میزگرد مبانی فرهنگی، اخلاقی و معنوی پیشرفت برگزار شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، میزگرد «مبانی فرهنگی، اخلاقی و معنوی پیشرفت» با حضور حجت الاسلام والمسلمین احمد احمدی عضو شواری عالی انقلاب فرهنگی، جحت الاسلام و المسلمین علی ذو علم عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، علی اکبر موسوی موحدی استاد دانشگاه تهران و محمدحسین پناهی عضو شورای تحول علوم انسانی ظهر امروز در در اختتامیه دومین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت برگزار شد.

حجت الاسلام و المسلمین احمد احمدی، عضو شواری عالی انقلاب فرهنگی در میزگرد «مبانی فرهنگی، اخلاقی و معنوی پیشرفت» با بیان این‌که اگر قرار است تمدن نوین اسلامی برپا شود، باید یک طراحی خیلی جدی و دقیقی برای آن انجام گیرد اظهار داشت: ما بسیاری از تمدن‌ها مانند کمونیست‎ها را دیده‎ایم که پس از بالندگی و رشد چشمگیر از هم فروپاشید.

 وی افزود: مارکس در کتابخانه‌های لندن مطالعات بسیاری کرد منتهی اصل کار خودش را اصالت علم و الحاد قرن نوزده گذاشت و آرا و نظریاتش بسیار برای جوان‌ها چشمگیر بود ولی در نهایت حکومت کمونیستی از هم فروپاشید.

اساس معنویت در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت باید انا لله و انا الیه راجعون باشد

حجت الاسلام والمسلمین احمدی با تاکید بر این‌که باید معنویت ما در این بنیان مشخص شود و بر اساس انا لله و انا الیه راجعون طراحی شود گفت: اساس اسلام هم انا لله و انا الیه راجعون است و این کار، کار سختی است باید این انا لله و انا الیه راجعون را در سرتاسر این الگو بیامیزیم و معنویت را در این الگو بگنجانیم.

وی افزود: باید طوری برنامه‌ریزی کنیم که هر کس در هر رشته‌ای از علوم طبیعی که کار می‎کند خدا را ببیند و در همه این‌ها خدا دیده شود و دیدگاه آیت الله جوادی آملی و مرحوم صدرا نیز همین است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به این‌که کتاب‌های حاضر در علوم انسانی 50 سال است بر اساس مبانی فکری غربی نوشته شده است اظهار داشت: اگر بخواهیم این کتاب‌ها را دگرگون کنیم و کاری کنیم که دانشجو وقتی درس می‌خواند خدا را ببینند کار بسیار مشکلی است و باید افرادی کمر همت ببندند و تمام همتشان را بر روی این کار بگذارند.

حجت الاسلام احمدی افزود: در این راستا باید کمر همت ببندیم و هم بعد اخلاق و هم بعد توحیدی این بحث را کار کنیم.

فرهنگ، اخلاق و معنویت ارتباط مستقیمی با دانش دارد

دکتر موسوی موحدی در پاسخ به این سوال که چه کنیم که نگاه توحیدی و اخلاق معنویت باید تسری پیدا کند، با بیان این‌که فرهنگ، اخلاق و معنویت ارتباط مستقیمی با دانش دارد، عنوان داشت: اخلاق و فرهنگ و معنویتی نیکوست که بر پایه دانش باشد و همین ها خود بخشی از دانش هستند.

وی افزود: قبلا رویکرد علم این بود که آسمان و زمین را در تسخیر خود در آورد اما امروز رویکرد علم، تولید علم و فناوری از طبیعتی است که خداوند خلق کرده است و ما باید از آنها حمایت کنیم و به آنها بپیوندیم و ما نیز با سهمی که در تولید علم داریم بخشی از آنها هستیم.

موسوی موحدی با تأکید بر این که غرب در حرکت علمی خود در حال بازگشت از اشتباهاتش است، به نمونه‌هایی از گرایش‌های الهی در میان دانشمندان غربی اشاره کرد و اظهار داشت: ما باید تمام حرف‌ها و نظریاتمان را به حوزه عمل بکشانیم و برای الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به تربیت انسان متفکرِ دانشمند با اخلاق و ارزشمند اهتمام بورزیم که پایه‌های چنین انسانی در خانواده متعالی و دوم آموزگار و جامعه با برج و بارو و چهارم در دانشگاه نهاده می شود.

استاد دانشگاه تهران تأکید کرد: ما باید علم را به صورت نرم افزار از هر جای جهان به کشورمان سرازیر کنیم و برای این کار باید هم از فرار مغزها ممانعت کنیم و هم دانشمندانی را نیز از سایر کشور ها به کشور دعوت کنیم.

نباید در طراحی الگوی پیشرفت عجله کنیم

حجت الاسلام علی ذو علم با تاکید بر این‌که ما نباید در طراحی الگوی پیشرفت عجله کنیم در بیان علت این حرف خود اظهار داشت: ما باید قبل از طراحی به بحث تلقی بپردازیم و همان‌طور که ملاحظه می کنیم اختلاف نظرهایی در تلقی‌های ما هست که البته این مغتنم است و باید سعی کنیم تلقی‌ها را به هم نزدیک کنیم و به یک تلقی روشن و واضح برسیم و ما اساسا الان به دنبال طراحی نیستیم و به دنبال تبیین تلقی‌ها و مبانی هستیم.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان این‌که امروز ما در عالم نظریه‌ها زندگی می‌کنیم اظهار داشت: تا وقتی در زمینه نظریه‌ها به نقد و بررسی نپردازیم نمی توانیم به امر طرح ریزی الگو بپردازیم و تلقی من این است که هنوز به فهرست جامع پرسش‌های نظری‌مان نرسیدیم.

وی افزود: در تبیین تلقی ها، سوال اول این است که متعلق پیشرفت چیست؟ یک پاسخ این است که تلقی‌مان همان تلقی غرب باشد و پاسخ دیگر افزایش تولید اقتصادی و میزان مشارکت است اما این یک رویه از پیشرفت است و ما باید به جوهر پیشرفت بپردازیم.

ما به نظریه و مبنای نظری نیاز داریم

حجت الاسلام ذوعلم با طرح این پرسش که آیا کسی که در جامعه پیشرفته زندگی می کند پیشرفته است عنوان داشت: به نظر من غرب یک جامعه غیر پیشرفته و عقب مانده از فرهنگ و تمدن است، علمش پیشرفته است ولی خود جامعه عقب مانده است زیرا جامعه‌ای که نمی‌پرسد نانی که به دست من می‌آید به سبب ظلم و استعمار چند نفر به دست من نرسیده است، جامعه بسیار عقب مانده ای است.

وی افزود: سوال دوم این است؛ فرهنگ و تمدن مانند روح و کالبد است آیا برای اصلاح کالبد باید از جسم شروع کرد یا از روح یا این‌که اینها هر کدام جداگانه باید بحث شوند؟ آیا فرهنگ مبتنی بر علم است یا علم مبتنی بر فرهنگ است؟ ما به نظریه و مبنای نظری نیاز داریم تا اینها روشن شود.

حجت الاسلام ذو علم ادامه داد: اگر تلقی ما این است که اخلاق و فرهنگ مهم است آیا نسبت پیشرفت با یک نسبت انضمامی است که ما می خواهیم پیشرفت کنیم خب پیشرفت هایی هم در اخلاق و فرهنگ داشته باشیم؟

بسیار مهم است که ما جایگاه فرهنگ را در کجا می بینیم

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با تأکید بر این که این بسیار مهم است که ما جایگاه فرهنگ را در کجا می‌بینیم گفت: ما در بحث عدالت هم به دنبال عدالت مبتنی بر اخلاق و فرهنگ هستیم و در سیاست هم باید به دنبال سیاست اخلاق محور باشیم نه سیاست رقابت محور و در اقتصاد هم باید به دنبال اقتصاد عدالت محور باشیم.

وی با بیان این‌که پیشرفت من با پیشرفت اقتصادی من متفاوت است گفت: گاهی ما فکر می کنیم که پیشرف یک محصول است. آیا این طور است یا پیشرفت یک فرایند است؟ و سوال دیگر این است که چالش های اساسی ما در الگوی پیشرفت چیست؟

پیشرفته از نظر اسلام جامعه ای نیست که فقط علم و اقتصاد و سیاستش پیش رفته باشد

حجت الاسلام ذو علم با بیان این که ما باید برای تدوین الگو دوره‌هایی مرحله‌ای تعیین کنیم عنوان داشت: آیا ما می‌توانیم در پیشرفت مسیرهای میان‌بر هم داشته باشیم، جامعه پیشرفته از نظر اسلام جامعه‎ای نیست که فقط علم و اقتصاد و سیاستش پیشرفته باشد و اینها یک لایه دوم از قضیه است.

ما باید رسانه خود را اصلاح کنیم

رییس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی با طرح این پرسش که آیا نباید ما در اشاعه و ترویج این تلقی در جامعه تلاش کنیم، با بیان این‌که مداخلات ما در خانواده با واسطه است و کارشناسان ما به واسطه رسانه با خانواده رابطه دارد پس ما باید رسانه خود را نیز اصلاح کنیم، عنوان داشت: هم اکنون ما داریم در این حوزه بحث می‌کنیم ولی در عین حال همین الان رسانه ما در حال ارائه برنامه‌هایی است که بعضا در خلاف جهت برخی حرف‌ها و نظریات نکاتی را به مخاطب ارائه می‌کند.

وی افزود: مثال ما این طور است که ما در کوپه قطاری هستیم که بحث می‌کنیم که به مشهد برویم، در حالی که قطار به بندر عباس می رود؛ ما نباید منتظر بمانیم که این الگو کامل شود و سپس به جامعه و نهاد ها ارائه شود زیرا اگر بخواهیم صبر کنیم ممکن است این  قطار به بندر عباس رسیده و از آن جا عبور کند و در خلیج فارس غرق شود.

تحول در دانشگاه و حوزه و آموزش و پرورش راه میان‌بری برای رسیدن به پیشرفت

حجت الاسلام ذو علم با انتقاد از این‌که بین نگاه ما و مردم شکاف بسیار بالایی است و این به این خاطر است که ما در جامعه و متن جامعه نیستیم عنوان داشت: با توجه به این‌که رسانه ما متاثر از فضای دانشگاه و حوزه و آموزش و پرورش ماست ما باید هر چه سریع‌تر با تحول در این سه نهاد، راه میان‌بری را برای رسیدن به پیشرفت طی کنیم.

وی خاطرنشان ساخت: اگر ما بخواهیم به تعالی برسیم نیاز داریم که حرکت ما به سوی او باشد یعنی خدا محوری و توحید کلمه داشته باشیم و اگر به دنبال این نباشیم حرف‌های خوبی خواهیم زد که به عمل نخواهد رسید.

محمدحسین پناهی دیگر سخنران این میزگرد عنوان داشت: فرایندی دیدن پیشرفت و ضرورت استفاده از علم در این فرایند و مشکل بودن طی این فرایند نکاتی است که از گفته‌های دوستان بیان شد و من با توجه به این سه عنصر نکاتی را عرض می کنم.

عضو هئیت علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: در جامعه باید حرکت و تحول جامعه در جهت اسلامی شدن جامعه به منظور بستر سازی برای رشد انسان‌ها در جهت قرب الهی صورت بگیرد.

وی با بیان این که موتور این حرکت، خود انسان است و اساس این حرکت جهاد و تلاش خود انسان است، در تبیین رابطه فرد با جامعه عنوان داشت: به نظر من اگر از رویکرد جامعه شناختی به این مسأله نگاه کنیم این حرکت، یک حرکت دیالکتیکی است و رابطه بین این دو بعد باید پویا دیده شود.

پیشرفت اسلامی یعنی ارتقای فرهنگ موجود جامعه به فرهنگ اسلامی

محمدحسین پناهی در تعریف فرهنگ از رویکرد جامعه شناختی عنوان داشت: فرهنگ به عنوان یک بعد اصلی جامعه است و فرهنگ به همراه یک نگاه اسلامی اساسی‌ترین بعد و زیربنای جامعه است.

وی افزود: با این نگاه در نهایت جامعه‌ای را تصویر می‌کنیم که اگر جامعه به سوی اسلامی‌تر شدن حرکت می‌کند، پس فرهنگ هم باید پیشرفت کند و با این نگاه باید بگوییم پیشرفت اسلامی یعنی ارتقای فرهنگ موجود جامعه به فرهنگ اسلامی.

عضو شورای تحول علوم انسانی با بیان این که اگر پیشرفت را فرایندی ببینیم می توانیم فرهنگ را مبنا و هدف پیشرفت ببینیم، گفت: فرهنگ در عین این که می‌تواند در بعد فردی افراد تحقق پیدا کند باید در درون ساختارها و نهادهای اجتماعی نیز تبلور پیدا کند تا بستر مناسبی در جهت رشد و پیشرفت جامعه فراهم شود که در این جا ما قطعا نیازمند دانش هستیم تا راهکار عملی‌تر و علمی‌تری را با کشف این که چگونه این‌ها را با هم به کار بگیریم داشته باشیم. /959/گ502/ص