‌های متوسط اداره می‌کنند و رشد می‌دهند، می‌گوید می‌توان این فرضیه را پذیرفت که موجودی متوسط در حال کامل شدن فرض کرد که جهان را در یک روند آفریده است.
سرپرست گروه فلسفه و کلام پژوهشگاه حوزه و دانشگاه اظهار داشت: همچنین وی بیان می‌کند شروری که در جهان وجود دارد، شاهدی است بر این که خداوند خیرخواه مطلق نیست.
وی با اشاره به این‌که هیوم می‌گوید نتیجه نسبت دادن صفات بی‌انتها به خداوند غیرقابل تصور کردن و ناشناخته کردن اوست، ادامه داد: هیوم اعتقاد دارد که فرضیه‌های بدیلی به جای خداوند دارای صفات بی‌انتها وجود دارد و نتیجه می‌گیرد که نظام احسن وجود ندارد.
فتحعلی خانی گفت: هیوم می‌گوید که خداباوران ترفندی انجام می‌دهند، مظاهر نظم را بیان می‌کنند و عقول را در برابر این مظاهر متحیر می‌کنند و به جای دست یافتن به قدرتی محدود و متناسب با پدیده‌ها خدای دارای صفات بی‌انتها را مطرح می‌کنند.
وی اضافه کرد: شهید مطهری نیز اشکالاتی بر برهان نظم وارد کرده‌اند و ایشان گفته‌اند که تلقی هیوم از جهان نظم ویژه‌ای است به دلیل این‌که وی درک درستی از جهان ندارد.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ابراز داشت: نقدهای در غرب هم به هیوم وارد است، یکی از بهترین نقدها نقدهای سویمبر است، هیوم نقطه قوت خود را روشن‌گری‌های روش‌‌شناسانه خود می‌داند و برای وارد کردن این نقد به برهان نظم از این روششناسی خود بهره گرفته است، مانند این‌که می‌گوید هیوم از اصل ساده‌گرایی در این برهان پیروی نکرده است.
وی بیان داشت: رخنه‌ای در بین عالم تحلیلی و عالم تعیینی هیوم وجود داشته است و هیوم این رخنه را نتوانسته است حل کند.
فتحعلی خانی اظهار داشت: مشکل اصلی هیوم این است که استدلال‌های پیشین را به لحاظ روششناسی غیرقابل استناد و تحلیلی می‌داند و از این رو به برهان نظم اشکال و نظام احسن نقد وارد می‌کند.
وی بیان داشت: این نقد هیوم به برهان نظم وارد است، اما باید به نقد درونی او پرداخت.
در ادامه این جلسه حجت‌الاسلام حسن معلمی، دبیر مجمع عالی حکمت اسلامی به نقد و بررسی نظریات هیوم درباره برهان نظم پرداخت./914/پ202/پ
ارسال نظرات