جامعه در برهه کنونی نیازمند پاسخ به شبهات به صورت جامع است

دشمن از دیرباز با تفرفندهایی درصدد انزوا و نابودی مذهب اهل بیت عصمت و طهارت(ع) بوده است؛ چرا که این مذهب، مانعی بزرگ است بر سر راه تحقق طرح های شومی که آن ها می خواهند بر سر ملت ها اجرا کنند.

همگی می‌دانیم که امروز یکی از مشکلات شیعیان و پیروان راستین پیامبر اعظم(ص)، تهاجمی است که از هر سو متوجه فرهنگ نورانی تشیع است. اگر چه این تهاجم، امری تازه‌ نیست و در طول تاریخ هجمه هایی نسبت به این فرهنگ نورانی بوده است و کتاب‌هایی که در رابطه با تهاجم بر ضد فرهنگ شیعه که در طول تاریخ تألیف شده بیانگر این حقیقت است که مخالفان اهل بیت(ع)، از گسترش تشیع در گذر زمان زجر می‌کشیدند و تمام تلاش خود را برای منزوی ساختن شیعه و مخدوش کردن فرهنگ شیعه به کار می‌بردند.

امروز هجمه علیه شیعه، چهره‌ای دیگر دارد و با هجمه‌های گذشته تفاوت کرده است؛ در گذشته اگر کتابی در تیراژ هزار جلد چاپ می‌کردند، به دست همان تعداد می‌رسید؛ ولی امروز کتاب‌هایی با تیراژ میلیونی چاپ و منتشر می‌شود.

در سال 1385 در خارطوم پایتخت سودان، کتابی در نقد شیعه نوشته شد که ، 8 میلیون تیراژ این کتاب را چاپ کردند و در تمام کشورهای اسلامی منتشر کردند. آیت الله سبحانی در مقدمه کتاب "جوان شیعه پاسخ می‌دهد" آورده است، در عرصه اینترنت 40 هزار سایت وهابیت، شبانه روز علیه شیعه شبهه افکنی می‌کند. در عرصه تألیف کتاب و پاسخ به شبهات کارهای بسیار بزرگی انجام شده است؛ ولی تاکنون کاری به صورت جامع که شبهات را به صورت نرم و بدون تکلف بیان و پاسخ دهد، نگاشته نشده است.

کتاب «528 شبهه اعتقادی و پاسخ علمای دین» جامع ترین کتاب در زمینه پاسه به شبهات است که در 12 جلد جداگانه چاپ و روانه بازار کتاب شد.

با توجه به وضعیت کنونی تألیف کتاب در عرصه پاسخ به شبهات متن زیر حاصل گفت‎وگوی خبرنگار خبرگزاری رسا با حجت‌الاسلام محمد رضا محمد شوشتری، نویسنده کتاب جامع پاسخ به شبهات «528 شبهه اعتقادی و پاسخ علمای دین» و طلبه حوزه علمیه اهواز است که تحلیل وی را درباره زمینه های گوناگون برای تألیف کتب به ویژه در زمینه پاسخ به شبهات به رشته تحریر درآورده است.

رسا ـ در ابتدا بگویید چه شد که تصمیم گرفتید وارد حوزه نویسندگی و پاسخ به شبهات شوید؟

قبل از وارد شدن به وادی نویسندگی و پاسخ به شبهات، مشاهد می شد که در دانشگاه ها و مدارس به ویژه دوره متوسطه، شبهات گوناگونی مطرح می شود، ولی متأسفانه کسی نبود که آن ها را به نحو مطلوب پاسخ دهد.

به یقین شبهاتی که میان دانشجویان و دانش آموزان مطرح می شد، تفاوتی زیادی با پرسش ها و شبهات اعتقادیی که در محافل بزرگ و فلسفی مطرح می شوند، دارند. همان گونه که شبهه به صورت نرم و تاکتیکی میان داشجویان و دانش آموزان مطرح می شود، باید پاسخی که به آن داده می شود نیز نرم و قابل درک باشد.

من با توجه به نیازی که جامعه، به ویژه در عرصه تهاجماتی که علیه تشیع در حال انجام است، بر آن شدم که وارد عرصه تألیف کتاب شده و کتابی جامع که محتوی آن را شبهاتی در زمینه مهدویت، امامت، حکومت اسلامی و دیگر موضوعات تشکیل می دهد را به رشته تحریر درآورم.

رسا ـ فکر می کردید که این مجموعه 12 جلد شود؟

بنا نبود که این مجموعه به صورت 12 جلدی عرضه شود؛ ولی با توجه به فضای مطالعاتی و شبهاتی که در عرصه های گوناگون وجود داشت، اقدام به تألیف مجموعه کاملا تخصصی در زمینه پاسخ به شبهات کاربردی شد.

برای نمونه شبهاتی که در زمینه امامت و تشیع وجود داشت، نزدیکی محسوسی با هم داشتند؛ ولی زمانی که به آن ها از سوی علما پاسخ داده می شود، شکل متفاوتی به خود می گیرند.

به این فکر بودم که این مجموعه را به صورت یک دایره المعارف به رشته تحریر درآوردم؛ ولی هر چه حجم کتاب بیشتر شود، از مطالعه و رفتن به سوی آن کاسته می شود؛ به ویژه دانش آموزان و دانشجویان، دنبال کتاب های خلاصه شده هستند.

رسا ـ زمان تألیف و چاپ این مجموعه چقدر طول کشید؟

از ابتدای کار تاکنون و همراه با مراحل چاپ، یک سال و هشت ماه طول کشید که به تفکیک می توان گفت 2 ماه کار صفحه آرایی، 2 ماه مجوز ارشاد،3 هفته موارد شابک و فیپا و زمان باقیمانده تألیف آن را تشکیل می دهد.

در مراحل آغازین تألیف این کتاب، با نویسندگان برجسته استان خوزستان که در زمینه مذهبی و پاسخ به شبهات دست به قلمی دارند، مشورت کردم تا در حین انجام فعالیت با مشکلی مواجه نشوم که خوشبختانه با ارائه این طرح به این افراد، استقبال ویژه ای شد.

اکثر پاسخ به شبهات نیاز به فکر و کارکرد پژوهشی دارد که فرد باید در ابتدا خود از پاسخی که می خواهد آن را به مخاطب بدهد قانع باشد تا با خیال آسوده رفع شبهه کن. لذا اگر کتاب با تأمل و دقت بیشتر خوانده شود به یقین تأثیر خود را بر مخاطب می گذارد.

رسا ـ در زمینه نقد فرقه های نو ظهور، به ویژه وهابیت و پاسخ به شبهات آن ها، جلدی در این مجموعه اختصاص داده شده است؟

بله، سه جلد جداگانه در موضوعات «تشیع، امامت و مهدویت» در این مجموعه وجود دارد که می توان گفت از مهم ترین و بارز ترین جلد های موجود هستند که مسائلی پیرامون چگونگی تشکیل تشیع، پاسخ به شبهات مهدویت و ظهور امام زمان(عج) و طرح پرسش و پاسخ در زمینه امامت هستند.

در زمینه شبهاتی که از سوی وهابیت در حال طراحی و انتشار هستند که مهم ترین آن ها در زمینه توسل، شفاعت و زیارت قبورند، در کتاب امامت به صورت مفصل و روان پاسخ داده شده است.

 رسا ـ در تألیف و چاپ این کتاب آیا ارگان و یا نهادی با شما همکاری کرد؟

نخستین ارگانی که به کمک من شتافت، حوزه علمیه خوزستان بوده که از ابتدای کار تا پایان آن همراه بود که باید تشکر ویژه ای از این نهاد دینی بکنم. از صندوق قرض الحسنه حوزه علمیه تسهیلاتی برای چاپ و انتشار این کتاب دریافت شد که خوشبختانه با استقبال ویژه ای از سوی مدیران حوزه علمیه خوزستان مواجه شدم.

رسا ـ توصیه شما به طلاب برای وارد شدن به عرصه تألیف کتاب چیست؟

طلاب باید وارد جامعه شوند و کاستی ها و نیاز های موجود از جمله در بعد دینی و اعتقادی را جبران کنند؛ چرا که جامعه امروز و در برهه کنونی، تشنه معارف عقلانی و انسانی هست. طلاب باید وارد محیط اجتماعی شده و با مطالعه کافی، اقدام به تألیف کتاب در زمینه های نیاز روز مردم به ویژه در ابعاد اعتقادی شوند.

حضور و گستردگی تفکرات و اندیشه های گوناگون و متفاوت، انسان را به چالش های درونی دچار می کند که برای رهایی از این وضع، کتاب بهترین راهکار خواهد بود.

رسا ـ با توجه به مطالبی که عنوان شد، ‌تبلیغ کتاب تا چه اندازه‌ای می‌تواند در جامعه مؤثر باشد؟

به یقین اثر به‌سزایی خواهد داشت. اساسا یکی از چالش‌های عرصه کتاب‌های دینی،‌ مساله تبلیغ آن‌هاست. اگر شمارگان کتاب‌های دینی در کشور ما بیش از سایر حوزه‌ها است، پس می‌طلبد که تبلیغ شایسته‌ای در این باره صورت بگیرد که مردم کتاب را بشناسند و بدانند که در چه موضوعی قصد مطالعه دارند و با چه رویکردی.

من معتقدم در مرحله نخست، مشکلات اقتصادی، در وهله دوم، نگاه درون‌دینی و کلیشه‌ای و در وهله سوم تبلیغ نشدن کتاب‌های دینی، سبب شده است که این کتاب‌ها جایگاهی در اوقات فراغت مردم برای امر مطالعه پیدا نکنند یا اگر هم پیدا کردند، در حداقل باشند.

رسا ـ به‌ عنوان یکی از پژوهشگران حوزه دین، برجسته‌ترین چالش موجود در حوزه کتاب‌های دینی چیست؟

شاید یکی از مشکلات اساسی این باشد که اغلب آثاری که درباره دین، در ایران منتشر می‌شوند، رویکردی درون‌دینی دارند. باید توجه داشته باشیم که مؤلفه دین، در کشور ما هنوز تبدیل به موضوع مطالعات علمی نشده و این معضلی جدی است. زمانی که موضوعی به شکلی علمی مورد مطالعه قرار نگیرد و در بیان بهتر و با توجه به شرایط جامعه ما، مخاطب مسأله را از دریچه علمی نگاه نکند، نخستین چالش آن است که آثار ارائه شده در آن حوزه، هر قدر هم تخصصی و مفید باشند، با اقبال ویژه‌ای مواجه نمی‌شوند.

رسا ـ با تشکر از این که در این گفت‌وگو شرکت کردید.

/9458/402/ر