مبانی اندیشه‌های مقام معظم رهبری در حوزه روابط بین الملل

رهبران جهان همواره نسبت به حوادث بین المللی در عرصه جهانی، زاویه دیدی دارند. با آن زاویه دید به تحلیل و بررسی آن حوادث می پردازد و در نهایت اقدام به تصمیم گیری می نماید. در این بین رهبران دینی، به دلیل سابقه ای که در تحصیل علوم دینی و رشدی که بر اساس آموزه های دینی داشته اند، نگاهی بر اساس همان تعالیم به تمام دنیا و به طور خاص عرصه روابط بین الملل دارند.

مجموعه اقدامات و کنش های متقابل واحدهای حکومتی و نهادهای غیردولتی و همچنین روندهای سیاسی میان ملت ها را روابط بین الملل می گویند.

مقام معظم رهبری در برابر دیدگاه های اقتصاد لیبرال که در دوران پس از دفاع مقدس و به ویژه در دوران دولت سازندگی به شدت وارد جامعه شده و تلاش می کرد تا مسیر توسعه و پیشرفت جمهوری اسلامی ایران را از کانال لیبرالیسم اقتصادی غربی هدایت کند، به طراحی و اجرای برنامه هایی پرداختند که ضمن توسعه و پیشرفت کشور مضرات دیدگاه های لیبـرالی نیز حداقل کمتـر دامن گیـر جامعه گردد. ایشـان در این زمینـه ضمن توجه دادن مسئولان کشور به اقتصاد اسلامی که از جمله اهداف و آرمان های انقلاب اسلامی نیز می باشد، بر سالم سازی محیط اقتصادی، مبارزه با فقر و فساد و تبعیض، توامان بودن عدالت اجتماعی با توسعه و پیشرفت اقتصادی و در نهایت لزوم طراحی و استفاده از الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت، به جای تکیه بر الگوهای وارداتی غربی، به عنوان راه حل اساسی مقابله با دیدگاه های اقتصادی لیبرال که به بهانه پیشرفت و توسعه کشور خود را بر دست اندکاران امر تحمیل می کردند، تاکید داشته و دارند:

لیبرالیسم فرهنگی نیز از جمله تفکرات لیبرالیستی بود که به دنبال پایان جنگ تحمیلی و فراهم شدن فضا برای روشنفکر نمایان از فرنگ برگشته به ایران، به شدت فعال شد و در واقع به ابزاری برای مبارزه با دشمنان نظام اسلامی با انقلاب اسلامی تبدیل شد. کما اینکه یکی از فعالان این عرصه در این زمینه در آن مقطع چنین گفته بود: ما با جمهوری اسلامی، مبارزه سیاسی نخواهیم کرد؛ بلکه کار ما صرفاً فرهنگی و اصولاً استراتژی جدید ما مبارزه فرهنگی است. ما باید بینش و فرهنگ مردم را عوض کنیم تا جمهوری اسلامی ساقط شود.[ix]

قدرت های بزرگ و نظام سلطه جهانی برای اعمال قدرت و دستیابی به اهداف خود از ابزارها، فنون و شگردهای متعددی استفاده می نماید که هر یک می تواند به حفظ وضع موجود و افزایش وابستگی و نابرابرای میان قدرت های سلطه گر و سلطه پذیر کمک نماید.

مقام معظم رهبری با توجه به این نکته که علم وسیله قدرت و وسیله ثروت است می فرمایند: «علم با ارزش است و از جمله عواملی که ارزش علم را بیشتر می کند این است که علم با غایت مشخصی و با هدف های مشخصی که بر طبق نیازها تنظیم شده است به طرف پیشرفت و توسعه سیر کند.»[xxvi]

«نظام سلطه به خود حق می دهد که سازمان های بین المللی را زیر فشار خود قرار دهد. نمونه حاضر آن فشار آمریکا بر شورای امنیت و یونسکو است. نظام سلطه منافع سلطه گران را مطلق و موجب نادیده انگاشتن منافع دیگران می شود. نمونه آن حضور تشنج زا و خطر آفرین ناوهای آمریکا در خلیج فارس است که به استدلال حفظ منافع آمریکا و بدون توجه به منافع کشورهای منطقه انجام گرفته است.»[xxviii]

«خیال نکنید که طواغیت عالم به مردم کمک نمی کنند؛ به مردم کمک می کنند، اما کمک آنها برای خاطر احترام به مردم نیست، برای خاطر کمک به مستضعفان نیست، برای خاطر غبن یا کسب یک موقعیت برای خودشان است. لذا قرآن می فرماید: آیا دیدی آن کسی را که هوای نفس خود را فدای خود قرار می دهد.»[xxix]

«در اندیشه الهی اسلام، همه هستی آفریده خدا و جلوه گاه علم و قدرت او و پوینده به سوی اوست و انسان برترین آفریده و جانشین اوست. انسان می تواند با استخراج گنجینه های استعداد که در نهاد اوست، خود را و جهان را که برای او آفریده شده به زیباترین وجهی بسازد و بیاراید و با دوبال علم و ایمان به عروج معنوی و مادی نایل آید و می تواند با تضییع و یا به انحراف کشیدن این استعدادها، جهنمی از ظلم و فساد در جهان بیافریند. چراغ هدایت بشر، ایمان او به خدا و تسلیم او در برابر امر و نهی الهی است.»[xxxiii]

جدایی دین از سیاست یکی از محوری ترین آموزه های جهان سیاست است که همواره تحت تاثیر تبلیغات، بزرگ نمایی می شود. بسیاری از کشورهای جهان که مدل غربی توسعه اقتصادی و سیاسی را در پیش گرفتند به این آموزه پایبند شدند. سکولاریسم همواره یکی از پایه های نظم مستقر جهانی پس از رنسانس تاکنون بوده است و معدود کشورهایی جدایی دین و سیاست را بر نتافتند و به آن پایبند ماندند.

لائیسم آموزه ای است که صراحتاً در برابر دین و معنویت قرار می گیرد و نوعی تضاد اجتناب ناپذیر در برابر آن ایجاد می نماید. لائیسم به ظواهر غربی به حدی بها می دهد که اموری را که در گذشته در دست روحانیون و آدم های مذهبی بود (مانند آموزش و قضاوت) شایسته نمی داند و در این امور، اشخاص غیرمذهبی را ارجحیت می دهد.

پس از رنسانس توجه به ابعاد مادی در زندگی بشر بار دیگر قوت گرفت و باورهای قرون وسطایی به کنار گذاشته شد. این مهم به ویژه پس از جنگ جهانی اول که آثار زیان بار روانی بر جوامع انسانی تحمیـل کرد باعث شد کشورهای اروپایی- در سطوح معیشتی، روحی و مادی- برای رهایی از آن مصائب، ارزش های دنیایی را برای کاهش فشار روانی بیشتر مستقر نمایند و از آن زمان تاکنون، بر ابعاد آن افزوده شده است.

975/701ب/ر