عرفه روز عبادت و اطاعت
خبرگزاری رسا ـ عرفه روزى است که حق تعالى بندگان خویش را به عبادت و طاعت خود فرا خوانده و سفره های جُود و احسان خود را براى ایشان گسترانیده و شیطان در این روز خوار و حقیرتر و راندهتر و خشمناکترین اوقات خواهد داشت.
به گزارش خبرگزاری رسا، شب نهم ذی الحجة الحرام از شبهای متبرک و شب مناجات با قاضى الحاجات است و توبه در آن شب مقبول و دعا در آن مستجاب است. عبادت در این شب، اجر صد و هفتاد سال عبادت را دارد. براى شب عرفه چند عمل وارد شده است:
1. دعایی که با با این عبارت آغاز میشود، خوانده شود «اَللّهُمَّ یا شاهِدَ کُلِّ نَجْوى وَ مَوْضِعَ کُلِّ شَکْوى وَ عالِمَ کُلِّ خَفِیَّةٍ وَ مُنْتَهى کُلِّ حاجَةٍ یا مُبْتَدِئاً» که روایت شده هر کس آن را در شب عرفه یا در شبهاى جمعه بخواند خداوند او را بیامرزد.
2. [به نقل کفعمى] تسبیحات عشر را که در اعمال روز عرفه آمده است را هزار مرتبه خوانده شود.
3. دعاء اللّهُمَّ مَنْ تَعَبَّاَ وَ تَهَیَّاَ را که در روز عرفه و شب و روز جمعه نیز وارد است، خوانده شود.
4. زیارت امام حسین علیه السلام.
برخی اعمال روز عرفه
روز نهم روز عرفه و از اعیاد عظیمه است اگرچه به اسم عید نامیده نشده است . عرفه روزى است که حق تعالى بندگان خویش را به عبادت و طاعت خود فرا خوانده و سفره های جُود و احسان خود را براى ایشان گسترانیده و شیطان در این روز خوار و حقیرتر و راندهتر و خشمناکترین اوقات خواهد داشت و روایت شده که حضرت امام زین العابدین علیه السلام در روز عرفه صدای سائلی را شنید که از مردم تقاضای کمک مىنمود. امام به او فرمود: واى بر تو آیا در این روز از غیر خدا تقاضا مىکنى؟ حال آن که در این روز امید مىرود که بچههاى در شکم هم از فضل خدا بی نصیب نمانند و سعید شوند.
براى این روز اعمالی ذکر شده است:
1. غسل که مستحب است قبل از زوال انجام شود.
2. زیارت امام حسین علیه السلام، که از هزار حج و هزار عمره و هزار جهاد بالاتر است و احادیث، در کثرت فضیلت زیارت آن حضرت در این روز متواتر است و اگر کسى توفیق یابد که در این روز در تحت قُبّه مقدّسه آن حضرت باشد ثوابش کمتر از کسى که در عرفات است نیست.
3. بعد از نماز عصر پیش از آن که مشغول به خواندن دعاهاى عرفه شود در زیر آسمان دو رکعت نماز بجا آورد و نزد حق تعالى به گناهان خود اعتراف و اقرار کند تا به ثواب عرفات رستگار شود و گناهانش آمرزیده گردد. پس چون وقت زوال شد زیر آسمان رَوَد و نماز ظهر و عصر را با رکوع و سجود نیکو به عمل آورد و چون فارغ شود دو رکعت نماز اقامه کند. در رکعت اوّل بعد از حمد، توحید و در دوم بعد از حمد، قُل یا اَیُّهَا الْکافِروُنَ خوانده شود. و بعد از آن چهار رکعت نماز گزارد که در هر رکعت بعد از حمد، توحید پنجاه مرتبه بخواند. که این نماز، همان نماز حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام است.
4. شیخ کفعمى در مصباح فرموده مستحب است روزه روز عرفه براى کسى که ضعف پیدا نکند و مانع دعا خواندن او نشود.
5. مستحب است غسل پیش از زوال و زیارت امام حسین علیه السلام در روز و شب عرفه.
6. تسبیحات حضرت رسول صَلَّى اللهِ عَلِیهِ وَ آله در روز عرفه که در ذیل میآید:
سُبْحانَ الَّذى فِى السَّمآءِ عَرْشُهُ سُبْحانَ الَّذى فِى الاَْرْضِ حُکْمُهُ سُبْحانَ الَّذى فِى الْقُبوُرِ قَضآؤُهُ سُبْحانَ الَّذى فِى الْبَحْرِ سَبیلُهُ سُبْحانَ الَّذى فِى النّارِ سُلْطانُهُ سُبْحانَ الَّذى فِى الْجَنَّةِ رَحْمَتُهُ سُبْحانَ الَّذى فِى الْقِیمَةِ عَدْلُهُ سُبْحانَ الَّذى رَفَعَ السَّمآءَ سُبْحانَ الَّذى بَسَطَ الاْرْضَ سُبْحانَ الَّذى لا مَلْجَاَ وَلا مَنْجا مِنْهُ اِلّا اِلَیْهِ سپس بگو سُبْحانَ اللّهِ وَالْحَمْدُ لِلّهِ وَلا اِلهَ اِلا اللّهُ وَاللّهُ اَکْبَرُ صد مرتبه.
7. دعای ام داود خوانده شود.
8. دعای امام حسین علیه السلام در روز عرفه خوانده شود.
9. دعای مشلول خوانده شود.
منبع: مفاتیح الجنان مرحوم شیخ عباس قمی ره
یادی از عرفات (بخشی از سفرنامه حضرت آیت الله صافی گلپایگانی)
عرفات بر بیابان وسیع و همواری گفته میشود که در شمال مکه واقع شده فاصله آن تا مکه مکرمه 24 کیلومتر است. حاجیان باید از ظهر روز عرفه تا مغرب در این مکان شریف وقوف نمایند.
اینجا محل عبادت و خداپرستی است، اینجا سرزمینی است که انسان‌ها در آن خود را به رحمت خدا نزدیکتر از سایر مکان‌ها میبینند.
عرفان و وجدان و دریافت و احساس حضوری که برای شخص متوجه به موقف خود حاصل میشود مادی نیست. در هنگام دعا اشک‌ها بی‌اختیار جاری میشود و نالهها بلند میگردد، دست‌ها به سوی درگاه قاضی الحاجات بالا میرود.
شعور انسان به فقر و ناچیزی و مسکنت وتقصیر خودش و غنا و بی‌نیازی و توانایی و فیاضیت و رحمت و آمرزش و عفو و بخشش خدای تعالی زیاد میشود.
دعا‌هایی که خوانده میشود همه عروج دهنده و بینش آفرین و کمال بخش روح است مخصوصاً دعای عرفه حضرت امام حسین علیهالسلام و دعای عرفه فرزند عزیزش امام زین العابدین علیهالسلام که نمیتوان رقائق و معارف آنها را توصیف کرد هر جمله از آنها نور است که بر باطن شخص میتابد و آن را روشن میکند و کدورات و زنگارهای آن را زایل میسازد و حیات و سعادت را تفسیر میکند و نعمت‌های خدا را بر میشمارد و قصور و تقصیر آن را در ادای شکر این نعمت‌ها شرح میدهد که هر انسانی در هر اوج از معرفت که باشد از خواندن آنها لذت میبرد و خود را در عوالم روحانی مشاهده کرده و هر دم حضور خود را در درگاه خداوند تعالی بیشتر میبیند.
واقعاً جامعهای که چنین ذخائر عرفانی و تربیتی را در اختیار دارد باید از همه اوضاع و احوال و برنامههایش نور و معنویت و بیاعتنایی به مال و منال و اعتبارات دنیا ظاهر باشد.
در بین نعمت‌ها این دعا از مهمترین نعمت‌هاست که ما از آن استفاده نمیکنیم و به درک حقایق آن اهتمام لازم نشان نمیدهیم. اگر بخواهیم در اینجا چند جمله از این دعاها را به عنوان نمونه بیاوریم هر کدامش کتابی میشود و چه خوب است که دعا کننده سعی کند در حد معرفت خود مقاصد و مفاهیم این دعاها را در خود بیابد و به خود بفهماند مثلاً وقتی میگوید:
ماذا فَقَدَ مَنْ وَجَدَکَ وَ ماذا وَجَدَ مَنْ فَقَدَک
بفهمد که این جمله تمام حقیقت و حقیقت تمام است یکی از مختصرترین دعاهای این روز این دعا است:
اَللّهُمَّ لاْ تَحْرِمْنی خَیْرَ ما عِنْدَکَ لِشَرّ ما عِنْدی فَاِنْ اَنْتَ لَمْ تَرْحَمْنی بِتَعَبی وَ نَصَبی فَلا تَحْرِمْنی اَجْرَ الْمُصابِ عَلی مُصیبَتِهِ
باری این جماعت میلیونی در این بیابان هر کدام به زبانی و با حالی با خدا مشغول راز و نیازند و در حالی که برای آمد و شد از کثرت جمعیّت همه در زحمتند و جای خلوتی برای کسی یافت نمیشود همه با خدا خلوت کرده و آن خدائی که «لا یَشْغَلَهُ سَمْعٌ عَنْ سَمْع وَ وَسِعَ سَمْعُهُ الأصْواتَ»، صدای همه را میشنود و همه را با غذاهایی که ملائکه ربانیین به آن تغذیه میشوند که «طعامهم التسبیح و شرابهم التهلیل» غذا میدهد.
و خلاصه همه جا و همه جا قرب است و حضور و جلوهای از جلوات کوه طور اگر هم بسیاری از این حالات مجاز باشد و از حقیقت محروم باشد باز هم ظاهر آن شکوهمند و روحانیت بخش است و اگر دل صاحبش را پاک نکرده باشد دل دیگران را میلرزاند و زبانشان را به تسبیح خدائی که زبان‌ها با اختلاف لغات به ذکر او بلند است میگشاید.
این برنامهها اگر مجاز و صورت هم باشد، راهنما و پل حقیقت میباشد «المجاز قنطرة الحقیقة» گاهی در هنگام طواف و سعی انسان از شنیدن دعای دیگران که بسا ممکن است خواننده آن متوجه معنایش نباشد تکان میخورد و در عظمت محتوای دعای او مو بر بدنش راست میشود.
و مبادا که گمان کنی این سخنان ما با روایت آموزنده و مشحون به حقیقت: «ما اَکْثَرَ الضَّجیجَ وَ اَقَلَّ الْحَجیجَ» نامطابق است حاشا و کلا اکنون هم میگوییم: «ما اکَثَرَ الضَّجیجَ وَ اَقَلَّ الْحَجیج»، اما میگوئیم: ضجهها و نالهها آنقدر شرح و تفسیر دارد و معرفت افزا است که هرچه بگوئیم از آن باز هم مختصری گفتهایم و میگوییم:
این شرح بی‌نهایت کز وصف یار گفتند حرفی است از هزاران کاندر عبارت آمد
در بین راه به جمعیّت هشت نفری از زن و مرد از اهل کنیا برخورد کردیم، حالشان را جویا شدم دیدم با حالی ایمانی آمدهاند و با آنچه از حقایق و مقاصد و اصول و فروع دین به آن نرسیدهاند، معاند نیستند، با افرادی برخورد کردم که وقتی فضائل آل محمد علیهم‌السلام را برایشان میخواندم مسرور میشدند گوش میدادند و حتی شهادت میدادند که حق رسول خدا صلیالله علیه وآله وسلم در آنها رعایت نشده است. خدا آنهایی را که در گذشته و حال این مردم را از اتصال با ولایت محروم کردهاند کیفر بدهد و گناه تمام نارسایی‌ها و نواقص اعمال اینها را به آنها حمل فرماید.
در اینجا ما هر چه میگوئیم از ظواهر است؛ همین ظواهری که برای هر بیننده آگاهی خدا و حقیقت اسلام را ثابت مینماید و خداوند تعالی به همه آرزومندان درک این روز در عرفات این توفیق را با عرفان و ولایت علی و فرزندانش علیهم‌السلام که امام و ائمه هستند عطا فرماید.
یادی از کربلا
به سند معتبر از بشیر دهان منقول است که گفت: عرض کردم به خدمت حضرت صادق علیهالسلام که گاه هست حج از من فوت میشود و روز عرفه را نزد قبر امام حسین علیهالسلام میگذرانم فرمود: که نیک میکنی ای بشیر هر مؤمنی که به زیارت قبر امام حسین علیهالسلام برود با شناسائی حق آن حضرت در غیر روز عید نوشته شود برای او ثواب بیست حج و بیست عمرة مبروره مقبوله و بیست جهاد با پیغمبر مرسل یا امام عادل، و هر که زیارت کند آن حضرت را در روز عید بنویسد حق تعالی برای او ثواب صد حج و صد جهاد با پیغمبر مرسل یا امام عادل، و هر که زیارت کند آن حضرت را در روز عرفه با معرفت حق آن حضرت نوشته شود برای او ثواب هزار حج و هزار عمرة پسندیده مقبوله و هزار جهاد با پیغمبر مرسل یا امام عادل گفتم: کجا حاصل میشود برای من ثواب موقف عرفات پس آن حضرت نظر کرد به سوی من مانند کسی که خشمناک باشد و فرمود: ای بشیر هرگاه مؤمنی برود به زیارت قبر حسین علیهالسلام در روز عرفه و غسل کند در نهر فرات پس متوجه شود به سوی قبر آن حضرت بنویسد حق تعالی از برای او به هر گامی که بر میدارد حجی که با همه مناسک به عمل آورده باشد و چنین گمان دارم که فرمود و عمره (و غزوه).
معرّفی کتاب (نیایش در عرفات)
حضرت آیت الله صافی گلپایگانی مدظله العالی در اواخر سال 1410 هجری قمری نزدیک محرم الحرام وقتی جهت تبلیغ دین به لندن مسافرت کرده بودند با توجه به معارف والای دعای عرفه حضرت سید الشهداء علیه السلام، کتابی با نام نیایش در عرفات نوشتند.
ایشان در مقدّمه این اثر ارزشمند می‌نویسند: «حدود دو ساعت دیگر به وقت لندن، سال 1411 (شب اول محرّم) آغاز میشود. مدارس و کلاسهای مکتب حسینی در تمام بلاد، شهرها و دهستان‌های شیعهنشین و هرکجا که چند نفر شیعه باشد، باز میگردد. بلکه اگر در نقطهای از جهان فقط یک نفر شیعه باشد همان یک نفر با خواندن تاریخ واقعه جانسوز کربلا، یا با خواندن اشعار، مراثی، نوحه و گریه، در این کلاس ثبتنام مینماید.
همگان با حضور در این مدارس و مجالس تعزیه و سوگواری از مولای آزاد مردانِ جهان، درس ایمان و ایثار گرفته و در حمایت از حق و امتناع از همکاری با ظالم و تلاش برای اعانت مظلوم و محکوم کردن استکبار و استعباد، تجلیل به عمل میآورند. و یاد قیام، نهضت و فداکاری آن حضرت و اصحاب با وفایش را گرامی میدارند.
در شهر لندن ـ پایتخت انگلستان ـ نیز شیعیان در محلاّت و مراکز مختلف مذهبی، از امشب ـ که شب اول ماه محرّم است ـ مجالسی برقرار نموده و با شور و شوق فراوان و دلهای مشحون به اخلاص و تألّم، از محرّم استقبال نموده و شعائر و مراسم آن را برگزار مینمایند.
مجمع اسلامی جهانی لندن که در امر اقامه عزای عاشورا و سایر روزهای جشن و عزا وایّام و اعیاد اسلامی، مؤسس و پیشقدم بوده نیز از امشب طبق برنامه اعلام شده، مجلس سخنرانی، عزاداری، پذیرایی و ضیافت از مؤمنین و مؤمنات خواهد داشت. به این جهت، در و دیوار مجمع را با پارچههای سیاهی که مزیّن به اشعار دوازده بند معروف شاعر مرثیه سرا، محتشم کاشانی علیهالرحمه است سیاهپوش نمودهاند.
امید است حقیر تا در لندن هستم موفق شوم که در این جلسات شرکت نموده و خود را با عزیزان مخلصی که در سوگواری اهلبیت علیهم‌السلام توفیق انجام وظیفه عزاداری مییابند، همنوا سازم. باشد که از برکت خلوص آنها این روسیاه ضعیف نیز مشمول عنایات حضرت اباعبداللهالحسین سیدالشهدا علیهالسلام شوم.
ضمناً به این مناسبت که قیام سیدالشهدا علیهالسلام برای بقای دینِ توحید و دفع شرک بود و در حقیقت در کربلا جبهه موحّدین و اهل توحید و عدل در برابر مشرکین و اهل شرک قرار گرفت که: «العدل والتوحید علویان والجبر والتشبیه امویان» بر این شدم که توسلاً به آن شهیدالموحدین و موحدالشهدا پیرامون ده بخش از بخشهای دعای مشحون به معارف توحیدی آن حضرت، که در روز عرفه با آن حال سراسر خلوص، توجه و چشم گریان انشا و قراءت فرمود، کلمهای تقدیم نمایم.»
حضرت آیت الله صافی گلپایگانی در این کتاب بعد از تقدیم مقدمه‌ای در فضیلت دعا، ده بخش از دعای عرفه را با عناوین ذیل به رشته تحریر در‌آورده‌اند: (بخش اول: جهان بینی اسلامی؛ بخش دوم: نعمت‌های الهی؛ بخش سوم: بصیرت در دین؛ بخش چهارم: ترس از غضب خداوند؛ بخش پنجم: حرم رحمت؛ بخش ششم: زبان حال بندگان؛ بخش هفتم: سلامت دین؛ بخش هشتم: صفات فعلیه و جمالیه؛ بخش نهم: بحثهای مهم اخلاقی و اعتقادی؛ بخش دهم: دعا ترجمان دل)./927/د101/ج
ارسال نظرات