ویژگی‌های متمایز مدرسه علمیه تازه تأسیس شهید آیت الله اشرفی اصفهانی
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام و المسلمین صدیقی امام جمعه موقت تهران، حجت الاسلام ابوترابی نایب رئیس مجلس شورای اسلامی، حجت الاسلام و المسلمین محمدیان رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، حجت الاسلام حمید محمدی معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حجت الاسلام کبیریان معاون آموزش حوزه علمیه تهران، حجت الاسلام اشرفی اصفهانی تولیت مسجد جامع امیرالمؤمنین(ع)، و حجت الاسلام علیرضا پناهیان، اعضای هیئت امنای مدرسه علمیه شهید آیت الله اشرفی اصفهانی "دارالحکمه" را تشکیل می دهند.
در مراسم آغاز به کار این مدرسه علمیه که با حضور طلاب مدرسه، و خانواده های آنها برگزار شد، هر کدام از اعضای هیئت امنای این مدرسه علمیه سخنان کوتاهی ایراد کردند که گزارشی از این سخنان را در ادامه می‌خوانید:
حجت الاسلام پناهیان: ویژگی‌های متمایز مدرسه
1. اجرای اصل «تقدم تزکیه بر تعلیم»
• در جهت معرفی وجوه تمایز حوزه چند کلمه به طور مختصر عرض می‌کنم که انشاءالله امیدواریم محقق بشود:
• مطلب اول این است که ما در برنامه‌های این مدرسه سعی داریم موضوع تربیت و تزکیه را مورد اهتمام ویژه قرار دهیم و تقدم تزکیه بر تعلیم را به اجرا بگذاریم. مثلاً سعی خواهیم کرد مقررات مدرسه آن‌چیزی نباشد که طلاب را وادار به نظم می‌کند و آنها در جهت فعالیت علمی، کوشا می‌کند. بلکه می‌خواهیم این مدرسه با کمترین مقررات اداره شود. مثلاً یکی از مقرراتی که تغییر می‌دهیم شیوۀ حضور و غیاب است؛ چون مقرراتی مثل حضور و غیاب روزانه، و در نظر گرفتن تنبیه و تشویق های فوری، شخصیت فرد را به تشویق و تنبیه وابسته می‌کند و این با شخصیت تربیت‌یافتۀ دینی فاصله دارد. باید تقوا عامل نظم باشد خصوصاً در یک محیط حوزه‌ای. البته اگر کسی بی‌نظم باشد، خود را نشان خواهد داد و از همراهی با مدرسه باز خواهد ماند.
• اگر ما یک‌مقدار ریسک‌پذیر باشیم ولی در عوض به طلبه‌ها میدان بدهیم و سختگیری‌های خود را به نوع دیگری اعمال کنیم، فضای متفاوتی ایجاد خواهد شد.
• انشاءالله ما بتوانیم در درازمدت و البته هماهنگ با مقررات حوزه، حتی نمره را هم حذف کنیم. یعنی اینطور نباشد که نمره و امتحان سر ترم عامل حقیقی تحصیل علم، ارزیابی علمی و یا مهمترین عامل درس خواندن قرار گیرد. چه بسا کسی با هوش و استعداد خود بتواند شب امتحان درسی را بخواند و نمرۀ خوبی بگیرد ولی عملیات تحصیل را به خوبی انجام نداده باشد؛ این فایده‌ای ندارد. اگر طلبه‌ای درس نخواند باید ابتدا علت روحی آن را جویا شد؛ همچنان‌که نباید کسی صرفاً با تکیه به استعداد ذهنی طلبۀ خوبی تلقی شود.
توجه به فوق برنامه‌هایی که معمولاً از آن غفلت می‌شود/ کوهنوردی هفتگی، طب سنتی، سرکشی و خدمت به محرومین و معلولین، ..
• سعی می‌کنیم در فوق برنامه‌ها به مسائلی که معمولا از آن غفلت می‌شود بهتر توجه کنیم. انشاءالله ورزش صبحگاهی و کوهنوردی هفتگی برقرار خواهد بود، آموزش طب‌سنتی، خطاطی و قرائت هم خواهیم داشت. سرکشی و خدمت به محرومین و معلولین و مواردی از این‌قبیل را در برنامه‌های خود خواهیم داشت. اینها به خاطر این است که ما برای تربیت شخصیت طلبه‌ها اهمیت زیادی قائل هستیم چون اگر شخصیت طلبه خوب بار بیاید، خوب هم درس خواهد خواهند و از کمترین استعدادش بیشترین بهره را خواهد برد.
2. سعی شده تحصیل در ضمن تبلیغ باشد/کار تبلیغی برای رشد علمی طلبه‌ها خیلی مفید است
• دومین ویژگی مهمی که ما در این مدرسه به دنبالش هستیم، ویژگی تبلیغی است. یعنی ما سعی می‌کنیم که طلبه، مبلّغ بار بیاید و تحصیلش ضمن تبلیغش باشد. در این صورت، هم علمش را در جهت تبلیغ به کار می‌گیرد و هم تبلیغ او عامل رشد علمی‌اش خواهد بود. حضرت آیه الله حق‌شناس(ره) می‌گفتند: «حضرت امام(ره) به بنده فرمود: «کار تبلیغی شما برای رشد علمی شما خیلی مفید است» و این مسأله بعد از چند سال در عمل برای من به اثبات رسید و زودتر از هم‌دوره‌های خودم مجتهد شدم.»
• البته باید مراقب باشیم که برخی از طلبه‌ها وقتی زبان‌شان به گفتگوی با مردم گرم شد، درس خواندن را فراموش نکنند و به سراغ کار تبلیغی سطحی نروند. ما تبلیغ را یک کار علمی بسیار عمیق می‌دانیم به حدی که معتقدیم برای تبلیغ نیاز به تولید علم داریم و توزیع علم کفایت نمی‌کند.
• ما الان در حوزه‌های علمیه، «علم برای علم» تولید می‌کنیم، «علم برای عمل» تولید می‌کنیم ولی «علم برای ایجاد انگیزه و تقویت ایمان»، تولید نمی‌کنیم و این در بحث تبلیغ خیلی اهمیت دارد. مثلاً طلبه‌ها وقتی می‌خواهند جوانان را برای نماز خواندن انگیزه‌مند کنند باید از روانشناسی دینی مخاطب آگاه باشند، زیرا بدون شناخت مخاطب نمی‌شود کار تبلیغی موثر انجام داد. مخاطبان هم سطوح مختلفی دارند و سطح ایمانی مردم با یکدیگر فرق می‌کند و در سنین مختلفِ رشد، انگیزه‌های افراد متفاوت است.
قرار است رشتۀ تخصصی تبلیغ هم در این حوزه دائر شود
• جدا از مدرسه علمیه که آموزش را از پایۀ اول شروع می‌کند بناست رشته تخصصی تبلیغ هم در این حوزه دائر شود که طلاب توانمند و علاقمند به تبلیغ که در «سطح دو» حوزه تحصیل می‌کنند، در کنار درس عمومی حوزه در این رشته هم مشغول به تحصیل شوند و از مهارت‌ها و علوم تبلیغی لازم برخوردار می‌گردند. رشتۀ تخصصی تبلیغ باید خیلی جدّی گرفته شود. امیدوارم اینجا پایگاهی برای تربیت مبلغان بشود.
• البته تبلیغ به روشهای گوناگون باید انجام شود و سخنوری و نویسندگی تنها دو شیوه از روشهای مرسوم تبلیغ است؛ امیدواریم بتوانیم کارشناسانی در انواع زمینه‌های تبلیغی تربیت کنیم.
برخی از طرح‌های آینده / آغاز طلبگی از دورۀ دبستان!
• ما معتقدیم بهتر است آموزش طلاب از دورۀ دبستان شروع شود. چون بچه باید در هفت سال اول دبستان، درست تربیت شود و رشد کند تا در چهارده سالگی از نتیجۀ آن استفاده شود. ولی متاسفانه ما از 14 سالگی به بعد شروع می‌کنیم به تربیت کردن! آغاز هفت‌سالگی آغاز آموزش بندگی کردن برای خداوند است. لذا انشاء الله قصد داریم که یک دورۀ دبستان هم داشته باشیم و برای آن داریم برنامه‌ریزی می‌کنیم. امیدواریم از سال آینده بتوانیم این کار را انجام دهیم.
• خانواده‌هایی که دوست دارند فرزند آنها طلبه شود می‌توانند از همین مقطع دبستان شروع کنند. البته اگر فرزند آنها بزرگ شد و تصمیم نداشت طلبه شود اشکالی ندارد، چون می‌تواند با مدرک رسمی که دارد در هر رشته‌ای که خواست به تحصیل خودش در دبیرستان و دانشگاه ادامه دهد.
سخنان حجت الاسلام اشرفی اصفهانی: امیدواریم طلاب مدرسه به اخلاق و رفتار شهید بزرگوار «آیت الله اشرفی اصفهانی» تأسی کنند
• انشاء الله این حوزۀ علمیه در شأن و منزلت نام شهید محراب، آیت الله اشرفی اصفهانی باشد، و جوانان عزیزی که الان می‌خواهند در کسوت روحانیت وارد شوند به زودی و ظرف چند سال آینده در این حوزه تبدیل به نیروهای دلباخته و عاشقی شوند که مانند خورشیدی از اینجا بدرخشند و کل تهران و ایران ما از حضور این عزیزان بهره بگیرد. ما امروز به طلاب پاک و متعهد، واقعاً نیاز داریم. انشاءالله از این حوزه انسان‌های پاک، متعهد، فاضل و دانشمندی به جامعه تحویل داده شود.
• تقارن آغاز کار این مدرسه علمیه را با سالروز شهادت شهید محراب حضرت آیت الله اشرفی اصفهانی را به فال نیک می‌گیریم و امیدواریم طلاب محترم مدرسه به اخلاق و رفتار آن شهید بزرگوار تأسی فرمایند.
• آن شهید بزرگوار 27 سال در مدرسۀ حجتیه درس می‌خواند و توان اینکه خانوادۀ خود را ببرد و در قم ساکن نماید نداشت و تنها گاهی به آنها سر می‌زد. زهد ایشان قبل و پس از انقلاب زبانزد بود و فرمایشات حضرت امام دربارۀ ایشان کم‌نظیر بود.
• حضرت امام(ره) در پیامی به مناسبت شهادت آیت الله اشرفی اصفهانی(ره) فرمود: «... شهید عزیز محراب این جمعه ما از آن شخصیتهایى بود که اینجانب یکى از ارادتمندان این شخص والا مقام بوده و هستم. این وجود پربرکت متعهد را قریب شصت سال است مىشناختم. مرحوم شهید بزرگوار حضرت حجت الاسلام والمسلمین حاج آقا عطاء اللَّه اشرفى را در این مدت طولانى به صفاى نفس و آرامش روح و اطمینان قلب و خالى از هواهاى نفسانى و تارک هوى و مطیع امر مولا و جامع علم مفید و عمل صالح مىشناسم، و در عین حال مجاهد و متعهد و قوى النفس بود. او در جبهه دفاع از حق از جمله اشخاصى بود که مایه دلگرمى جوانان مجاهد بود و از مصادیق بارز «رِجالٌ صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْه» بود. و رفتن او ثلمه بر اسلام وارد کرد و جامعه روحانیت را سوگوار نمود.»(صحیفۀ امام/17/50)
حجت الاسلام ابوترابی: یکی از مهمترین و مؤثرترین گام‌ها در عرصۀ توسعۀ فرهنگی، علمی، سیاسی و اقتصادی کشور
• از اقدام ارزشمند جناب حجت الاسلام والمسلمین پناهیان، که علاوه بر معرفت دینی از فهم و بصیرت بایسته‌ای در عرصۀ مسائل اجتماعی، فرهنگی و سیاسی برخوردارند و با نگاه آمیخته به معرفت به این امر مهم -تأسیس این مدرسۀ علمیه- اقدام فرموده‌اند، به نوبۀ خودم تشکر می‌کنم. بدون تردید این گام را یکی از مهمترین و مؤثرترین گام‌ها در عرصۀ توسعۀ فرهنگی، علمی، سیاسی و اقتصادی کشور و دنیای اسلام می‌دانم.
• آنچه که امروز مکتب اسلام از آن برخوردار است، دستاورد کار بزرگ علمای دین است که در مکتب قرآن و پیشوایان معصوم دین تربیت شدند. اگر شاگردان مکتب امام صادق(ع) و فقها نبودند امروز ما از معرفت ناب دینی بی‌بهره بودیم. انقلاب و تاریخ اسلام و ایران به دست این شخصیت‌ها رقم خورده است.
• با توجه به این آیۀ شریفه :«فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَ لِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ»(توبه/122) باید از میان گرو‌ه‌های دنیای اسلام «طوائفی» برای فهم دین حرکت کنند نه «افرادِ محدودی»! یعنی اگر به این آیۀ شریفه بخواهد عمل شود با یک سیل خروشانی از نیروهای انسانی مشتاق و صالح برای فهم دین روبرو می‌شویم نه با تعداد انگشت‌شماری. این بیانگر این واقعیت است که اگر جامعه می‌خواهد هویت دینی داشته باشد باید طوائفی از فقها در آن جامعه حضور داشته باشند تا پشتوانۀ این حرکت باشند و اگر حضور نداشتند، همین مسائل فرهنگی امروز را می‌بینیم. ولی متاسفانه این آیه مورد غفلت واقع شده است.
• امروز دنیای اسلام با چه نیازی در تربیت فقها و عالمان دینی روبرو است؟ نمایندۀ صلیب سرخ در عراق گفته بود: «اگر در اروپا دو نمونه مثل مرحوم ابوترابی را می‌داشتیم، می‌دیدید اروپا چه می‌شد و چه تحولی در آن ایجاد می‌شد!» یک عالم دینی چنین اثری دارد. با آنکه آقای ابوترابی در دوران اسارات از نظر وضع ظاهر و لباس با دیگر آزادگان هیچ فرقی نداشتند اما توانسته بودند چه تأثیر عمیقی در نمایندۀ صلیب سرخ بگذارند. این تاثیر تنها با رفتارشان بود که داشتند.
حجت الاسلام محمدیان: شاید تنها شغلی که بیشترین احساس رضایت در آن وجود دارد، شغل طلبگی باشد
• انشاءالله این آغاز مبارک حوزۀ دارالحکمه یا مدرسۀ علمیه شهید اشرفی اصفهانی با نگاه نافذ حضرت ولی‌عصر(عج) و دعای خیر آن حضرت یک افتتاح مبارکی باشد و بنیانش بر تقوا گذاشته شده باشد.
• خداوند در بین انسان‌ها به یک عده‌ای توفیق داده است که با انسان‌ها سر و کار داشته باشند نه با خاک و سنگ و گیاه و حیوان. و کسانی که با انسان‌ها سر و کار دارند باز درجات متعددی دارند، یک عده در خدمت جسم و جنبۀ مادی انسان‌ها هستند البته هر کدام از اینها ارزش خود را دارند ولی خداوند به یک عده‌ای توفیق داده است که با جنبۀ روح اللهی انسان‌ها سر و کار داشته باشند که فرمود: «وَ نَفَخْتُ فیهِ مِنْ رُوحی»(حجر/29) اگر کسی توفیق خدمت به این جنبۀ الهی انسان‌ها را پیدا کند در بین مجموعۀ همۀ شغل‌هایی که در عالم وجود دارد و هر کدام در جای خود احترام دارد، حتماً جزء اشرف کارها محسوب می‌شود.
• شاید تنها شغلی که بیشترین احساس رضایت در آن وجود دارد، شغل طلبگی باشد. بنده تا کنون یک لحظه پشیمان نشده‌ام از اینکه این راه را انتخاب کرده‌ام و هر بار که یادش افتاده‌ام خدا را شکر کرده‌ام که از روز اول این حسّ سربازی و خدمتگزاری برای امام زمان(ع) را دارم که جزء زیباترین حس‌ّ‌ها است. اینکه انسان احساس کند وارد یک مجموعه‌ای شده است که لااقل دیگران می‌گویند اینها سربازان امام زمان(ع) هستند. و این حسّ زیبا را با هیچ چیز دیگری نمی‌شود عوض کرد.
• بنده موفقیت‌های آقای اشرفی اصفهانی را به ایشان تبریک گفتم، خصوصاً اینکه خداوند شخصیتی مثل آقای پناهیان را برای این حوزۀ علمیه به ایشان روزی کرده است. به طلبه‌های این حوزه هم تبریک عرض می‌کنم. سال‌های سال است که ما این برادر بزرگوار-آقای پناهیان- را می‌شناسیم، و با دغدغه‌ها و صفای ایشان و ذوق‌ها و ابتکارهایی که خداوند به ایشان روزی کرده است که اگر بی‌نظیر نباشد کم‌نظیر است، آشنا هستیم. تبریک عرض می‌کنیم که خداوند چنین نعمتی را به شما روزی کرده است و امیدواریم این حوزۀ علمیه «دارالحکمه» به برکت نام شهید بزرگی که برای این حوزه انتخاب شده است انوارش دل‌های مؤمنین را پر از نور کند و جامعۀ اسلامی‌مان بهرۀ فراوانی از اینجا ببرد.
حجت الاسلام محمدی: ترویج عبودیت از طریق تحقیق دین، تبلیغ دین و تحقق دین امکان پذیر است و این رسالت حوزه است
• مسیر طلبگی یعنی ترویج عبودیت از طریق تحقیق دین، تبلیغ دین و تحقق دین امکان پذیر است و این رسالت حوزه است. یعنی طلاب باید خود را آماده کنند تا با تحصیل خوب معارف دینی و تهذیب نفس به انجام این رسالت خطیر حوزه اقدام نمایند. امروزه شغل طلبگی هم تحقیق در دین است و هم تبلیغ دین و هم سعی در تحقق دین یعنی خدمت در نظام اسلامی.
• مسیری که امروز در این حوزۀ دارالحکمه و این مدرسۀ علمیۀ آیت الله اشرفی اصفهانی، آغاز شده است به دلیل بهره‌مندی از مجموعه‌ای از توانمندی‌های علمی و اخلاقی و مدیریتی، فکر می‌کنم موجبات آغاز یک راه پرشکوه و عظیم را فراهم کرده است و انشاءالله مسیر بلندی را در پیشِ رو داشته باشیم و تمام ایده‌آل‌ها و آرمان‌هایی که بزرگان بیان کردند، با یک برنامه‌ریزی منسجم و اصولی توسط جوانان باانگیزه و بانشاط و هدفمند محقق شود. یقیناً این حوزه در چند سال آینده نه فقط در تهران، بلکه در ایران و جهان اسلام به عنوان یک حوزۀ نمونه خواهد درخشید. /916/پ202/ع