نشست علمی«مفهوم شناسی عقلانیت و دور باطل آن در غرب» برگزار شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام کریم خانمحمدی مدیر گروه مطالعات روحانیت مرکز مطالعات فرهنگی اجتماعی حوزه، در دومین مجمع عمومی انجمن مطالعات اجتماعی حوزه، که در سالن همایش‏های انجمن علمی حوزه برگزارشد، به نقد عقلانیت از نگاه غرب پرداخت و گفت: عقلانیت بر دو گونه است؛ عقلانیت نوعی یعنی انسان‏ها عاقل هستند و حیوانات و جمادات این گونه نیستند اما عقلانیت هنجاری وصف کنش‏ها وفعالیت‏ها است.

وی در ادامه افزود: وبر، کنش را بر چهار نوع تقسیم می کند کنش عاطفی ، کنش سنتی ، کنش معطوف به ارزش و کنش معطوف به هدف که انسان هدفی را در نظر می‏گیرد و برای رسیدن به آن هدف هم ابزاری وجود دارد و در میان این گزینه‏ها یکی را انتخاب می‏کند پس عقلانیت هنجاری منصرف در این بحث است.

مدیر گروه مطالعات روحانیت مرکز مطالعات فرهنگی اجتماعی حوزه در این‏باره گفت: عقلانیت ابزاری در غرب، عقلانیت را منصرف در بین هدف و وسیله قرار می‏دهد و خود اهداف را از گود خارج می‏کند و به کارایی توجه دارد وبا صحت آن کاری ندارد و از نگاه آنها هدف وسیله را توجیح می‏کند.

وی با بیان این نکته که به عقیده بسیاری دوران قرون وسطی، دوران ناعقلانیت است،گفت: این نا عقلانیت به عقلانیت نظری ودر ادامه، به عقلانیت ارزشی که همان پروتستانتیسم بود،منجر می شود و در ادامه به عقلانیت ابزاری که خود فرد اهدافش را تعیین می‏کند ختم می‏شود که مبنایش اومانیسم است.

حجت الاسلام خانمحمدی پرهیز از فردگرایی را ضروری دانست و افزود: عقلانیت عملی وابزاری اگر نهادینه شوند عقلانیت سوری حاصل می‏شود که در حقیقت همان عقلانیت ابزاری نهادینه شده است و به بهره وری بیشتر فکر می کند و انسانیت انسان فراموش می شود وبه مرور زمان کارایی هم کاهش می یابد.

وی در بیان مفهوم این مدعا افزود: ادعای ما این است که دور شکل گرفته است و عقلانیت سوری تبدیل به همان ناعقلانیت قرون وسطی شده است منتهی نام آن تغییر یافته است، البته هابر‏ماس کوشیده تا این مشکل را حل کند و نظریه عقلانیت ارتباطی را مطرح می‏کند اما جواب آن این است که هیچ دلیلی وجود ندارد که انسان‏ها به ارزش‏هایی که با گفتگو بوجود آمده‏اند، ملتزم باشند./979/پ202/ن